O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universititeti Farg’ona filliali


Download 391.18 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/6
Sana23.12.2022
Hajmi391.18 Kb.
#1045586
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Rasuljonov Musobek



 
O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta 
maxsus ta’lim vazirligi 
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent 
Axborot Texnologiyalari Universititeti Farg’ona filliali 
Kompyuter injiniring fakulteti 616-21 guruh talabasi 
Rasuljonov Musobekning “Ma’lumotlar tuzilmasi va 
algoritmlar” fanidan 

DARAXTSIMON MA’LUMOTLAR TUZILMALARI
” 
mavzusida tayyorlagan 
 
MUSTAQIL ISHI 
 
 
 
 
 
 
 
Farg’ona-2022 
 


15-MA’RUZA: DARAXTSIMON MA’LUMOTLAR TUZILMALARI.
Reja: 
1. Asosiy tushunchalar. 
2. Daraxtning rekursiv aniqlanishi. 
3. Ikkilik daraxt va ular ustida bajariladigan amallar. 
4. Daraxtni aylanib o’tish (daraxt elementlarini o’qish). 
5. Daraxt yordamida qidiruv. 
6. Arifmetik ifodalarni daraxt yordamida yoyish. 
Kalit so’zlari: daraxt, ildiz, tugun, ajdod tugun, avlod tugun, ota tugun, o’g’il 
tugun, daraxt bosqichi, daraxt shoxlanish darjasi, qism daraxt, barg (terminal), daraxt 
balandligi, ikkilik (binary) daraxt, daraxtda o’tishlar.
1. Asosiy tushunchalar 
Daraxt — bu tugunlar (cho’qqilar) va ularni birlashtiruvchi yo’naltirilgan yoy 
(shox)lar majmuasi bo’lib, har bir tugunga (ildizdan tashqari) bitta shox (kirish yoyi) 
yo’naltirilgan bo’ladi. 
Ildiz — bu daraxtning boshlang’ich tuguni bo’lib, unga kirish yoy (shox)lar 
mavjud emas. 
Daraxt tuzilmasiga misol sifatida biror bir shaxsning oila shajarasini olish 
mumkin. Bunda daraxt ildiziga ushbu shaxs joylashtirilsa, uning farzandlari uning 
davomchisi (avlodi) sifatida keyingi tugunlarga joylashadi. Masalan, buyuk sarkarda, 
davlat arbobi Amir Temur shajarasini olish mumkin. 
Quyidagi rasmda bir nechta daraxt tuzilmasiga misollar keltirilgan: 
1-rasm. Daraxt tuzilmalariga misollar 


Daraxt tuzilmalarida quyidagi asosiy tushunchalarni kiritish mumkin: ildiz, 
avlod, ajdod, ota, o’g’il, barg (terminal), ichki (oraliq) tugun, bochqich, balandlik
daraja. 
Ajdod – bu daraxt tuguni bo’lib, undan biror x tugunga shox chiqariladi, ya’ni 
x tugundan yuqorida turuvchi tugunlar “ajdod” tugunlar hisoblanadi. Masalan, 1 a)-
rasmdagi 1 tuguni 2,3,4, 5,6, 7,8 tugunlari uchun ajdod tugun hisoblanadi. 
Avlod – bu daraxtning tuguni bo’lib, unga biror “ajdod” tugundan shox 
yo’naltirilgan, ya’ni daraxtning biror x tugunining davomchilari – quyida turuvchi 
tugunlari avlod tugunlar hisoblanadi. Masalan, 5 va 6 tugunlari 2 va 1 tugunlari 
uchun avlod deyiladi. 
Ota – o’zidan keyingi x tugunga bevosita shox (yoy) bilan bog’langan tugun. 
Masalan, 1a)-rasmdagi 1 tuguni 2,3,4 lar uchun ota, 2 tuguni 5 va 6 uchun ota tugun. 
O’g’il – o’zidan oldingi x tugunga bevosita bog’langan tugun. Masalan, 
rasmdagi 8 tuguni 6 tugun uchun o’g’il, 6 tuguni 2 uchun o’g’il tugun deyiladi. 
Bosqich – ildizdan x tugungacha bo’lgan masofa (yo’l). Ildiz 0-bosqichda 
joylashgan deb qaraladi. Masalan, 1a)-rasmdagi 8 tuguni 3 bosqichda joylashgan 
ungacha 3 ta yoy mavjud, ya’ni 1 dan 2 ga, 2 dan 6 ga, 6 dan 8 ga. 
Daraja – daraxt tugunlaridan chiquvchi shox (yoy)larning maksimal soni. 
Masalan, 1a)-rasmdagi daraxt tugunlaridan chiquvchi shoxlarning maksimal soni 3 ga 
teng, shuning uchun bu daraxt 3 – darjali daraxt deyiladi. 1b)-rasmdagi daraxtda 
maksimal chiqish darajasi 2 ga teng, bu daraxt ikkinchi darajali daraxt deb ataladi. 
Barg (terminal) – daraxtning eng oxirgi tuguni, ya’ni bu tugunning avlodlari 
mavjud emas. Masalan, 1a)-rasmda 3, 5, 7, 8 tugunlari barg yoki terminal 
deyiladi. 1b)-rasmda esa, 2, 4, 6, 7 tugunlar barg. 

Download 391.18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling