Mavzu: "mikroiqtisodiyot" fanining mazmuni, maqsadi va vazifalari

---

1- MAVZU: “MIKROIQTISODIYOT” FANINING MAZMUNI, 
MAQSADI VA VAZIFALARI 
1. Fanning mazmuni, vazifalari, predmeti. Resurslarning cheklanganligi va 
iqtisodiyotning bosh masalasi.
2. CHeklangan resurslarni taksimlashni taxlil qilishda talab va taklif 
modelidan va toarlar aylanmasi modelidan foydalanish.
3. Resurslarni taqsimlashda narxning axamiyati. Muvozanat narxning 
shakllanishi.
4. Bozor va uning vazifasi. Bozor bilan bogliq bo’lmagan faoliyat.
5. Mulkka egalik qilish. Bozor iqtisodiyotining asosiy shartlari. 
Transaksion xarajatlar. 
6. “Sog`lom bola yili” Davlat dasturidan o`rin olgan ijtimoiy-iqtisodiy 
masalalarni echishda “Mikroiqtisodiyot” fanining axamiyati.
7. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiyotni jadal 
rivojlantirishdagi roli. O`zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni 
rivojlantirish bo`yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar 
Tayanch so’z va iboralar: Resurs, tovar, nemat, bozor, talab va taklif, mulkka 
egalik qilish, transaksion xarajatlar, alternativ xarajatlar, muvozanat narx. 
 
1. Fanning mazmuni, vazifalari, predmeti. Resurslarning cheklanganligi va 
iqtisodiyotning bosh masalasi. 
Resurslar, daromadlar va tayyor maxsulotlar bilan ayirboshlashning xilma-xil 
va ko`p sonli barcha jarayonlar uzluksiz, bir tekis kechayotgan bo`lsa, unda 
iqtisodiy tizim barqaror va muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday 
iqtisodiy tizimning bunday holati ideal hisoblanadi. Amalda u yoki bu 
resurslarning, tovar hamda daromadning oshiqchaligi yoki etishmasligi doimo 
uchrab turadi. Iqtisodiyotda umumiy muvozanatning shu kabi buzilish hollari 
inflyasiya va ishsizlik darajasining, ijtimoiy mahsulot va milliy daromadning o`sish 
sur’atlarini o`zgarishida namoyon bo`ladi. 
Sanab o`tilgan hodisalar va jarayonlar ijtimoiy ishlab chiqarishning barcha 
qatnashuvchilari yoki tizimning barcha iqtisodiy agentlarning faoliyatlari natijasida 
paydo bo`ladi va milliy iqtisodiyotni yaxlit ifodalaydi, ya’ni ular keng qamrovli 
xususiyatga ega. SHuning uchun ularni makroiqtisodiy jarayonlar va hodisalar deb 
ataladi, uni o`rganuvchi fanni esa makroiqtisodiyot deb ataladi. 
Resurslar, tovarlar va daromadlarning doiraviy aylanish alohida olingan 
korxonalar, tarmoqlar, hududlar darajasida ham ro`y beradi. Ularning bu darajadati 
harakatini boshqa fan - mikroiqtisodiyot o`rganadi. Bu fan korxona yoki 
tarmoqning daromadlarini, u yoki bu mahsulotga bo`lgan talab va taklifning 
hajmini, uning narxini va boshqa ko`rsatkichlaring ko`rib chiqadi. 

---

Zamonaviy mikroiqtisodiyot asosiy belgisi va afzalligi- bu jamiyatdagi 
jarayonlarda mavjud resurslarni cheklanganlarini qayd etib, ularni tejab ishlatish, 
farovonlikni oshirish yo`llarini asoslab berish hisoblanadi. Bu maqsadni bajarishga 
qaratilgan fan mikroiqtisodiyot deb nomlangan . 
Mikroiqtisodiyot fani- turli moddiy, moliyaviy, mehnat va boshqa tur 
boyliklarni bir korxona, bir tadbirkor, yakka uy xo`jaligi faoliyati doirasida 
foydalanishini – olish, sotish, unga talab, uning taklifi, jamiyatdagi ma’lum bir 
mamlakatdagi barcha resurslar doiraviy aylanishini, ularni samaralik ishlatilishini, 
iqtisodiy o`sish barqarorligini, ya’ni milliy iqtisodiyotni rivojlanishini umumiy 
holda o`rganadi.
Mkroiqtisodiyot 
fanining 
ahamiyati 
nafaqat 
davlat 
boshqaruvida 
umumiqtisodiy siyosatni olib borishi va yo`nalishlarini ishlab chiqish uchungina 
emas, balki alohida tadbirkorlar, korxonalar, uy xo`jaliklari, oddiy fuqarolar 
faoliyatida ham zarur.