Qattiq jismlarning issiqlikdan kengayishi

QATTIQ JISMLARNING ISSIQLIKDAN KENGAYISHI

Ishning maqsadi: Qattiq jismlarning chiziqli kengayish koeffitsentini tajribada aniqlashni o’rganish.

Kerakli jihozlar: Soat tipidagi indikatorli dilatometr, dilatometr uchun (mis, alyumin, kvars,) Immersion termostat, termostat uchun kerakli jihozlar to`plami, termostat uchun vanna polikarbonat, laboratoriya termometri, rezina trubkalar, shpirits, kanyula, o`lchov trubkasi 2 ta, 200 ml lik plastmassa stakan, tubi tekis kolba 50 ml li, shisha menzurka 100 ml, etilatsetat 100 ml, glitserin 500 ml, zaytun yog`i (2) toza 100 ml.
NAZARIY QISM
Haroratning ortishi qattiq jism kristall panjarasidagi atomlar tebranishining ampilitudasi ortishiga olib keladi. Bug`lanish kuchining potensial grafigi garmonik tebranish porabolasinig birinchi yaqinlashishiga olib keladi. (2-rasm uziq-uziq chiziqlar).
Odatda u atomlar orasidagi masofa katta bo`lganda yotiqroq ko`rinishda bo`lishi mumkin. Agar tebranish ampilutidasi katta bo`lsa (tebranish markazi) atomlar orasidagi masofani kengayish tamoniga siljiydi. Natijada atomlar orasidagi o`rtacha masofa va (o`zgarmas bosimda) umumiy hajm V ortadi. Ushbu
(1)
koeffisent hajmiy kengayish koeffisenti deyiladi.
Agar faqat bir o`lcham olinsa, chiziqli kengayish koeffisentini olamiz:
, (2)
Bu yerda -korpusning umumiy uzunligi.

2-Rasm: Potensial energiyaning atomlar orasidagi masofaga bog`liqligi r.
а) Etilastat, b) denaturat, v) zaytun yog`, g) glitserin, d) suv