Nikaraguada turizm

Nikaraguada turizm

Global turizm tez sur'atlarda o'sib bormoqda va u dunyodagi eng tezkor rivojlanib borayotgan tarmoq turlaridan biriga aylanmoqda. 2012-yilda xalqaro sayyohlik tashrifi 1 milliard kishidan oshdi, bu esa 1 trillion AQSh dollaridan ko'proq mablag` keltirdi va jahon YaIMning 9 %ini tashkil etdi. Bu 2030-yilgacha har yili taxminan 3,3% ga o'sishi kutilmoqda. Birlashgan Millatlar Tashkiloti 2017-yilni “Xalqaro Taraqqiyot uchun barqaror turizm” yiki deb e`lon qilindi. Bu esa turizm sektori barqarorlikning uchta ustuniga - iqtisodiy, ijtimoiy va atrof-muhitni muhofaza qilish sohalarining barqarorlashuviga o`z ta`sirini korsatdi.

Turizm o'sishining bunday tendentsiyasini Nikaraguada ko'rish mumkin. Nikaraguaga kelgan xalqaro sayyohlar 2004-yildagi 615 ming kishidan 2014-yilda 1 million 330 ming kishiga etdi (Jahon banki, 2016). 2014-yildan 2015-yilgacha bo'lgan davrda sayyohlar kelishi 4,8 foizga o'sdi. Bu ko`rsatkichlar Nikaragua Markaziy bankining 2015-yilgi hisobotida ham qayd etilgan. Ushbu o'sishning ta'sirini turizm ishlab chiqaradigan daromadlarning ko'payishida ko'rish mumkin, 2014-yildagi 445,4 million AQSh dollaridan 2015-yilda 528,8 million AQSh dollariga ko'tarildi. Turizmning qo'shgan hissasi, Yalpi ichki mahsuloti 2014-yilda 9,9% ni tashkil etdi va bu Nikaraguada 10,4% gacha ko'tarilishi taxmin qilinmoqda. 2025-yilga qadar Ish o'rinlarini yaratish nuqtai nazaridan Nikaraguaning sayyohlik sanoati yana ham yuksaladi. 2013 -yilda bevosita 82000 va bilvosita 195500 ta ish o'rinlari yaratildi. Bu esa mamlakatda ish biland band aholining mos ravishda 3,3% va 7,9 % o`sishini ta`minladi. 2024- yil Nikaraguada turizm sohasida 92000 ta yangi ish o`rinlari yaratilishi ko`zda tutilgan. (Jahon sayyohlik va sayyohlik kengashi, 2015).

Nikaraguada turizm sohasi o'sishni boshdan kechirayotgan bo'lsada, mamlakatning tabiiy ofatlari va siyosiy g'alayonlarni o'z ichiga olgan vaziyat saqlanib qolib, turizm sohasi biroz oqsamoqda. 1972-yilda Managuada halokatli 6,2 balli zilzila bo'lib, 20 mingga yaqin odam vafot etdi. Siyosiy inqilob mamlakatga yetib keldi. 1979 yilda mavjud hukumat partizan Milliy Ozodlik Partiyasini (FSLN) ag'darib tashladi . 1979 yildan 1992 yilgacha davlat mulkni qayta taqsimlash va davlat tasarrufiga keltirish jarayonida qurollangan Qo'shma Shtatlar hukumati bilan to`qnashuvlar yuz berdi. Buning natijasida Nikaragua Jahon bankidan katta miqdorda kreditlar olishga majbur bo`ldi. 2004-yilda Nikaraguadagi mojarolar oxiriga yetdi va shu yilda Jahon banki Nikaraguaning qarzdorligining 80 foizini o'chirib tashladi. Shunga qaramay, siyosiy barqarorlikni kuchayishi bilan ham mamlakat qashshoqlikka duchor bo'ldi. 1998- yilda esa Mitch dovuli sodir bo`lib, , 3000 ga yaqin insonlar talofat ko`rdi. Natijada, Nikaragua mojaro va xavfli mamlakat sifatida xalqaro sayyohlar orasida obro'sini yo`qotdi. Bundan tashqari, FSLN a'zosi Daniel Ortega prezidentlik saylovidan keyin 2006 -2011 yillarda ba`zi davlatlarning chet ellik sayyohlari uchun davlatni yopib qo`ydi.

So'nggi yillarda Nikaragua o'zining obro'sini tiklay boshladi. Ommaviy axborot vositalari Nikaraguaga turizmning yo'nalishi sifatida ijobiy munosabat bildirmoqda. So'nggi 2 yil ichida Nikaraguani Amerika qit`asidagi "yashirin marvarid" deb atashgan. Nikaragua endi sarguzasht, ekzotik ta'tilni izlayotgan sayyohlar uchun mo'ljallangan joy deb baholanmoqda. Nikaragua turizm instituti (INTUR) turli loyihalarni amalga oshiradi, mamlakat ichida turizmni rivojlantirish, turizm sohasining raqobatdoshligini, shohaning o`sishini ta`minlovchi dasturlab ishlab chiqadi. Turizm tashabbuslari orqali qashshoqlikni ham kamaytirishga harakat qilinmoqda. Ta'kidlash kerakki, turli xil manfaatdor tomonlarning ishtiroki orqali ushbu maqsadlarni amalga oshirishga harakat qilinmoqda. 1990-yillarning o'rtalarida INTUR bilan hamkorlik qilgan Nikaragua milliy universitetlari turizmni targ'ib qilib, bu sohadagi kasbiy tayyorgarlikni yo`lga qo`ydilar. Nikaraguada barqaror qishloq turizmi siyosati va strategiyasi, atrof-muhitni muhofaza qilish tashkilotlari, investitsiyalar orqali qishloq turizmini rivojlantirish, targ'ibot tashabbuslari va xususiy hamda davlat tashkilotlari hamkorlikda faoliyat yuritadi. 2016 yilda INTUR marketingi jamoatchilik bilan aloqalar va hamkorlik qildi. Hususan Amerika Qo'shma Shtatlari va Kanada bilan jamoatchilik aloqalarini o`rnatdi.