Monopoliya tushunchasi monopoliya turlari raqobat tushunchasi

MAVZU: O’ZBEKISTONDA MONOPOLIYAGA QARSHI SIYOSAT VA RAQOBATNI RIVOJLANTIRISH

REJA
KIRISH

1. 
   MONOPOLIYA TUSHUNCHASI
   
2. 
   MONOPOLIYA TURLARI
   
3. 
   RAQOBAT TUSHUNCHASI
   
4. 
   RAQOBATNI RIVOJLANTIRISHDA QO’LLANILADIGAN CHORA TADBIRLAR
   
5. 
   O’ZBEKISTONDA MONOPOLIYAGA QARSHI SIYOSAT VA RAQOBATNI RIVOJLANTIRISH
   

XULOSA
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR

KIRISH
Mustaqil ishining dolzarbligi. Bozor raqobatining harakati, erkin bozor muqarrar ravishda monopoliyani keltirib chiqaradi, bu raqobat sharoitlarini o'zgartiradi, bozor tizimining ishlash mexanizmlari xavf ostiga qo'yiladi.
Iqtisodiy resurslarning yuqori darajada konsentratsiyasi tufayli monopoliyalar texnologik taraqqiyotni jadallashtirish uchun imkoniyatlar yaratmoqda. Biroq, bunday imkoniyatlar bunday tezlashuv monopolistik yuqori daromad olishga yordam beradigan hollarda amalga oshiriladi. Jozef Shumpeter va boshqa iqtisodchilar ta'kidladilarki, katta kuchga ega bo'lgan yirik firmalar iqtisodiyotdagi istalgan rivojlanishdir, chunki ular texnologik o'zgarishlarni tezlashtiradi, chunki monopol kuchga ega bo'lgan firmalar monopol daromadlarini o'zlarining monopol kuchlarini himoya qilish yoki mustahkamlash maqsadida tadqiqotlarga sarflashlari mumkin. . Tadqiqot o'tkazish orqali ular o'zlariga va umuman jamiyatga foyda keltiradi. Ammo monopoliyalar texnologik taraqqiyotni jadallashtirishda muhim rol o'ynashi to'g'risida ishonchli dalillar yo'q, chunki monopoliyalar agar ularning foydasiga xavf tug'dirsa, texnologik taraqqiyotning rivojlanishini kechiktirishi mumkin.
Mustaqil ishning maqsadi. Albatta, monopoliyaga qarshi siyosat davlat iqtisodiyoti uchun juda muhimdir. Monopoliyalarni tartibga solish bo'yicha puxta ishlab chiqilgan chora-tadbirlar raqobatni rivojlantirish, bozorni barqarorlashtirish va umuman iqtisodiyotni yaxshilashga yordam beradi. Monopoliya atamasining kelib chiqishi bozorga oid tushunchalardan (yaʼni, yunoncha „monoc“ — yagona, bitta va „poleo“ — sotaman) tarkib topsada, uning iqtisodiy asoslari aslida ishlab chiqarishga borib taqaladi.
Monopoliyani quyidagicha taʼriflash oʻrinli: monopoliya — monopol yuqori narxlarni oʻrnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik korxonalarning birlashmalari. Monopoliya (yunoncha, mono-tanho, poleo-sotaman) iqtisodiyotning bir sohasida tanho hukmronlik; bozorni tashkil etish shakli.