Narx tushunchasi va funksiyalari Iste’molchi ortiqchaligini egallash Narxlarning difertifikatsiyasi

Bozor hokimiyati sharoitida
narx belgilash tamoyillari
Reja:

1. 
   Narx tushunchasi va funksiyalari
   
2. 
   Iste’molchi ortiqchaligini egallash
   
3. 
   Narxlarning difertifikatsiyasi
   

Narx-real bozor iqtisodiyoti sharoitida Tovar va xizmatlarning ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasidir. Sotuvchi va xaridor narxi bir-biriga mos tushganda bozor narxi paydo bo’ladi vas hu narx bilan tovar sotiladi.
Narxning funksiyalari:

1. 
   Hisob-kitob, o’lchov funksiyasi;
   
2. 
   Iqtisodiy faoliyatni rag’batlantirish funksiyasi;
   
3. 
   Iqtisodiyotni tartiblash funksiyasi;
   
4. 
   Raqobat vositasi funksiyasi;
   

Tovarning nafliligi qancha yuqori bo’lsa uning narxi shuncha yuqori bo’ladi va aksincha.
Monopol yoki bozor hokimiyatiga ega bo’lgan firmalar rahbarlari oldida turadigan asosiy masalalardan biri bu qanday qilib monopol hokimyatdan samarali foydalanishdir. Ular oldida narxlarni qanday belgilash, qancha ishlab chiqarish omillari jalb qilsh kerak, uzoq va qisqa muddatli oraliqlarda ishlab chiqarish hajmini qancha qilib belgilash kabi masalarni yechish turadi. Raqobatlashgan bozordagi firmalarni boshqarishga qaraganda monopol hokimyatiga ega bo’lgan firmalarni boshqarish qiyinroq. Raqobatlashgan bozorda narx berilgani uchun firma rahbarlari o’z e’tiborlarini ko’proq xarajatlarni kamaytirihga va sotish bilan bog’liq masalarni yechishga qaratadi. IShlab chiqarish hajimini esa narxni chekli xarjatlarga tenglashtiradigan hajmda belgilaydi. Monopol hokimyatga ega firmalar ishlab chiqarish hajmini va mahsulot narxini aniqlash uchun hech bo’lmaganda talab elastikligining taxminiy qiymatini bilishlari kerak bo’ladi.Monopol hokimyatga ega bo’lgan firmalarning narx belgilash strategiyasining asosini iste’molchi ortiqchaligini egallash orqali qo’shimcha foyda olish usullari tashkil qiladi.