O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti
Download 485.38 Kb. Pdf ko'rish
|
оптика ишчи дастур
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
“ TASDIQLAYMAN ” O’quv ishlari bo’yicha prorektor ___________ Q.G’oziyev
“___” ________ 2019yil
UMUMIY FIZIKA (optika) FANINING ISHCHI O’QUV DASTURI
Ta’lim sohasi: 110000 - Pedagogika Ta’lim yo’nalishi: 5110200 - Fizika va astronomiya o’qitish metodikasi
Umumiy soat:
153 soat
Shu jumladan: Ma’ruza –
30 soat (4 semestr) Amaliy mashg’ulot –
30 soat (4 semestr) Laboratoriya mashg’uloti – 30 soat (4 семестр) Mustaqil ta’lim –
63 soat (4 semestr)
Farg’ona 2019 y Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 201__ yil “___” ____ dagi ____–sondagi buyrug‘i bilan (buyruqning ___-ilovasi) tasdiqlangan “Umumiy fizika” fani dasturi asosida tayyorlangan. Fanning ishchi dasturi Farg‘ona davlat universiteti Kengashining 2019 yil “_03_” сентябр “_1_” – sonli bayoni bilan tasdiqlangan.
Tuzuvchi: M.B.Nabiev. - FarDU, fizika kafedra dotsenti
Taqrizchilar: R.Rasulov –FDU, «Fizika» kafedrasi professori, f.-m.f.doktori . Z.Mirzajonov – FarPI, «Fizika» kafedrasi dotsenti, f.-m.f.n.
fakulteti dekani : 2019 yil “_____” ________________ ___________________K.Qodirov.
2019 yil “_____” ________________ ___________________ K.Onarqulov 1. O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatma
“Umumiy fizika” fani bo’yicha talabalarning bilimiga qo’yiladigan talablar: Fizika kursini o’zlashtirishi jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr: - harakat turlari bo’yicha kinematika va dinamika qonunlari; statika va muvozanat turlari; jismlarning mexanik energiyasi va impulьsi; maxsus nisbiylik nazariyasi elementlari haqidaga ma’lumotlarni, gidro va aerodinamika elementlari; molekulyar kinetik nazariya va termodinamika asoslari, agregat xolatlarini, elektr va magnit maydonidagi hodisalar; elektromagnit induksiyasi xussusiyatlari; mexanik va elektromagnit tebranishlar va to’lqinlar fizikasini, mexanik va elektromagnit tebranishlar va to’lqinlar; geometrik optika, fotometriya, to’lqin optikasi va nurlanish xussusiyatlarini, atomlarning tuzilishi va mikrodunyo fizikasi; atom yadrosi va elementar zarralar fizikasini bilishi kerak. -talaba fizika kursining bo’limlariga doir amaliy mashg’ulotlarida o’zlashtirilgan barcha mavzular bo’yicha masalalar echish, laboratoriya ishlarini tashqil qilish, o’tqazish va hisob kitob ishlarini bajarib, ularga doir xulosalar chiqara olish, fizikaviy qonuniyatlarining munosabatlarini to’g’ri aniqlash kabi
- talaba fizikaviy qonuniyatlarini o’zlashtirish, amaliy mashg’ulotlarni bajarish, o’tqazish va keyingi pedagogik faoliyatlarida qo’llash malakalariga ega
№
IV-semestr soati 1
Optika fanining rivojlanish tarixi. Yorug’lik to’lqinlarini qayd qiluvchi asboblar. Chiziqli va nochiziqli optika. Yorug’likning tabiati-Yorug’lik tezligini o’lchash usullari. Maykelson tajribasi
2 2 2- mavzu. Yorug’likning qaytish qonuni Yorug'likning qaytish qonuni.Turli sirtlarda yorug'likning qaytishi. To’la ichki qaytish. Tolali optika. Tolali optikaning amaliy ahamiyati. Refraktometr 2 3 3- mavzu. To’lqin optikasidan geometrik optikaga o‘tish To’lqin optikasidan geometrik optikaga o’tishning chegaraviy shartlari. Yorug’lik energiyasining to‘g‘ri chiziq bo'ylab tarqalishi. Ko‘zgularning turlari va ular yordamida buyum tasvirini hosil qilish. Kozgularni ishlab chiqarish usullari va qo'llanilishi
2 4 4- mavzu. Yorug'likning sinish qonuni Yorug’likning sinishi. Yassi parallel plastinka, prizmalarda yorug’likning sinib o'tishi. Ferma, Frenel va Gyugens tamoyillari. Linzalar va ularning qo'llanilishi. Linzaning turlari. Linzaning parametrlari. Linza yordamida buyum tasvirini hosil qilish. Linzaning kamchiliklari. Yupqa linza formulasi. Linzalaming amaliy ahamiyati
2
5 5- mavzu. Optik sistemalar aberrasiyasi Optik sistemalar aberrasiyasi. Bosh optik o'qda va undan tashqarida kuzatiladigan aberrasiyaiar. Sferik, xromatik aberrasiyalar. Koma, distorsiya va astigmatizm. Aplanat va anastigmatik sistemalar. 2 6
Optik asboblar. Optik asboblar sinfi. Proeksion apparat. Fotoapparat. Ko‘z. Ko'z optik asbob sifatida. Ko'rish burchagi. Lupa. Mikroskop. Teleskop. Durbin. Zamonaviy optik asboblar kvalifikatsiyasi. 2 7 7- mavzu. Maksvell tenglamalari Muhitda elektromagnit to‘lqinlarning tezligi. Elektromagnit to'lqinlaming ko'ndalangligi. E va H vektorlarning bir-biriga tikligi. E va H vektorlarning bir xil fazada o'zgarishi 2 8
Chiziqli optikada superpozitsiya prinsipi. Bir xil yo'nalishdagi yorug'lik to’lqinlarini qo'shish. Natijaviy to’lqin intensivligi. Kogerent va nokogerent to’lqinlarni hosil qilish usullari. Kogerent va nokogerent to’lqinlarni intensivligi va amplitudalarining farqi
2
9- mavzu. Yorug'lik interferensiyasi Fazalar farqini yo’llar farqi yordamida topish. Interferension polosalarning kengligi. Vaqtiy kogerentlik, ko‘rinish funksyasi. Fazaviy kogerentlik 2 10 10- mavzu. Interferensiyani kuzatish usullari Yassi parallel plastinka yordamida interferinsion manzara hosil qilish. 0‘zgaruvchan qalinlik, ponadagi interferension manzara hosil qilish usullari. O'tgan va qaytgan to'lqinlarda Nyuton halqasini kuzatish. Nyuton halqasi. (O'tgan va qaytgan to'lqinlarda) Interferentsion manzara. Interferometrlarning turi vatuzilishlari. Yorug’lik interferentsiyasi xodisasida foydalanish 2 11
11- mavzu. Yorug’lik dispersiyasi. Yorug’likning sochilishi va yutilishi. Yorug’lik dispersiyasini kuzatish usullari. Normal dispersiya. Anomal dispersiya. Dispersiya tenglamasi. Yutilish sohadan uzoqdagi dispersiya. Yorug’likning sochilishi va yutilishi. To’lqin optikasi bilan kvant optikasi orasidagi o’zaro bog’lanish.
12 12- mavzu. Difraksion masala. Difraksiya hodisasi. Gyugens-Frenel tamoyili. Difraksion masala. Frenel zonalar usuli. Frenel zonalari sonining tirqish radiusi, manba va kuzatish nuqtalari orasidagi masofaga bog’liqligi. Zonaviy plastinka 2 13
13- mavzu. Difraksiya turlari Doiraviy tirqish va to‘siqdan o‘tuvchi to’lqin difraksiyasi. Fraungofer difraksiyasi. Bitta tirqishdan o‘tuvchi to’lqin difraksiyasi. 2 14 14- mavzu. Ikki tirqishdan o‘tuvchi to’lqinlar difraksiyasi. Difraksion panjara Minimum va maksimum shartlari. Tirqish kengligi va manba o’lchamining difraksion manzaraga ta'siri. Ikki tirqishdan o'tuvchi to’lqinlar difraksiyasi. Fraungofer difraksiyasi. Difraksion manzaraning minimum va maksimum shartlari.Tirqish kengligi va manba o'lchamining difraktsion manzaraga ta’siri. Difraktsion panjara. Panjara turlari va ajrata olish qobiliyati 2 15
15- mavzu. Yorug’likning qutblanishi. Malyus qonuni. Bryuster qonuni. Yorug’likning ikkilanib sinishidagi qutblanishi. Bir va ikki o’qli kristallar. Oddiy va oddiy bo’lmagan to’lqinlar. Malyus va Bryuster qonunlari. Elliptik qutblangan to’lqin hosil qilish va uning tahlili. Qutblantirgichlar. Nikol prizmasi. Polyaroidlar. Kompensatorlar. 2
Jami: 30 Ma’ruza mashg‘ulotlari multimedia qurilmalai bilan jixozlangan auditoriyada akadem. guruhlar oqimi uchun o‘tiladi. 3. Amaliy mashg’ulotlari № Mavzular nomi IV- semestr Soati
1 Yorug'lik tezligi. Fotometriya asoslari 2 2
2 3 Yassi parallel shisha plastinkada yorug’likning sinish qonuni 2 4 Prizmada yorug’likning sinishi 2 5 Linzalar va linzalarda tasvir yasash usullari 2 6 Optik asboblar. Praeksion apparat. Fotoapparat. Lupa. Ko'rish burchagi. Mikroskop. Teleskop. 2 7 Maksvell tenglamalari. Muhitda elektromagnit to' Iqinlarning tezligi. 2 8 Yupqa qatlamdagi interfrensiya 2 9 Ponada interfrensiya 2 10 Nyuton halqalari 2 11 Parallel to’lqinlar difraksiyasi 2 12 Dumaloq tirqish va to’siqlardagi difraksiya 2 13 Yorug’likning qutblani shi.Malyus qonuni 2 14 Bryuster burchagi. Yorug’lik ning qutblanish darajasi 2 15 Yorug’likning yutilishi . 2
30 Amaliy mashg‘ulotlar multimedia qurilmalai bilan jixozlangan auditoriyada akadem. guruxlar oqimi uchun o‘tiladi
1.
Fotometriya asoslari. Fotometriya qonunlarini o'rganish. 2 2.
Suyuqliklarda qutiblanishida uning sindirish ko’rsatgichini aniqlash 2 3.
Elektrofotometr yordamida yoritilganlik qonunlarini o‘rganish. 2 4.
Difraksion panjara yordamida yorug‘likning to‘lqin uzunligini aniqlash. 2 5.
Difraksion panjara yordamida yorug‘likning to‘lqin uzunligini aniqlash. 2 6.
Linzaning egrilik radiusini Nyuton xalqasi yordamida aniqlash. 2 7.
Linzaning egrilik radiusini Nyuton xalqasi yordamida aniqlash. 2 8.
Yorug’likning suyuqlikda yutilishini aniqlash 2 9.
Bug‘ va gazlaming nurlanish spektrlarini o‘rganish 2 10.
Malyus qonunini o‘rganish. 2 11.
Shaffof muhitning o‘tkazish qobiliyatini o'rganish 2 12.
To‘g‘nog‘ichlar yordamida uch yoqli prizma moddasining nur sindirish ko'rsatkichini aniqlash. 2 13. Shishaning nur sindirish ko‘rsatkichini mikroskop vositasida aniqlash. 2 14.
Qavariq va botiq linzalarning bosh fokus masofalarini aniqlash. 2 15.
Mikroskopning kattalashtirishini aniqlash. Yorug’likning qaytish qonuni 2
Jami: 30 Laboratoriya mashg‘ulotlar maxsus jixozlangan auditoriyada akadem. guruxlar oqimi uchun o‘tiladi.
5. Mustaqil talim mashg‘ulotlari № Mustaqil ta’lim mavzulari Berilgan topshiriqlar Bajar. muddat. Xajmi (soatda)
1 Yorug`lik to`lqinlarini qayd qiluvchi asboblar. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 1,2 -
xaftalar 3
2 Chiziqli va nochiziqli optika. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 1,2 - xaftalar 3
3 Fotometrlar. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish bajarish. 3,4 -
xaftalar 3
4 Spektral chiziq kengligi. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 3,4 -
xaftalar 3
5 Refraktometrning tuzilishi va ishlash printsipi. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 5, 6 - xaftalar 3
6 Qutblantirgichlar. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 5, 6 - xaftalar 3
7 Interferentsion manzarani hosil qilishda manba
o`lchamining tasiri. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 7, 8 - xaftalar 3
8 Fraungofer difraktsiyasi. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 7, 8 -
xaftalar 3
9 Difraktsion panjara. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 9, 10 -
xaftalar 3
10 To`lqin optikasidan geometrik optikaga o`tish. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 9, 10 - xaftalar 3
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 11, 12 - xaftalar 3
12 Proektsion apparat. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 11, 12 - xaftalar 3
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 13-xafta 3
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 14-xafta 4
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 15-xafta 4
16 Lupa. Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 16-xafta 4
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 17-xafta 4
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish 18-xafta 4
Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish
18-xafta 4 Jami 63
Mustaqil o‘zlashtiriladigan mavzular buyicha talabalar tomonidan referat va mustaqil ish tayyorlanadi va uni taqdimoti tashkil qilinida.
Ўзлаштириш баҳоси Талабанинг билими ва фаолиятига қўйиладиган талаблар 5 Аъло Мавзу бўйича берилган тошириқларга ижодий ёндошган, мустақил фикрлайладиган, мавзуни ёритишда ишончли янги маълумотлардан, интернет сайтларидан фойдаланган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай оладиган, тошириқларни бажариш бўйича ва ундан юқори натижага эришган талабаларга қўйилади. 4 Яхши Мавзу бўйича берилган тошириқларга ижодий ёндошган, мавзуни ёритишда янги маълумотлардан фойдаланган, фикрни аниқ,
тушунарли ифодалай оладиган, тошириқларни бажариш бўйича натижага эришган талабаларга қўйилади. 3 Қониқарли Мавзу бўйича берилган тошириқларни бажарган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай олмайдиган, тошириқларни бажариш бўйича натижага эришган талабаларга қўйилади. 2 Қониқарсиз Мавзу бўйича берилган тошириқларни бажармаган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай олмайдиган, тошириқларни бажариш бўйича кам натижага эришган талабаларга қўйилади. Талабалар билимини рейтинг тизими асосида баҳолашда ОН учун қўйиладиган баллар мезони Балл Ўзлаштириш баҳоси Талабанинг билими ва фаолиятига қўйиладиган талаблар 5 Аъло Ўқув фани бўйича аниқ билим ва тасаввурга эга бўлган, мустақил ижодий фикрлай оладиган, тошириқларидан камида тўлаган талабага қўйилади. 4 Яхши Ўқув фани бўйича билим ва тасаввурга эга бўлган, мустақил фикрлай оладиган, тошириқларидан тўлаган талабага қўйилади. 3 Қониқарли Ўқув фани бўйича тасаввурга эга бўлган, тошириқларидан камида тўлаган талабага қўйилади. 2 Қониқарсиз Ўқув фани бўйича тасаввурга эга бўлмаган, тошириқларидан кам балл тўлаган талабага қўйилади.
ЯН учун қўйиладиган баллар мезони Баъхо Ўзлаштириш баҳоси Талабанинг билими ва фаолиятига қўйиладиган талаблар 5 Аъло Ўқув фани бўйича аниқ билим ва тасаввурга эга бўлган, мустақил ижодий фикрлай оладиган, билимларни амалиётга қўллай оладиган, ЯН саволларига тўлиқ илмий асосланган жавоб бера оладиган, саволлар ва таянч тушунчалар моҳиятини ижодий ёндошган ҳолда қисқа ва лўнда ифодалаб, баёнда мантиқий яхлитликка эришадиган, тошириқларни камида ўзлаштирган талабаларга қўйилади. 4 Яхши
Ўқув фани бўйича билим ва тасаввурга эга бўлган, мустақил фикрлай оладиган, ЯН саволларига жавоб бера оладиган, берилган саволларнинг моҳиятини ёритиб бера оладиган, лекин уни илмий асослай олмаган, тошириқларни қисмини ўзлаштирган талабаларга қўйилади. 3 Қониқарли Ўқув фани бўйича тасаввурга эга бўлган, ЯН саволларига тўлиқ жавоб бера олмаган, берилган саволларнинг моҳиятини юзаки (ёки қисман) ёритиб
берган, тошириқларни
қисмини
ўзлаштирган талабаларга қўйилади. 2 Қониқарсиз Ўқув фани бўйича тасаввурга эга эмас, ЯН саволларига жавоб бера олмаган, тошириқларни кам қисмини ўзлаштирган талабаларга қўйилади.
Аъло
5 Мавзу бўйича берилган топшириқларга ижодий ёндошган, мустақил фикрлай оладиган, мавзуни ёритишда ишонcли янги маълумотлардан, интернет сайтларидан фойдаланган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай оладиган талабаларга қўйилади. Яхши
4 Мавзу бўйича берилган топшириқларга ижодий ёндошган, мавзуни
ёритишда янги
маълумотлардан фойдаланган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай оладиган талабаларга қўйилади. Қониқарли 3 Мавзу
бўйича берилган топшириқларни бажарган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай олмайдиган талабаларга қўйилади. Қониқарсиз 2 Мавзу
бўйича берилган топшириқларни бажармаган, фикрни аниқ, тушунарли ифодалай олмайдиган талабаларга қўйилади.
Foydalanadigan asosiy darsliklar va o`quv qo`llanmalar ro`yxati Asosiy darsliklar va o`quv qo`llanmalar 1. М.Исмоилов, П.Хабибуллаев, М.Халиулин. Физика курси. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2000. 2. Детльаф А.А., Б.М.Яворский, Курс физики. I-III том. Mосква,“ Высшая школа”, 1994. 3. Умумий физика курсидан масалалар тўплами(М.С.Цедрик таҳрири остида). Тошкент. “Ўқитувчи”, 1996.
4. M.O`lmasova va boshqalar. Fizika (Elektr, optika, atom va yadro fizikasi) Toshkent, “O`qituvchi”, 2000. 5. А.Н.Матвеев Оптика. Москва, “Высшая школа”, 1995. 6. U.SH. Begimkulov, O.A.Gadoev, X.M. Maxmudova Fizikadan praktikum. Optika va kvant fizika. Toshkent, “Musiqa”, 2007. 7. А.Н.Матвеев Атомная физика. Москва, “Высшая школа”, 1996. Qo`shimcha adabiyotlar 1. В.С.Волькенштейн Сборник задач по общему курсу физика. Mосква, "Наука", 1992. 8. М.Гершензон и др. Курс общей физики. Оптика и атомная физика. Москва, "Просвещение", 1997
1. www. tdpu.uz 2. www. pedagog. uz 3. www. ziyonet. uz 4. www. edu. uz
Download 485.38 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling