Mavzu: Yaxlit yog’och to’sinni hisobi. Moyli bog’lanishdagi tarkibiy kesimli yog’och to’sin konstruktsiyalarini ko’ngdalang egilishdagi xisoblash. Moyli bog’lanishdagi tarkibiy kesimli yog’och konstruktsiyalarini bo’ylama egilishga

Mavzu: Yaxlit yog’och to’sinni hisobi. Moyli bog’lanishdagi tarkibiy kesimli yog’och to’sin konstruktsiyalarini ko’ngdalang egilishdagi xisoblash. Moyli bog’lanishdagi tarkibiy kesimli yog’och konstruktsiyalarini bo’ylama egilishga xisoblash. Siqilib egilgan va cho’zilib egilishga ishlovchi elementlar hisobi. Yaxlit yog’och ustunni hisobi. Birikmalar hisobi.

Misol. Uzunligi bo’lgan tarkibli, uchlari sharnirli mahkamlangan ustunning kesimi tanlansin va tekshirilsin. Berilgan: - bo’ylama siquvchi kuch; - ustun balandligi; - siqilishdagi hisobiy qarshilik.

Echilishi:

Ustun egiluvchanligini oldindan beraylik, bo’lsin, ya`ni .

Ustivorlik koeffitsienti,

Ustun eni - bo’lsin. U holda ustun kesimi balandligi,

.

Ko’ndalang kesimini ikkita, o’lchamlari bo’lgan to’rtqirrali yog’ochlardan iborat deb qabul qilamiz.

- ko’ndalang kesimining yuzasi;

cm - inertsiya radiusi;

- egiluvchanlik;

- ustivorlik koeffitsienti.

Kuchlanish - 10,06 MPa

u - o’qiga nisbatan ustunning birikmadagi moyilligini hisobga olgan holda mustahkamligi va ustivorligini tekshiramiz.

Bitta to’rtqirra yog’ochning ko’ndalang kesimi va inertsiya momenti,

a723,5;

Inertsiya radiusi - r_u,

Birikmadagi moyillikni hisobga olmagan holatdagi ustunning egiluvchanligi,

_u

Ikkita to’rtqirra yog’ochni bir-biriga diametri - bo’lgan boltlar yordamida biriktiramiz,

Bog’lovchilar soni - 1 metrda 2 ta (2 ta metr),

choklar soni - 1 ta ().

Egiluvchanlika keltirish koeffitsienti - _u

Bitta to’rtqirra yog’ochning inertsiya radiusi, boltlar orasidagi masofa va egiluvchanligi,

; ;

; bu holda deb olinadi.

Keltirilgan egiluvchanlik - _kel ,

ustivorlik koeffitsienti - _u

Kuchlanish - ,

Misol. Ikkinchi nav qarag’ay yog’ochdan tayyorlangan to’rt qirrali yog’och ustunning ko’ndalang kesimi tanlansin. Ustun uzunligi va uchlari sharnirli mahkamlangan. Ustunda zaif kesim yo’q va unga siquvchi bo’ylama kuch ta`sir qiladi.

Echilishi:

Oldindan ustun egiluvchanligini deb qabul qilamiz. Ustivorlik koeffitsienti -  ni aniqlaymiz:

( bo’lganligi uchun).

Yog’ochni siqilishdagi hisobiy qarshiligi ko’ndalang kesim o’lchami 13 sm dan katta bo’lgan holatda ga tengdir.

Ustunning talab qilingan ko’ndalang kesim yuzasi

A_T .

Agar ko’ndalang kesimini kvadrat shaklida deb olsak, .

Qabul qilamiz: ga teng

Tekshirish. Ko’ndalang kesim yuzasi .

Kesimning inertsiya radiusi: .

Egiluvchanligi:  

Ustivorlik koeffitsienti -  

Kuchlanish: ,

mustahkamlik sharti bajarilmadi. Shuning uchun ko’ndalang kesim o’lchamini kattalashtiramiz. .

Ko’ndalang kesimni kichik tomoni bo’yicha inertsiya radiusi:

( ga teng bo’ladi, shuning uchun  ni qayta hisoblashning hojati yo’q).

Kuchlanganlikni tekshiramiz:

mustahkamlik sharti bajarildi.