Muhammed al-xorezmiy atinda

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ
INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI
MUHAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍ
TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI NÓKIS FILIALÍ

"TELEKOMUNIKACIYA TEXNOLOGIYALARI HÁM KÁSIPLIK TÁLIM"FAKULTETI

1-kurs 3003.22(sirtqi)"Telekomunikaciya Texnologiyalari" baģdari studenti Kurbaniyazov Bauirjanniń

Akademiyalıq jazıw
páninen



O’Z BETINSHE JUMISI
Tayarlaģan: B.Kurbaniyazov
Qabillaģan: U.Jaksimova
Tema: Ku'sh-qu'diretimiz dosliqta.

Doslıq insanlar ortasındaǵı maqsetler, umitılıwlar óz-ara bir-birine ıseniwge tiykarlanǵan munasábetler bolıp esaplanadı.
Doslıq insandı ruwxıy qollap-quwatlaytuǵın, onıń awirin jeńil etiwshi, ruwxin kóteriwshi, ózine isenim asırıwshı kúsh bolıp tabıladı. Insanda doslıq, biradarlıq, óz-ara isenim sezimleri tezlik penen júzege kelip, óz-ózinen bekkemlenip qalmaydı.
Turmısda haqıyqıy shın berilgen dos tabıw insan ushın úlken baxt bolıp tabıladı. Insan hár qanday jaǵdayda da janında ózine jaqın insanlar ata-anası, ag'ayinleri menen bir qatarda doslarınıń da bolıwın ish-ishinen qáleydi. Turmısda haqıyqıy doslar menen bir qatarda jalǵan doslar da ushırasıp turadı. Olar jeke máp maydanınan, málim bir maqsetti gózlep, ózlerin dos etip uqıplı artist boladılar. Uzaq jıllar qasında oqıw, miynet qılıw, basqa qandayda bir uwayım túskende muńlas, pikirles bolıw, saparǵa shıǵıw hám basqa jaǵdaylarda adamlar doslasıp qaladı.
Doslıq millet, diniy isenim, hámel, baylıq, shıray jas tańlamaydı, shegara bilmeydi.
Doslıqtıń zárúrli shártlerinen biri sadiqliq bolıp tabıladı. Dosına wapalı adam watanına da, xalqina da wapa etedi. Adamlardıń óz-ara doslasıwında olardıń xarakteri, qızıǵıwshılıqları, dárejesi hám iqtida'ri da zárúrli orın tutadı.
Dostı jáne de jaqin dos etetuǵın da, dushpanǵa aylantıratuǵın da insannıń ózi bolıp tabıladı.
Doslıq múqaddes sezim bolıp tabıladı. Doslıq tawlardan bálent, tınıq suwday taza sezim bolıp tabıladı. Hár bir insan tuwılıp o'sip, álbette janında miyrimli dosı bolıwı kerek. Sol dos ómir boyı qasımızda joldas, sırlas, ısengen insanımız bolıp ketedi.
Doslıqtıń qa'dirin dos tapqan biledi. Sol sebepli hár birimiz doslarimizdin' qa'dirine jeteyik, sebebi kóp insan dos tabıwda qiynaladi, tapqanında bolsa aldanadi.
Doslarǵa hámme waqıt sadıq bolıw ushın olardı mápelew, jaqsı-jaman kúnlerinde olarǵa kómeklesiw zárúr. Shın dostan tek payda tiyedi. Ol adamg'a jamanlıq tilemey, zıyan jetkizbeydi. Eger ol qattı so'ylesede da, bunnan qapa bolmaw kerek. Sebebi ol adamdi nadurıs joldan qaytarıw maqsetindeg'ana ku'yingennen sonday etedi. Sol sebepli de: “Dos ashitip sóyler, dushpan kuldirip”, “Dushpan sirin'di kelileydi, dos qaten'di tuwırlaydi”, “Dos ku'yiner, dushpan su'yiner”, sıyaqlı xalqımızdıń ibratlı naqılları bar. Doslar kóp bolsa, turmıs jaqsı ótedi hám, kerisinshe, dossız keshirilgen turmıs biymánilik ótedi. Sol sebepli kóbirek dos arttırıwǵa shaqırıq etiledi.
Jaman kúninde ' da'lde bolatuǵın, dartin'di túsinetuǵın dos penen hámme de maqtansa kerek.
Kùsh qúdret "dosliq" hám "birlik" siyaqli sózler kùndelikli turmisimizda jùda keń tilge alinadi. Biraq men birinshi orinda mámleketimiz kùsh-qúdreti dúnyaniń barliq tillerinde tilge aliniwin qáleymin. Buniñ ushin biz jaslardiń ortamizda júdá bekkem baylanis boliwi kerek. Al men bul baylanisti dosliq dep atayman. Sebebi dosliqtiń kúsh-qúdreti jùdá kúshli. Bul dosliq seziminiń kúsh-qùdretin meniń mektepte bolip òtken balaliq waqitlarimdaģi bir waqiya esime tùsedi. Bir kúni muģallimimiz ùy tapsirmasi ushin úy tapsirmasi ushin "dosliq" temasinda kishigirim bayan jumisin jazip keliwdi tapsirdi. Klasimda jaqin Esen degen dostim bar edi.Ol menen kóp waqit birge bolar, birge úyge tapsirma tayarlar edik.Esen bul muģalim bizge úy tapsirmasi etken bayan jumisti jawziwdi ózine qiyinsindi.Sonliqtan , ol bayan jumisin maģan jazip beriwdi ótinish etti. Biraq men oni jazip beriwden bas tarttim. Sebebi Esen eń jaqin dostim bolģanliqtan barliq isti óz kúshi aqili menen orinlawin qáledim. Sebebi, bul ómirde hatte dostińda járdem bere almaytuģin qiyin jaģdaylarda boladi. Sonday waqitta insan óziniń aqili, kùshi járdeminde bárshe qiynshiliqlarin jeńip ótedi. Qullasi bùgin sabaqtan Esen ekewimiz qapashil xoshlastiq.
Tań atti men mektepke ketiwge tayarlandim. Jolda Esenniń úyine toqtap óttim. Sebebi biz hardayim mektepke birge baratuģin edik. Bùgin ol mennen aldin ketip qalipti.Men mektepke bardim. Birazdan soń qońiraw qaģildi. Sabaq baslandi.Muģallimimiz hár birimizdiń bayan jumisimizdi birimlep oqita basladi. Náwbet Esennniń bayan jumisina keldi. Klasimizda Esennen basqa silt etken dawis shiqpadi. Sebebi, Esenneñ bayan jumisi sonday mazmunli shiqqan hámmemiz qunt penen tińladiq. Ol bayan jumisinda ekewimizdiń dosliģimiz haqinda jazģan eken. Esen bayan jumisin oqip bolip maģan óz minnedarshiliģin bildirdi. Men hesh nársege tùsinbey qaldim. Tánepiskede qońiraw qaģildi. Esen sonda maģan ne ushin minnedarshiliq bildirgenin aytti .
-Eger keshe sen maģan bayan jumisimdi jazip bergenińde men hesh qiynalmay baha alar edim. Eń baslisi ekewimizdiń qánsheli jaqin dos ekenimizdi bilmey qalar edim. Sen haqiyqiy shin dostiń jolin tuttiń deydi.
Sebebi haqiyqiy dos saģan járdem kerek bolģanda oni saģan islep bermeydi kerisinshe sol qiyin isti orinlawiña túrtki ham járdem beredi. Insan sol waqitta ģana óz aqilin kùshin seze aladi.
Men sonday juwmaqqa keldim siz dostińizdi qánsheli jaqsi kórseńizde ol qiyin jaģdayģa túskende tek ģana tùrtki beriwdi ùyreniń. Sebebi sizdiń dostińiz óz aqili, kúshine isenip ayaģinda tik tura alsin.