Оив одам Иммун

• Республика Саломатлик ва тиббий статистика институти

• ОИВ/ОИТС
• ҳақида
• БИЛАСИЗМИ?

ОИВ - Одам Иммун

• ОИВ - Одам Иммун
• танқислиги Вируси
• ОИТС - Орттирилган
• Иммун Танқислиги
• Синдроми

Вирус

Касаллик манбаи

• ОИВ инфекциясига чалинган бемор;
• Кўринишдан соғлом вирус ташувчи инсонлар ҳисобланади.
• Вирус одамнинг ҳимоя воситаси ҳисобланмиш иммун тизимини чуқур жароҳатлайди.

ОИВ қандай йўллар билан юқади?

• ОИВнинг 3 хил юқиш йўли мавжуд:
• жинсий
• қон оркали (парентерал йул)
• онадан болага (вертикал).

Қон орқали

• Вирус билан зарарланган қон ва унинг таркибий қисмлари қуйилганда;
• Зарарсизлантирилмаган жарроҳлик, стоматологик ва бошқа тиббий асбоблар орқали тиббий муолажалар олганда;
• Шприцлар ва игналардан умумий фойдаланилганда;
• Етарлича зарарсизлантирилмаган маиший асбоб-ускуналар орқали юқади.

Онадан болага-вертикал йўл

• ҳомиладорлик даврида (жароҳатланган йўлдош орқали);
• туғруқ жараёнида (она қони орқали);
• она сути орқали.

Касаллик хусусиятлари

• ОИВ билан зарарланган шахснинг ташқи кўринишидан касаллиги сезилмайди.
• Инсон ўзини соғлом ҳис этади.
• Касалликнинг яширин даври 2 йилдан 12 йилгача ва ундан ҳам кўпроқ давом этиши мумкин.

ОИВ қандай ҳолларда юқмайди?

• Қўл бериб қуришганда,қучоқлашганда;
• Йўталганда, акса урганда;
• Умумий телефондан фойдаланганда;
• Ҳашоротлар чаққанда;
• Бассейн, ҳаммом, ҳожатхонадан умумий фойдаланилганда;
• Умумий идиш-товокдан;
• Кийим кечак ва кўрпа - тушак орқали.

Касаллик белгилари

• Ўмров ости, қўлтиқ ости, чов соҳасидаги лимфа тугунларининг катталашуви;
• Ич кетишининг САБАБСИЗ ҳафталаб, ойлаб давом этиши;
• Тана ҳароратининг САБАБСИЗ кўтарилиши (бир неча ҳафта давомида);
• Тана вазнининг ҳеч қандай САБАБСИЗ 10 кг ва ундан ортиқ озиб кетиши.

• Иммунофермент анализ (ИФА) –
• энг кенг тарқалган усул (3 хафтадан 3 ойгача шубхали алокадан кейин)
• Иммуноблот (ўта сезгир ва аниқ) усул
• ПЦР (полимераз занжирли реакция) усули
• Экспресс-тестлар.

• Одам ОИВ юқтирганини
• қандай билса бўлади?

ОИВни даволаш

• ОИВ кўпайишини вақтинча тўхтатадиган дори- дармонлар Антиретровирус (АРВ) дорилар қўлланилади.
• Келгуси 5-10 йил ичида соғлом инсонларни ҳимоя қилувчи вакцина ишлаб чиқариш мўлжалланмоқда.

Тест (текширув) хоналарига нима учун борилади?

• Тиббий ёрдамни ўз вақтида олиш
• Ўз ҳатти- ҳаракатлари билан ўзига ва бошқаларга хавф туғдирмаслик
• Ҳомиладор онадан ҳомилага ОИВ юқишини олдини олиш
• Шубҳага ўрин қолдирмаслик
• Ҳар битта вилоятда Республика ОИТСга қарши кураш марказининг филиаллари бор

Ўзбекистондаги вазият

• 1987 йилда биринчи марта чет эл фуқаросида аниқланган.
• жорий йил бошида 15 892 нафар одам ОИВ билан рўйхатга олинган.
• жами ОИВ юқтирганларнинг 70 фоизини эркаклар ташкил қилади.
• энг кўп тарқалган ёш - 20 ёшдан 49 ёшгача.

1 декабрь

• 1988 йилда ЖССТ томонидан дунё бўйича 1 декабр ОИТСга қарши кураш куни деб эълон қилинди.

НИМА ҚИЛИШ КЕРАК ?

• ГИЁҲВАНД МОДДАЛАРНИ ҚАБУЛ ҚИЛМАСЛИК.
• ТИББИЙ, МАИШИЙ АСБОБЛАРНИНГ ЗАРАРСИЗЛАНТИРИЛГАНЛИГИГА АҲАМИЯТ БЕРИШ.
• ЎЗИНГИЗНИ ВА ЎЗ ЯҚИНЛАРИНГИЗНИ ҲИМОЯ КИЛИШ.
• СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИГА РИОЯ ҚИЛИШ.

• Ўзингизни эҳтиёт қилинг!