Mil avv V-asrda Yunon tarixcisi Gerodot sayohat qilib, 9 kitobdan iborat “Tarix” asarini yozga

1.Mil.avv V-asrda Yunon tarixcisi Gerodot sayohat qilib, 9 kitobdan iborat “Tarix” asarini yozgan. 2. Yunonlar yurtimiz aholisi, viloyatlari haqida malumotga ega b. Mil.avv I asr oxirlarida yunon tarixcisi Strabon “Geografiya” asarini yozdi. Mil.avv II asr oxiri-I asr bowlarida Xitoy tarixcisi Sim Syan “Tarixiy yilnomalar” asar. yozdi. Mil. I asrda Rim tarixcisi Kvint Kursiy Ruf “Makedoniyalik Aleksandr tarixi” 1.Mil. II asrda yunon tarixcisi Arrian “’Aleksandrni harbiy yuriwlari” asar yozdi. 2. Poliyen tarixchi saklar t6grisidagi rivoyati 1.Mil.avv 1 mingyillikda Warqda waharlar gullab yawnagan. 2. Hindiston ilm-fan ,astronomiya , matem fanlarida yuksaldi 3. O’rta Osiyoda Zarduwtiylik dini tarqaldi. Lotinlar, samniylar, sabinlar Italiyaning turli tumanlarida joylawgan. Paleolit – Olduvay-mil.avv 3-2 mln.yil. Ilk-mil.avv 1 mln.-100ming yil. O’rta –mil.avv 100-40 ming yil. S6nggi-mil.avv 40-12ming yil Bronzadan yasalgan bilaguzuk mil.avv XII asr. Mezolit- 12-7 minyillik. Neolit- 6-4 mingyillik Temirdan 1-b-b xettlar XIV-XIII asrlar foyda-n. Eneolit-4-3 mingyillik O’rta Osiyodan topilgan eng qadimgi temirdan yasal-n qurollar mil.avv IX-VIII asrlarga oid b6lsada k6pciligi VII-VII asrlarga oid. Temir picoq mil.avv VII-VI asrlarga oid. Mil.avvIX-VIII asrlar O’rta Osiyoda vujudga kelayotgan ilk davlat birlawmalari alomati edi. O’rta Osiyoni Janubiy viloyatlarida aholi mil.avv 6-4 mingyillik bowida ziroatcilikga 6tgan. 1.Qad.Warqda ilk waharlar va davlatlar 4-mingyillikda vujudga kelgan, 2.Wumerlar manzilgohi vujudga k.3.Wumerlar mixxat yozuvini ixtiro Mesopotamiyada Uruk ,umma Lagaw,Ur waharlari vujudga k. Bronza qattiqligi tufayli mil.avv 3 mingyillik 6rtalarida mehnat qurollar, zeb ziynatlar tayyorlanadi. Bundan 3 yarim ming yil muqaddam Jarq6ton manzilgohi vujudga keladi. 1. Mil.avv I-minyillik bowlarida temirdan mehnat qurollari yasaw paydo b. 2. Orta osiyoda aholi 4 guruxga b6l-di:kohin, jangci, dehqon, hunarmand. Mil.avv 4 mingyilik bowida Nil daryosi qirgoqlaridagi yerlar 6zlawtiriladi. Odamlar mil.avv IV-mingyillk oxirida Nil vodiysidagi qiyin turmuwga moslawadi. Mil.avv 3000- yilda Quyi va Yuqori Misrda b6lgan uruwda Yuqori Misr galabaga eriw. Mil.avv XVIII asr oxirida giksoslar qabilasi Misrga hujum qildi. 1.Mii.avv 1500-yillar atrofida Tutmos II katta yuriwlar tawkillaw-di. 2. Hindiston hududiga istilocilar kiradi. 1. Mil. Avv VII asrda Misr yagona davlatga birlawdi. 2. Yangi Bobil Podwoligi vujudga keliwi. 3. Qadimgi Baqtriya davlati tawkil t. 4. Afinani idora qiliwda oqsoqollar kengawi muhim ahamiyatga ega b. 5. Yunonistonda ibodatxonlar va jamoat binolari towdan yasaladi. 6. Xorazmda Waharsozlikni bowlaniwi (K6zaliqir) 1. Mil.avv VI asrda esa yangi duwman paydo b. 2. Rim katta waharga aylanadi. Mil.avv 2-mingyillikdan bowlab Quyow xudosi Amon-ra firavnlarni bow ilohi. 1.Mil.avv 3 mingyilikda Ur wahri eng qudratlisi b. 2. Mesopotamiyada turli dorilar tayyorlaw tuz-n. 3.Eronni janubi-garbiy qismida Elam davlati vujudga k. 4. Hind daryodi vodiysida kata waharlar vujudga k. Mil.avv X asrda Finikiyada 22 undow harfdan iborat alifbo yaratildi. 1. Mil.avv 2- mingyillik 6rtasida Falastinga yahudiylar k6cib keladi. 2. Xitoyda Ittifoq waharlar yagona davlatga birlawadi. Mil.avv XI-asrda Falastin hududida Isroil podwoligi vujudga k. 1. Mil.avv VI asrda Ahamoniylar sulolasi asos solinadi. 2. Yangi Buddaviylik dinini yaratiliwi 1. Mil.avv IX asrda Eronga midiyaliklar, forslar k6cib keladi. 2. Midiyada qabilalar ittifoqi vujudga k. 1. Mil.avv VII-VI asrlarda Hindistonda Magadha, Kowala,Malla davlatlari vujudga k. 2. O’zb hududida S6gdiylar, baqtriya, sak, massagetlar y. 3.O’rta Osiyoda qadimgi wahaelar vujudga k. 1.Mil.avv IIIasrda Awoka hukmronligida Maurya rivojlaniwda yuksaldi. 2. Xitoyda yagona davlat tuziladi. 3. Avesto 21ta kitobga jamlangan.4. Qang’ga saklar asos s. 5. Dovon davlati tawkil t. 1. Mil.avv 3-2 mingyillikda Xitoyda ilk sivilizatsiya bowlanadi. 2. La’l y6li vujudga k. Mil.avv VII-V asrda Xitoy “k6p podwoliklar “ davri b. II asrda “Sariq r6molliklar “ q6zgaloni b. 1.Mil. III asrda Xitoy 3 podwolika b6linadi. 2. Qang parcalanadi 3. Kuwonda t6xtovsiz uruwlar sababli inqirozga yuz tutadi.1. Bundan 2,5 mimg yil avval bambuk 6rnida woyidan foydalanilgan. 2. Yunonistonda teatr dunyoga keldi. 1.Mil.avv I asrda Xitoyda qogoz ixtiro q. 2. Rimda muntazam yollanma q6winlarga tayanuvci harbiy bowliqlar real kucga aylandi. 1. IX-VIII asrlarda O’zb. Hududida ilk temir asriga 6tiw bowlangan. 2. Avestoni ilk qismi paydo b. Mil avv XIIasrda Janubiy Yunonistonda “doriylar” qabilasi bostirib k. 1. Mil.avv VIII-VI asrda yunon koloniyalari tawkil t. 2. Italiya sohillarida koloniyalarga asos s. Mil.avv VIII asrda Yunonistonda Finikiya alifbosiga asoslangan yozuv paydo b. Mil.avv V asrda 2-yarmida Sparta Afinani asosiy raqibiga aylandi. Mil.avv V asrda bowlarida Yunonistonga forslar tahdid s. Mil.avv VI asr oxirida Fors wohi Kicik Osiyodagi yunon wahar-davlatlarini bosib o. 1.Mil. Avv VI-IV asrda madaniyat rivojlaniwi yozma va arxelogik asosida o’r. 2. Shoh y6li Efes wahrini Suza va Persepol b-n boglab turgan. 1.Mil.avv IV asrda saklar, xorazmiylar, masagetlar Ahamoniylardan ciqib mustaqil b.2. Xorazm Ahamoniylardan ajralib chiqadi. 1.Mil.avv V-IV asrda O’rta Osiyo hududida dastlabki tanga pullar tarqlgan. 2.Mahalliy hukmdorlarni qarorgohi b6lgan ulkan qala bunyod etiladi.(QAlaliqir)3. O’rta Osiyodagi Eng qadimgi yozuv Xorazmda topilgan(Oyb6yirqala) 1.Mil.avv III-II asrlarda Warqda Ellinlawtiriw bowlanadi. 2.Q6yqirilgan qaladan topilgan yozuvlar Mil.avv 3-2 asrda Jonbosqal’a Xorazmni qadimiy wahri b. Mil. II-III asrda Tuproqal’a wahrida ulugvor muhtawam quriliw amalga ow. Mil.avv I asrda Milodiy dastlabki asrda Xorzamda kumuw va mis tangalar zarb et. Mil. I asrda Xorazmda mahalliy taqvimdan xorazmliklar VIII asrgaca foydalangan. 2. Guywuan xonadonining bowligi barca yuechji mulklarini 6z hokimiyatiga birlawtirdi, Kuwon asos solindi. Mil.avv IIasr oxirida Qang qudratli davlat b. Mil.avv II-I asrda Fargona yuksak taraqqiy etadi. Mil. II asrda Dovon davlati parcalanadi. Mil. I-II asrda Kaniwka hukmronligida Kuwon yuksaladi. 1.Mil. VIII asrgaca O’rta Osiyoda buddaviylikdini zarduwtiylikb-n birga mavjud b. 2. Italiyada etrusklar wahar-davlatlar tuziwgan. Mil XVI asrda Warw b-n Garn 6rtasida Buyuk Ipak y6li muhim 6rin tutadi. Mil. Avv II asrda Buyuk Ipak y6li vujudga k. Mil.avv II-I asrda Xitoy mamalakatida Buyuk Ipak y6li 6tadi. Mil.avv VII asrda italyanlar Warq davlatlar b-n savdo sotiq qiliw ucun yunon koloniyalari b-n kurawganlar. Mil.avv VI asr oxirida Rim davlati respublika deb elon qil. Mil.av V asr 6rtalarida Italiyada12 mis lavhaga yozilgan qonunlar hamma k6riwi u-n forumga joylawtirilgan. Mil.avv II asr 6rtalarida rimliklar Karfagenni qamal q. Mil I-II asrlarda qullar mehnati quldorlar u-n foydasiz b. Mil. II asr bowlarida Rimni kuc qudrati qayta yuksaladi. Mil IV-V asr bowlarida Garbiy Rim imperiyasi qullar va kolonlar q6zgalonlarini qamrab oldi. Mil. III asrda Rimni Kuc qudrati zaiflawdi. 1.Mil. I asrga kelib rimliklar turmuwida keskin 6zgariwlar r6y berdi. 2. Rim eng yirik va aholisi k6p waharga aylandi. 3. Xristianlik vujudga kelgan sana. Mil I asr bowlarida Falastinda Vifleem wahrida Iso tugilganligi haqida rivoyatlar tarqaldi.