Mumtoz adabiyotni o‘rganishning metodologik asoslari

Mumtoz adabiyotni o‘rganishning metodologik asoslari

Reja:

• Mumtoz aadbiyotni o‘rganishning metodologik asoslari
• Mumtoz adabiyot tushunchasi va mumtozlik belgilari.
• Davrlashtirish istilohi va uni chegaralash tamoyillari

 

«Mumtoz» (arabcha) co‘zi lug‘atda tanlangan, saralangan yoki xos, maxsus ma’nolariga ega. (АНАТИЛ. Т.: Фан, 1983. Б. 350) Mumtoz so‘zi muayyan asarga, adibga yoki adabiyotning katta bir davriga munosabatda nisba, sifatlash bo‘lib qo‘llanilishi mumkin: mumtoz asar, mumtoz shoir, mumtoz adabiyot; o‘zbek mumtoz adabiyoti, arab mumtoz adabiyoti yoki fransuz mumtoz adabiyoti;

Mumtoz adabiyot tushunchasi va mumtozlik belgilari

Davrlashtirish istilohi va tamoyillari.
DAVR: “zamon”, “vaqt”, “muddat”, “fursat”, “davomlilik”


til birligi (davlat tili masalasi), yozuv birligi (runiy yozuv yoki arab alifbosi asosidagi eski o‘zbek yozuvi), e’tiqod birligi (islom va unga qadar buddaviylik yoki zardushtiylik), ifoda shakllari (nasr, nazm) birligi, janrlar birligi
antik davr, o‘rta asrlar, Uyg‘onish (yoki intiboh) davri
Davrlashtirish tamoyillari
ISLOMGACHA BO‘LGAN ADABIYOT (mumtoz adabiyotning shakllanishiga qadar kechgan davrda yaratilgan manbalar).
Qadimgi mif va afsonalar. Xalq qo‘shiqlari.
“Avesto”
O‘rxun-Enasoy obidalari.
Moniylik va Buddaviylik ruhidagi adabiyot
MUMTOZ ADABIYOT
Islomiy ruhdagi ma’rifiy-ta’limiy adabiyot.
Somoniylar davri adabiyoti
CHag‘oniyon adabiyoti
Qoraxonlilar davri adabiyoti
Saljuqlilar (xorazmshohiylar) davri adabiyoti
G‘aznaviylar davri adabiyoti
Adabiyotga sof san’at, san’atkorlik nuqtai nazaridan qarash.
Chingizxon istilosi davri
Oltin O‘rda adabiy muhiti
Temuriylar davri adabiyoti
Xonliklar davri adabiyoti (adabiy muhitlararo adabiyot)
Buxoro xonligi (amirligi)
Xiva xonligi
Qo‘qon xonligi
Mustamlaka davri adabiyoti
Turkiston hududi
Buxoro xonligi (vassalligi)
Xiva xonligi (vassalligi)
YANGI ADABIYOT (postklassik davr).
Jadid (milliy uyg‘onish davri) adabiyoti
Sho‘ro adabiyoti
Istiqlol adabiyoti
Savol va topshiriqlar:
 

• Modul tushunchasi nimani anglatadi, modul-kredit tizimi o‘zigacha mavjud bo‘lgan an’anaviy ta’lim tizimlaridan nimasi bilan farq qiladi?
• Mumtoz adabiyot deganda milliy adabiyot tarixining qaysi qismi tushuniladi, uning xususiyatlari nimalardan iborat?
• Davrlashtirish istilohi nimani anglatadi?
• O‘zbek adabiyoti tarixidagi davriy muumlashmalarning farqini tushuntiring.
• Adabiyot tarixini davrlashtirishni chegaralash tamoyillari nimalarda iborat?

 

Adabiyotlar:
 

• Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. Altı cilddə. 2-cild. Bakı: Elm, 2007. S. 3–27.
• Болтабоев Ҳ. Эртани деган кечани қўймас / «ЎзАС», 1997, 19 декабрь; Мумтоз сўз қадри. Т.: Адолат, 2004. Б. 5–11.
• Раҳмонов Н. Ўзбек адабиёти тарихини даврлаштириш. Т.: 2018
• Шарқ мумтоз поэтикаси Ҳ.Болтабоев талқинида. Т., 2006; 2008. Б. 5–14.
• Ўзбек адабиёти тарихи. 5 жилдлик. 1–жилд. Т.: Фан, 1978. Б. 7-18