Izotermik jarayon

Izotermik jarayon (yun. ἴσος (izos) - "barobar" va θέρμη (termon) - "issiq") deb oʻzgarmas haroratda tizim holatining oʻzgarishiga aytiladi.^[1] Bu jarayonda harorat sobit qoladi: ΔT = 0. Havoning asta-sekin siqilishini yoki meshdan gazni soʻrib chiqarganda nasos porsheni ostida gazning kengayishini taxminiy oʻlaroq izotermik jarayon, deb hisoblash mumkin. Izotermik jarayonni oʻtkazish uchun odatda tizimga termostat oʻrnatiladi. Bunda jarayonning kechishi yanada tezlashadi. Tizim harorati esa termostat haroratidan farq etmaydi. Izotermik jarayon shunday jarayonki, gaz vazni, molyar gaz va harorat є — konstantahisoblanadi.^[2]

Izotermik jarayon (izo... va yun. therme — issiqlik) — oʻzgarmas t-rada fizik sistemada roʻy beradigan fizik yoki kimyoviy jarayon. Mas, oʻzgarmas bosimda suyuqlikning qaynashi, kattik, jismning erishi va b. Qaytar va kaytmas I. j.lar bor. I. j.da ideal gaz bosimi b-n hajmi oʻzaro teskari proporsional holda oʻzgaradi. I. j. issiqlik mashinalarida ham roʻy beradi. Uning grafigi izoterma deyiladi. I. j. tarkibiy qism sifatida Karno siklitʼ kiradi.^[3]

Kimyo va fizikada Avogadro doimiysi (ramzlari: L, N_A) zarrachalar (odatda atom yoki molekulalar) soni N ning modda miqdori n (mol) ga nisbati N_A = N/n deb aniqlanadi.^[1] Yaʼni, u modda molyar massasining oʻsha modda massasiga proporsiyasi faktoridir.^[2] Avogadro doimiysi 1 mol moddadagi zarrachalar sonini koʻrsatib, Andoza:FormattingError ga tengdir.^[2][3][4]

Kimyoviy miqdorning avvalgi taʼriflarida Avogadro soni atamasi ishlatilardi. Xalqaro Birliklar Tizimi asosiy birliklari toʻplamini qayta koʻrib chiqish natijasida kimyoviy miqdor konseptini yangidan belgilashga zarurat tugʻildi. Avogadro soni Perrin tomonidan bir gramm-mol vodoroddagi molekulalar soni qilib tayinlangan edi. U keyinroq 12 g uglerod-12 izotopidagi atomlar soni qilib belgilandi.^[5]