Mavzu: maktabgacha ta’limni moliyaviy taminlashda mudiraning roli

Mavzu: maktabgacha ta’limni moliyaviy taminlashda mudiraning roli mundarija: kirish I -bob maktabgacha ta’lim taraqqiyotida boshqaruvning o’ziga xos xususiyati

MAVZU: MAKTABGACHA TA’LIMNI MOLIYAVIY TAMINLASHDA MUDIRANING ROLI

Mundarija:

KIRISH…………………………………………………………………………...3

I -BOB. MAKTABGACHA TA’LIM TARAQQIYOTIDA BOSHQARUVNING O’ZIGA XOS XUSUSIYATI

1.1..Maktabgacha ta’limni moliyaviy taminlashda o’ziga xos xususiyatlar..….9

.

1.2. Maktabgacha ta’limni tashkil etish bo’yicha qaror va farmoyishlar..……..16

II BOB. MUDIRA, TARBIYACHI, USLUBCHINING ISH HUJJATLARI VA ULAR BILAN ISHLASH

2.1. Maktabgacha talimni moliyaviy ta’minlashda xalq xo’jaligining ilmiy asoslari……………………………………………………………………………25

2.2 . Maktabgacha ta’lim bo’yicha davlat xalq xo’jaligining rejalarini loyihalarini tuzish tartibi…………………………………………………………..30

XULOSA……………………………………………………………………...….34

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………..37

ILOVALAR……………………………………………………………………...38

KIRISH

Kurs ishining dolzarbligi:Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev aytganidek, davlat-xususiy sheriklik asosida yangi turdagi maktabgacha ta'lim muassasalar faol tashkil etiladi.Bog'chalarda bolalarni sog'lom ovqatlantirish va ularga berilayotgan oziq-ovqat mahsulotlari sifatli bo'lishini ta'minlash uchun bir bolani ovqatlantirish uchun ajratilayotgan mablag' miqdori oshiriladi, har bir maktabgacha ta'lim muassasasiga fermer va tadbirkorlik sub'ektlarini biriktiriladi.

2018-yilda Janubiy Koreya tajribasi asosida maktabgacha ta'lim muassasalarini uslubiy va didaktik o'yinlar, o'yinchoqlar, mebel, jihozlar va boshqa texnik vositalar bilan ta'minlash me'yorlarini ishlab chiqish ko'zda tutilmoqda.Maktabgacha ta'lim tizimi oldiga qo'yiladigan davlat talablari, ta'lim-tarbiya dasturlari ilg'or xorijiy tajriba asosida takomillashtiriladi. Ushbu dasturlar bolalarga o'qish va yozishni turli o'yinlar orqali o'rgatish, ularning zerikmasligi, bezor bo'lmasligi, aksincha, bog'chaga xursand bo'lib boradigan bo'lishiga xizmat qiladi.Shuningdek, bu dasturlarda yuqori malakali tarbiyachi va murabbiy kadrlarni tayyorlash va malakasini oshirish masalasiga alohida e'tibor qaratiladi. Maktabgacha ta'lim uchun kadrlar tayyorlaydigan institutlarning qabul kvotalarini tabiiy ehtiyojdan kelib chiqib belgilanadi.Majlisda ta'kidlanganidek, maktabgacha ta'lim sohasini takomillashtirish maqsadlariga xorijiy investitsiyalar keng jalb qilinadi va tizimga oid me'yoriy-huquqiy hujjatlar bazasi tubdan takomillasht Janubiy Koreyada talim haqidagi Qonun 1948yili qabul qilingan. Talim tizimiga asos qilib an'anaviy g'arb modeli olingan: 6 yil quyi maktab, 3 yil o‘rta, yana 3 yil - oliy maktab; so'ngra to‘rt yillik kollej va bakalavr unvoni beriladi.

Talabalar soni bo'yicha Koreya dunyoda birinchi o'rinda turadi. 

Lekin maktabgacha talim muassasalari ehtiyojni qondira olmayapti. Shuning uchun 1982 yili maktabgacha tarbiya haqida qonun qabul qilingan. Bu yerda tarbiyaga bolalar bog'chasida asos solinishini yaxshi tushunishadi. Shu tufayli bu tarmoq

keyingi yillarda 60 foizga kengaydi. Bunda diniy tashkilotlarning hissasi katta. 

Boshlang'ich maktab masalasiga kelganda (bu maktabga olti yoshlilar kelisha-di)sinflarning tig'izligini kuzatish mumkin. Har sinfda 50 nafargacha bola o'qiydi. Dars nagruzkalari ham ko'proq. o'yinlar dam olish o'quv dasturiga

kiritilgan. Shuning uchun dam olishga imkoniyatbor. Boshlang'ich maktabda

dars40 minut o'rta maktabda esa 45 minut. Oliy maktabda darsning

davomiyligi 50 minutga teng. Bu yerda ikki muhim jihatga to'xtalib o'tish

zarur. Oliymaktabga, albatta, kirish imtihonlari topshiriladi va o'qishlar pullik. 

Boshlang'ich maktabda 9 ta fan o'qitiladi. Koreys tilini o'rganishga alohida e'tibor 

berilib,arifmetika hamda ijtimoiy fanlar o'qitiladi. O'rta maktabda fanlar yana 4 taga ko'paytirilgan. 7sinfdan boshlab chet tillar o'rgatiladi. Mamlakatda ingliz tiliga e'tibor kuchli. Ko‘pchilik bu tilda bemalol gaplasha oladi. Chet tillarni o'qitishga 

haftasiga 4,5 soat ajratilgan. Koreyslar yana bir tilni klassik xitoy tilini majburiy ravishda o'rganadilar. 8-sinfdan boshlab Xitoy tarixi o'rganiladi. 

Hunar maktablari Koreyada 600 tani tashkil etadi. Bu maktablarning 45 foizi bolajak mulkdorlarni tayyorlaydi,23 foizida chiqadi. Qolgan maktablarda dengizchilik, qishloq xo‘jalik ixtisoslari o'zlashtiriladi. Shunisidiqqatga sazovorki, bu maktablarga korxonalar otaliq qiladilar. Ta'lim haqidagi qonun talablaridan biri udir. Koreyada ham alohida iqtidorli bolalarga e'tibor kuchli. So‘nggi yillarda 5 ta sport, 6 ta ilmiy maktab ochilganKoreyada nogironlarga ko'rsatilayotgan g'amxo'rlikni har qadamda kuzatish mumkin. Aytaylik, bu erda aravachalar yordamida harakatlanuvchilar uchun er osti liftlari mavjud, maxsus jihozlangan past qilib qurilgan telefonavtomatlardan nogironlar bemalol foydalanadilar, rivojlanishdan orqada qolgan bolalar uchun maxsus maktablar mavjud. Bu maktablarning aksariyati xususiy yoki diniy tashkilotlarning xayriya mablaglari hisobiga qurilgan. Davlat maktablarida din o'qitilmaydi. Lekin 3,sinfdan boshlab «0dobnoma» kabi maxsus fan joriyetiladi. Bu fan 1-2sinfgacha haftasiga 2 soatdan o'qitiladi. Maktablar uchun o'qituvchi kadrlar tayyorlashga ham e'tibor katta. Koreyada-gi barcha talabalaming 6,5 foizi bo'lajak pedagoglardir. Mamlakatda 11 ta o'qituvchilar kolleji mavjud.Harbir provinsiya o'z kollejiga ega. Boshlang'ich sinf o'qituvchisi bo'lish uchun 2 yil o'qish talab qilinadi. Fan o'qituvchisi birmuncha ko'proqo'qiydi.Soliqlar tizimida. ta'limiy soliq joriy qilingan: ishlab chiqaruvchilar foydaning ma'lum foizini maorifga yuboradilar.

Davlatbyudjetining 24 foizi talimga sarflanadi. 

Fransiya ta'lim tizimi ham qadimiy va boy tarixga ega. Bu mamlakatda

«Ta'lim haqida»gi Qonun dastlab 1955-yili qabul qilinib, 1975-yili unga qator o'zgartirishlar kiritilgan. Fransiya davlatining hozirgi davrda amal qilinayotgan «Ta'lim haqida»gi Qonuni 1989yil 10 iyulda qabul qilingan bo'lib, uning o'zgartirilishiga ta'lim strategiyasida ro'y bergan o'zgarishlar, mamlakatning ichki, tashqi yosatdagiislohatlar,yuzaga kelgan iqtisodiy sharoitlar, chet el pedagogika-sidagi ilg'or tajribalarning mamlakat ta'lim tizimlariga kirib kelishi, o'quv predmetiarining integrasiyalari va boshqalar sabab bo'ldi. Bu erda: 

1. Davlat maktablari, 

2. Xususiy maktablar, 

3. Oraliq maktablari mavjud. 

O'qitiladigan predmetlar ichida fransuz tili va adabiyoti, o'qish va yozuv alohida ahamiyatga molik. Ular uchun dars vaqtining 30% ajratiladi. o'rtacha haftalik soat-lar 26 soatdan iborat, darsning davamiyligi 60 minut. o'quv yili 5 chorakka bo’linadi. Fransuz maktablari boshlang'ich sinflarida o'qish ertalab va tushdan ke-yingi qismlarga bo'linadi. Ertalab o'quvchilar ona tilidan, tushdan keyin esa mate-matika va boshqa predmetlardan saboq oladilar. Matematika, ona tili vaadabi-yoti baza predmeti, tarix, geografiya, mehnat, jismoniytarbiya predmetlariesa rivojlantiruvchi predmetlar hisoblanadi. 

Fransiya talimida bolalarni go'daklik chog'idanoq maktabda o'qitish uchun tayyor holda olib k.elish g'oyat muhim masala hisoblanadi. Bu bosqichda tarbiyala-nuvchilar quyidagicha tabaqalashtirilgan: kichik guruh (2,4 yosh), o'rta guruh (45 yosh), katta guruh (5,6 yosh). Maktabga tayyorlov guruhi (5,6 yosh) bo'libularga Fransiyada 100% shu yoshdagi bolalar qamrab olingan. Bolalarni mak-tabga tayyorlash uchun alohida dastur va darsliklar mavjud. 

Fransiyada boshlang'ich talim maktablariga 6 yoshdan 11 yoshgacha bo'lgan bolalar jalb qilinadilar. Boshlang'ich maktab bepul va majburiy. Uning vazifasio'qish, yozish, hisoblash malakasini berishdir. o'quv mashg'ulotlari ertalab soat 9 dan 12 gacha, hamda soat 14 dan 16 gacha 5 soat davom etadi. Maktabda ovqatlanish pullik, lekin juda arzonlashtirilgan narxlarda. 

Boshlang'ich sinflarda o'qish uch bosqichda amalga oshiriladi: 

1. Tayyorlov bosqichi; 

2. Elementar kurs (bu bosqich ikki yil davom etadi); 

3. Chuqurlashtirilgan bosqich. 

Dasturlarda o'quv predmetlarning barchasiga uch bosqich bo'yicha aniq, alohida

1990 yildagi hukumat qarorida bolalarni bilimiga, qobiliyatiga qarab dars jadvalini 

tabaqalashtirgan holda tuzish huquqi berildi. 

O‘quvchilar 11 yoshda boshlang'ich maktabni tugallab o'rta maktabga o'tadilar. o'rta talim esa kollejlar va litseylarda amalga oshiriladi. O'rta talimikki bosqichda beriladi. Birinchibosqich (11 yoshdan 15 yoshgacha) 4 yil bo‘lib, eng kichik sinf 6-sinf, 5-4-o'rta sinf, 3-sinf esa katta sinf hisoblanadi. Demak sinflarni raqamlash yuqoridan pastga qarab amalga oshiriladi. 6-5 sinflar umumiy o'rta talim, 4-3 sinflar esa o'quvchilardir.

So‘ngra ikkinchi bosqich boshlanadi. 

Bu bosqichda 15-18 yoshgacha bo'lgan bolalar ta'lim oladilar. Ular uch yil o'qib bakalavr unvoni va diplomi uchun imtihon topshiradi-lar. Ana shunda diplom olgan o'quvchilargina oliy o'quv yurtlarga qabul qilinishhuquqiga ega bo'ladilar. Fransiyada talabalar pedagogika, politexnika instituti, oliy ma'muriy maktablarga kirish uchungina imtihon topsbiradilar. Bundan tashqarishu 

kasbga moyilligi ham alohida sinab ko'riladi. Boshqa oliygohlarga va uni-versitetlarga esa bakalavr diplomi bo'lgan yoshlar imtihonsiz qabul qilinaveradi. 

Oliy talim universitetlarda uch turkumda amalga oshiriladi: 

Birinchi turkum: umumiy bolib, o'qish muddati ikki yil davom etadi; 

Ikkinchi turkum: o'qish bir yil davom etadi. Talabalar magistr darajasi bilan yakunlaydi; 

Uchinchi turkum: o‘qish 1-2 yil davom etadi. Bu siklda: 

-bironbir predmetni chuqurlashtirib o'rganilganligi haqida diplom 1 yil; 

- ixtisoslashtirilgan oliy ma'lumot to'g'risida diplom 1 yil; 

- uchinchi turkum doktorlik dissertasiyasi 1-2 yil; 

- davlat doktorlik dissertasiyasi biron-bir sohani mukammal o'rganib dissertasiya yozish kabi hujjatlar olish mumkin. 

Fransiyada oliy malumot va ixtisos beruvchi oliy texnologik institutlar ming-dan ortiq. 

Ular odatda sanoat, maishiy xizmat ko'rsatish, informatika mutaxassisliklariga ixtisoslashgan. O'qish muddati 2 yil bolib, sakkiz xaftalik ishlab chiqarish amaliyotini ham ko'zda tutadi. Sirtqi talim shoxobchalari juda keng bo'lib, u 500 turdagi o'rta, oliy professional ma'lumot berishni tavsiya eta oladi. 

Fransiyada maktab rahbarligi lavozimiga erishmoq uchun ta'limga rahbarlik

qilishdan saboq beruvchimaxsus markazlarda o‘qiydilar. Bunday markazlardaular rahbarlik qilish,, 7

Kurs ishi maqsadi:Maktabagcha ta’lim tashkiloti va ularni tashkil etish qanday tartibda tashkil etilishi bo’yicha yo’l yo’riqlar va ko’nikama va malakalari.

Kurs ishi vazifalari: Kurs ishimda quyidagi vazifalarni amalga oshirish kozda tutilgan.

Maktabagcha ta’lim tashkiloti va ularni tashkil etishga qo’yiladigan talablar.

Maktabgacha ta’limni tashkil etish va oila; jamiyat bilan hakorligi.

Kurs ishi obyekti. Maktabgacha ta’limni boshqarishni o’rganish.

Kurs ishi predmeti: Maktabgacha ta’lim tizimini tubdan isloh qilish.Kurs ishi metodlari: Kurs ishini tayyorlashda quyidagi metodlardan foydalandim. Kuzatish ,amaliy, savol-javob; anketa , suhbat, eksperimental, tajriba, bahs-munozara, test, rasmlarga qarab topish, zinama-zina va boshqa metodlar.

Kurs ishining amaliy va ilmiy ahamiyati: Kurs ishimizda O’zekiston Respublikasining maktabagcha ta’lim tashkiloti va ularni qanday tashkil etish oldimizda turgan maqsad va vazifalarni bilib oldik.