Qo`shish va ko`paytirish qonunlari. Butunning bir yoki bir nechta bo'lagi oddiy kasr

Qo`shish va ko`paytirish qonunlari.

1. Butunning bir yoki bir nechta bo'lagi oddiy kasr deyiladi.— kasrda: m — kasrning surati, n — kasrning maxraji deyiladi.

2.Har qanday natural sonni, maxraji 1 bo'lgan oddiy kasr shakllda yozish mumkin. .

3.Agar kasrning surati, maxrajidan kichik bo'lsa to'g'ri kasr, katta bo'lsa noto'g'ri kasr deyiladi: M: - to'g’ri kasr, — noto'g'ri kasr hisoblanadi.

4. — ko'rinishidagi kasr aralash kasr deyiladi. 1 sonning

butun qismi, — sonning kasr qismi deyiladi.

8. Kasrlarni qo'shish va ayirish.

8.1. Bir xil maxrajga ega bo'lgan kasrlar.

8.2. Turli maxrajga ega bo'lgan kasrlar.

bo’lsa, kasrlar umumiy maxrajga keltiriladi.

Buning uchun b va d uchun EKUK topiladi. M:

8.3. Aralash kasrlarni qo'shish va ayirish.



9. Kasrlarni ko'paytirish:

9.1. Oddiy kasrlar ko'paytirilganda kasrlarning surati alohida, maxraji alohida ko'paytiriladi.

9.2. Aralash kasrlar ko'paytirilganda, ularni oldin oddiy kasrlarga
aylantirib, so'ngra surat va maxrajlari alohida ko'paytiriladi.

M:

9.3. Agar ikkita sonning ko'paytmasi 1 ga teng bo'lsa, ularni o'zaro teskari sonlar deyiladi.

10. Kasrlarni bo'lish:

10.1. Oddiy kasrlarni bo'lish uchun birinchi kasrning surati, ikkinchi kasrning maxrajiga, ikkinchi kasrning surati birinchi kasrning maxrajiga ko'paytiriladi.

10.2. Aralash kasrlarni bo'lish uchun avvalo oddiy kasrga aylantiriladi, so'ngra oddiy kasrni bo'lish amali bajariladi.

10.3. Har qanday butun sonni kasr ko'rinishida yozish mumkin.

M: Bundan butun sonni kasr songa ko'paytirish va bo’lishda foydalaniladi. M.

1-misol.

1)

2) 3)
2-misol.

Yechish:

1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MISOLLAR

1. j. 1,6

2. j.

3. j. 1

4. j.

_5. j.

Mustаqil yеchish uchun mаsаlаlаr:

1. 
   Hisoblang:
   

a) ;

b) ;

c)

e)

j)

i)

k)

m)

mavzuga oid test savollari:

1. ni hisoblang;

a) b) 9 c) d) 27
2. ni hisoblang.

a) 340 b) 540 c) 1340 d) 660

3. ni hisoblang.

a) b) c) d)

4. ni hisoblang.

a) b) -9 c) -10 d) 9

5. ni hisoblang.

_a) b) c) d)