Referat Toshkent moliya instituti Byudjet hisobi va g’aznachilik fakulteti bnĝ-70 talabasi Avloyorov Asqar Mavzu : bank

.

Referat

Toshkent moliya instituti Byudjet hisobi va g’aznachilik fakulteti

BNĜ-70 talabasi Avloyorov Asqar
Mavzu : bank faoliyatida qo'llaniladigan asosiy texnik ta'minotlarning
o'zbekistonda rivojlanishi

Reja:
1 Kirish

2. 
   O'zbekiston bank tizimi
   
3. 
   Bankdagi axborot texnologiyalari
   
4. 
   ABS dasturi
   
5. 
   "Internet-banking" ning rivojlanish tarixi
   

1. 
   Kirish
   

Ushbu kurs ishi "bank tizimidagi axborot texnologiyalari"mavzusida amalga oshirildi. Ushbu kursda bank tizimidagi ishlar, avtomatlashtirilgan bank tizimlari va bank ishining evolyutsiyasi to'g'risida ma'lumotlar mavjud.

Shuningdek, bu erda respublikamizdagi banklardan birining funktsional vazifalari va ABS tushunchasi batafsil bayon etilgan.

Men sizni O'zR milliy bankida ishlab chiqarish amaliyoti davomida olgan ma'lumotlarim bilan tanishtirmoqchiman.

Birinchidan, O'zbekiston Respublikasining 25.04.1996 yildagi 216-I-sonli banklar va bank faoliyati to'g'risidagi qonuniga muvofiq bank va

bank tizimi to'g'risidagi tushunchalardan boshlaylik

ko'rib chiqish:

2. 
   O'zbekiston bank tizimi axborot texnologiyasi bank
   

So'nggi o'n yil O'zbekiston uchun o'ziga xos "o'zgarish davri"bo'ldi. Mamlakatda bozor ko'p tarmoqli iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan keng ko'lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Bu erda kuchli va barqaror rivojlanayotgan bank sektorini yaratish muhim rol o'ynaydi. Mustaqillik davri mamlakat bank sektori uchun monobank tizimidan bozor iqtisodiyoti talablariga javob beradigan yangi, zamonaviy bank sektorini yaratishga, universal banklar tizimini shakllantirishga o'tish davri bo'ldi.

O'zbekistonda zamonaviy bank tizimini yaratish

bosqichma-bosqich amalga oshirildi. O'zbekiston amalga oshirilayotgan islohotlarning sifati va o'z vaqtida amalga oshirilishiga e'tibor qaratib, bank sektorini liberallashtirish jarayonini jadallashtirishga urinmadi.

Islohotning dastlabki bosqichi bank tizimining asoslarini shakllantirishga qaratilgan bir qator chora-tadbirlarni amalga oshirish bilan bog'liq edi. 1991 yilda "banklar va bank faoliyati to'g'risida" gi O'zbekiston Respublikasi Qonunining qabul qilinishi ikki darajali bank tizimini yaratish uchun asos bo'ldi.

Ushbu qonunga muvofiq mamlakatning mustaqil Markaziy banki tashkil etildi, unga pul muomalasini tartibga solish, tijorat banklari tizimini shakllantirish, shuningdek to'lov tizimini yaratish vazifalari yuklatildi. Oldingi vazifalardan tubdan farq qiladigan ushbu sifat jihatidan yangi vazifalarni bajarish uchun

Markaziy bankda pul-kredit va valyuta siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish, bank faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish, hisob-kitoblar va to'lovlar tizimini rivojlantirish uchun mas'ul bo'linmalar tashkil etildi.

Iqtisodiyotning turli tarmoqlarini moliyalashtirish endi tashkil etilayotgan ixtisoslashtirilgan tijorat banklari tomonidan amalga oshirilishi kerak edi, ular o'zlarining rivojlanish strategiyasini ishlab chiqishga va ichki bo'linmalarini shakllantirishga kirishdilar.

1993 yil oxirida sum-kuponning oraliq valyuta sifatida muomalaga kiritilishi, 1994 yil 1 iyuldan boshlab esa to'liq milliy valyuta - sum mustaqil bank tizimini shakllantirishda muhim bosqich bo'ldi. Bundan buyon Markaziy bank o'z harakatlarida to'liq mustaqil bo'lib qoldi, bu birinchi navbatda uni tartibga solishning bozor vositalari bilan milliy pul tizimini samarali yaratishga qaratilgan edi. Aynan shu vaqtdan

boshlab Markaziy bankning pul-kredit siyosati va valyutani tartibga solish, bank faoliyatini tartibga solish va samarali to'lov tizimini yaratish sohasidagi faoliyati to'liq milliy valyutaning barqarorligini ta'minlashga qaratilgan edi.

Shu bilan birga, kredit va depozit bozorlarida raqobat muhitini shakllantirish, shuningdek, aholiga xizmat ko'rsatish sifatini yaxshilash uchun zarur sharoitlar yaratildi. Aholining jalb qilingan jamg'armalari miqdorini bankning o'z kapitali bilan cheklab qo'ygan Nizom bekor qilingandan so'ng, bank muassasalarining imkoniyatlari sezilarli darajada kengaydi va ushbu bozorda raqobat yanada kuchaydi.

Natijalar uzoq kutilmadi: agar 1994 yil boshida bank tizimida saqlanayotgan aholi jamg'armalarining 98,5 foizi jamg'arma (hozirgi Xalq) banki ulushiga, qolgan banklar esa 1,5 foizga to'g'ri kelgan bo'lsa, o'sha yilning oxiriga kelib boshqa tijorat banklarining ulushi 12,8
foizga yetdi. Bugungi kunda bu ko'rsatkich 83% ni tashkil qiladi.

3. 
   Bankdagi axborot texnologiyalari
   

Zamonaviy it., ma'lumotlarni to'plash, saqlash, qayta ishlash, qidirish, uzatish va berish uchun kompyuter texnologiyalaridan foydalanishga asoslangan bank faoliyatida keng qo'llaniladi. Bularga ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, matn, jadval, grafik protsessorlar, algoritmik tillar va boshqalar kiradi. ular zamonaviy tijorat va davlat banklarining barcha faoliyatiga kirib , bank xizmatlarini ko'rsatish sohasini (hisob-kitob va kassa xizmatlari, kreditlash, depozit xizmatlari va boshqalar), shuningdek bankni boshqarish sohasini (buxgalteriya hisobi, nazorat, tahlil, rejalashtirish) qamrab oladi. It yordamida. mijozlar, bank filiallari, respublika banklari, xalqaro banklar va boshqa kredit muassasalari bilan tashqi aloqalar qo'llab-quvvatlanadi.

Kompyuter tarmoqlari aloqa funktsiyasining bajarilishini va umumiy manbalarga kirishni ta'minlaydi (fayllarni uzatish, masofaviy ma'lumotlar bazalariga kirish va vazifalarni masofadan boshlash). Mahalliy, korporativ tarmoqlar bankning turli bo'limlarini bir butunga bog'lab, kredit muassasasi samaradorligini oshiradi va bank ma'lumotlariga ruxsatsiz kirishdan himoya qilish uchun ma'lum vositalar va choralarning to'liq to'plamini ta'minlaydi.
Axborotni uzatish kompyuter, telefon (shu jumladan mobil telefonlar) va telegraf tarmoqlari orqali amalga oshirilishi mumkin. Aloqa uskunalarini ulash uchun ko'p darajali standartlashtirilgan ishlatiladi. ma'lumotlarni uzatish protokollari. 1995 yildan beri Evropa Ittifoqi mamlakatlarida Evropa Ittifoqi davlat idoralari o'rtasida hujjatlar va ma'lumotlarni almashishda EDI standartlari to'plamidan foydalaniladi (foydalanuvchiga ingliz, frantsuz, nemis yoki ispan tillarida ishlash imkoniyatini beradigan turli xil tijorat ma'lumotlarini
tavsiflashning tuzilgan tili). So'nggi paytlarda XMS tiliga asoslangan ma'lumotlarni uzatish texnologiyasidan katta umidlar paydo bo'ldi.

Va nihoyat, bank axborot texnologiyalarini rivojlantirishning eng istiqbolli yo'nalishi Internet-banking hisoblanadi. Masofaviy xizmat ko'rsatish tizimlarining rivojlanishi bank xizmatlarini taqdim etishning turli xil shakllari va shakllarini yaratishga olib keldi:

"Internet-bank", "Internet-mijoz", uy banki, telebank, mobil bank yoki WAP xizmati. Ushbu tizimlar yordamida bank mijozlarining kassa xizmatlaridan tashqari deyarli har qanday talablari bajariladi. Nafaqat G'arbda, balki O'zbekistonda ham fond bozori ishtirokchilari (banklar va brokerlik kompaniyalari) jismoniy shaxslarga O'zbekiston va xalqaro valyuta va fond bozorlariga (Internet-savdo) kirish imkoniyatini berishdan iborat brokerlik xizmatlarini rivojlantirishning yangi istiqbolli yo'nalishini o'zlashtirmoqda.

Zamonaviy elektron tijorat tizimi ikkita asosiy yo'nalishni o'z ichiga oladi: B2B

(businesss-to-businesss), bu erda banklar moliyaviy xizmatlarning asosiy ijrochisi va sotuvchisi sifatida ishlaydi va B2C (businesss-to-Customer) - kredit tashkilotlari moliyaviy vositachi vazifasini bajaradigan jismoniy shaxslarga tovarlar va xizmatlarni sotish. Mijozlarning eng yangi texnologiyalari
bilan bitta menejer juda ko'p mijozlar bilan faol ish olib borishi mumkin. Kredit tashkilotlarining samaradorligi va ko'p funktsionalligini kengaytirish bilan bog'liq eng muhim tendentsiya byudjet tizimlarini yaratish va bank resurslarini moliyaviy boshqarishga kompleks yondashuv edi.

Ilmiy-texnik taraqqiyotning jadal o'sishi va yangi axborot texnologiyalari bankning jozibadorligini umumiy baholashga sezilarli ta'sir ko'rsatmoqda. Texnologik jarayonning

rivojlanishi nafaqat hujjatlarni qayta ishlash va kassa operatsiyalarini o'tkazish tezligini oshirishga, balki mijozlarni kengaytirishga ham imkon beradi. Internet tufayli mijoz-bank munosabatlari yanada tezkor bo'lib bormoqda, bu sizga individual imtiyozlarga, tavakkalchilikka va mijozning portfelini shakllantirishga qarab mijoz bilan differentsial ishlashga imkon beradi. Axborot texnologiyalarining rivojlanishi bank xizmatlarini ishlab chiqaruvchi va iste'molchi o'rtasidagi masofani sezilarli darajada qisqartirishga imkon beradi, banklararo raqobatni sezilarli darajada kuchaytiradi va shuning uchun ham miqdoriy, ham sifat jihatidan bank xizmatlarini rivojlantirishga yordam beradi.

Shunday qilib, zamonaviy avtomatlashtirilgan bank tizimi (asosiy kompleks) keng ko'lamli xizmatlar uchun mijozlarga tez va sifatli xizmat ko'rsatishni tashkil etishga imkon beradi.

Tizimning asosiy funktsional modullari bank xizmatlarining barcha turlarini amalga oshiradi: yuridik shaxslarga hisob-kitob va kassa xizmatlari; Korrespondent banklarning hisobvaraqlariga xizmat ko'rsatish; kredit, depozit va valyuta operatsiyalari; jismoniy shaxslarning har qanday omonatlari va ular bo'yicha operatsiyalar; fond operatsiyalari; plastik kartalar yordamida hisob-kitoblar; buxgalteriya funktsiyalari; tahlil qilish, qaror qabul qilish, boshqarish, marketing va boshqalar.

4.