Ovqat ratsionini tuzish Maqsad

Ovqat ratsionini tuzish

Maqsad: O’quvchilar bir kunlik sarf qiladigan energiyasiga nisbatan ovqat ratsionini tuzish ko’nikmalarini hosil qilish.

O’quvjihozlari:Oziq-ovqatlarningkimyoviytarkibivaularningqanchalikkalloriyaga ega ekanliginitasvirlovchijadval .

Laboratoriya ishining nazariy qismi:

To’rtmahalovqatlanish engyaxshirejimhisoblanadi. Birinchi, ertalabkinonushtaumumiykaloriyaning 25-30% ini, tushkiovqat 35-40% ini, ikkinchitushlik 10-15% ini, vakechkiovqatlanish 15-20% initashkilqilishimaqsadgamuvofiqdir. Oqsilgaboybo’lganoziqmoddalari (go’sht, baliq, tuxum) nonushtavatushkiovqatlanishdatanovulqilinganima’qul. Kechkiovqatlanishuchun esasut, ko’katmahsulotlariqoldirilishizarur. Organizmgakirayotganoqsilvayog’larningkamida 50% chorvamahsulotlaridaniboratbo’lishikerak. Shu bilan bir qatorda taom ratsioniga etarli miqdorda vitaminlar, mineral tuzlar va suv kirishi kerak.

O’zidaoziqmoddalarningnechaprotsentoqsil, yog’vauglevodlarnisaqlaganiva100 goziqningqanchakalloriyaga ega ekanliginiko’rsatuvchijadvalyordamidaoziqratsionituziladi (3- ilova). Agarsutkalikratsiondaoqsillar, yog’larvauglevodlarningmiqdorinormagato’g’rikelmaydiganbo’lsa, undaoziqmoddalaritegishlichako’paytirilishiyokiozaytirilishikerak.

Birkunlikovqatratsionikalloriyasiningalohidaovqatlanishvaqtidataqsimlanishi(% hisobida)

Ovqatlanish vaqti	Kichikyoshdagio’quvchilar	Kattayoshdagio’quvchilar
Nonushta	20-25	25-30
Tushlik	30-35	35-40
Ikkinchitushlik	20	10-15
Kechkiovqat	20-25	15-20

Kasbgaqarabsarflanadigan energiyamiqdorinianiqlashuchunodamlar 4 taguruhgabo’linadi.

Birinchigurux – kamjismoniykuchsarflaydiganlar – olimlar, injenerlar, idoraxizmatchilari, tikuvchilar, mexaniklar, talabalar,o’qituvchilar, vrachlar. Kunlik energiyasarfi 2500-2800 kkal.

Ikkinchigurux –tokorlar, to’qimachilar, pochtaxizmatchilari, laboratoriyaxodimlari. Kunlik energiyasarfi 3000 kkal.

Uchunchigurux – ko’pjismoniykuchsarflaydiganlar –temirchilar, duradgorlar, slesar, ishchilar. Kunlik energiyasarfi 3500-4000 kkal.

To’rtinchigurux – og’irjismoniymehnatqiladiganlar – yuktashuvchilar, o’rmonchilar, er qazuvchilar, shaxtyorlar. Kunlik energiyasarfi 4500-5000 kkal.
Turli xiloziq-ovqat mahsulotlaridagi oqsil, yog’, uglevodlar va energiya miqdori

№	Oziqmahsulotlari	100 goziqmahsulotidagioqsil, yog’, uglevodlarmiqdori (g)			100 goziqmahsulotidagienergiyamiqdori (kkal)
		oqsil	yog’	uglevodlar
1	Molgo’shti	20,2	7,0 g	—	187
2	Tovuqgo’shti	17,2	12,3	—	185
3	Baliq	16,0	0,7	—	72
4	Tuxum(1 dona)	12,5	12,1	0,55	175
5	Sut	2,8	3,5	4,5	65
6	Qatiq	2,8	3,5	2,9	56
7	Tvorog	11,1	18,9	2,3	230
8	Pishloq	22,6	25,7	—	332
9	Oqnon	6,7	0,7	50,3	240
10	Qoranon	5,3	1,2	46,1	222
11	Guruch	6,4	0,9	72,5	332
12	Makaron	9,3	0,8	70,9	336
13	No’xot	19,8	2,2	50,8	310
14	Loviya	19,6	2,0	51,4	310
15	Shakar	—	—	95,5	390
16	Kartoshka	2,4	0,22	19,5	62,5
17	Sabzi	1,2	0,3	9,0	30,5
18	Pomidor	0,5	—	4,0	18
19	Bodring	0,7	—	2,9	15
20	Olma	0,3	—	10,8	45

Oziq –ovqatlarningkunliknormasi

Mahsulotlarnomi	Bolalarningyoshi
	6 oydan 1 yoshgacha	1-3 yosh	3-7 yosh	7-11 yosh	11 - 15 yosh	15-18 yosh
Qoranon	-	10	50	50	100	135
Oqbug’doynon	12,5	40	100	150	250	315
Makaronmahsuloti	-	5	5	10	20	10
Kartoshka	50	100	200	250	325	325
Sabzavotlar	100	140	200	275	325	325
Yangimevalar	160	200	200	250	250	250
Quritilganmevalar	-	10	20	20	20	20
Qand	45	50	60	60	80	100
Shirinliklar	-	10	10	15	20	20
O’simlikmoyi, margarin	-	-	2	5	5	10
Choy	-	0,1	0,3	0.3	0,3	0,8
Kakao	-	0,5	1	1,0	1	0,5
Qahva	-	1	3	3	3	3.5
Go’shtmahsulotlari	10	60	80	180	120	200
Baliqmahsuloti	-	-	40	50	50	50
Sut	500	600	500	500	500	500
Sariyog’	5	20	23	35	30	25
Tvorog	15	30	30	35	25	30
Smetana	-	10	15	15	15	20
Pishloq	-	5	10	10	10	20
Tuxum (sarig’i)	4	25	50	50	50	50

Bolalar va o’smirlarning bir kecha-kunduzgi ovqati tarkibida bo’ladigan oqsil, yog’ va uglevodlar me’yori

Bolalarvao’smirlarningyoshi	Oziqmoddalarmiqdori (g)				Shu moddalardan ajraladigan energiya(kkal)
	oqsil	yog’	uglevodlar
1-1,5 yosh	44-55	44-45	160-175	1300
1,5-3 yosh	52-55	32-55	225	1600
3-5 yosh	58-60	58-60	260	18-10
5-7	65-75	75-80	250-300	1800-2300
8-11	75-90	80-90	350-400	2400-2800
12-14	90-100	90-100	400-450	2800-3200
16-18	100-120	100-110	450-500	3200-3500
Kattaodamlar	100-120	80-110	450-500	3200-3500

Organizm uchun bir kecha-kunduzda zarur bo’ladiganvitaminlar miqdori

	Vitaminlar (mgxisobida)
	A	V1	V2	S	RR	D
Kattayoshliodam	1	1-3	2	30- 75	12-20	0,04 gacha
Homilador, emizikliayollar	2- 2,5	3	2	75- 100	18-20	0,16- 0,32
7 yoshgachabo’lganbolalar	1	1	2	33	12	0,16- 0,32
7 yoshdankattabolalar	1	1,5-2	2	50	12	0,16- 0,32

Bolalarvao’smirlarningvitaminlargabo’lganbirkunlik ehtiyojiningfiziologiknormalari

Yoshgruppalari	V1	V2	RR	V6	S	A		D
	mg						mg		mg
0,5-1 yosh	0,5	0,6	0,6	0,5	20	0,5		0,16
1-1,5yosh	0,8	1,1	9,0	1,9	35	1,0
1-2,5 yosh	0,9	1,2	10,0	1,0	40	1,0
3-4 yosh	1,1	1,4	12,0	1,3	45	1,0
5-6yosh	1,2	1,6	13,0	1,4	50	1,0
7-10 yosh	1,4	1,9	15,0	1,7	50	1,5
11 - 13 yosh	1,7	2,3	19,0	2,0	60	1,5
14-17 yosh(o’smirlar)	1.0	2,5	21,0	2,2	80	1,5
14-17 yosh(qizlar)	1,7	2,2	18,0	1,9	70	1,5

Topshiriqlar

1. Nonushtaratsioninituzing (o’rtacha 960 kkal)

№	Mahsulotturi	Og’irligi (gramm)	Oqsil	Yog’	Uglevod	Kalloriyaligi (kkal)
1			grammlarda
2
3
4
5
6

2. Tushlikratsioninituzing (o’rtacha1280 kkal)

№	Mahsulotturi	Og’irligi (gramm)	Oqsil	Yog’	Uglevod	Kalloriyaligi (kkal)
			grammlarda
1
2
3
4
5
6
7
8

3. Ikkinchitushlikratsioninituzing (o’rtacha 320 kkal)

№	Mahsulotturi	Og’irligi (gramm)	Oqsil	Yog’	Uglevod	Kalloriyaligi (kkal)
			grammlarda
1
2
3
4

4. Kechkiovqatratsioninituzing (o’rtacha 640 kkal)

№	Mahsulotturi	Og’irligi (gramm)	Oqsil	Yog’	Uglevod	Kalloriyaligi (kkal)
			grammlarda
1
2
3
4
5
6
7
8