Renesans ta`lim universiteti

Renessans ta`lim universiteti

Boshlang`ich ta`lim yo`nalishi 305-guruh talabasi

Tashtrafova Mehrinisoning

Matematika va uni o`qitish metodikasi fanidan

Tayorlagan mustaqil ishi

Reja:

Oddiy tenglama

Masala va uning yechimi

Xulosa

Noma’lum songa 12 qo‘shilganda 23 hosil bo‘ldi. Noma’lum sonni toping. Yechish. Noma’lum sonni x harfi bilan belgilaymiz.

Noma’lum songa 12 qo‘shilganda 23 hosil bo‘ldi. Noma’lum sonni toping. Yechish. Noma’lum sonni x harfi bilan belgilaymiz.

U holda masala shartiga ko‘ra x+12=23 tenglikka ega bo‘lamiz. Ayirish amali ma’nosidan kelib chiqadigan bo‘lsak, bu son 23 va 12 sonlarning ayirmasidan ya’ni 23-12=11 sonidan iborat bo‘ladi.
27
34
63
43
51
24
70
85
87
46
32
78

Nomalum qo`shiluvchilarni toping! Bo`sh kataklarni to`ldiring

27
34
24
70
85
87
46
78

Demak, x+12=23 tenglamaning ildizi x=11, ya’ni noma’lum son 11 ga teng. Noma’lum qo‘shiluvchini topish. 3-misol. x+23=57 tenglamani yeching. Yechish. Masala shartiga ko‘ra ikki qo‘shiluvchining yig‘indisi 57 ga teng. Qo‘shiluvchilardan biri noma’lum va uni topish talab qilinadi. Ayirish amalining ma’nosiga ko‘ra noma’lum qo‘shiluvchi yig‘indi va ikkinchi qo‘shiluvchi ayirmasiga teng. Demak, x=57–23, ya’ni x=34. 34 soni haqiqatan ham x+23=57 tenglamaning ildizi bo‘ladi, chunki bu sonni x ning o‘rniga qo‘ysak, tenglama 34+23=57 ko‘rinishdagi to‘g‘ri tenglikka aylanadi.

Demak, x+12=23 tenglamaning ildizi x=11, ya’ni noma’lum son 11 ga teng. Noma’lum qo‘shiluvchini topish. 3-misol. x+23=57 tenglamani yeching. Yechish. Masala shartiga ko‘ra ikki qo‘shiluvchining yig‘indisi 57 ga teng. Qo‘shiluvchilardan biri noma’lum va uni topish talab qilinadi. Ayirish amalining ma’nosiga ko‘ra noma’lum qo‘shiluvchi yig‘indi va ikkinchi qo‘shiluvchi ayirmasiga teng. Demak, x=57–23, ya’ni x=34. 34 soni haqiqatan ham x+23=57 tenglamaning ildizi bo‘ladi, chunki bu sonni x ning o‘rniga qo‘ysak, tenglama 34+23=57 ko‘rinishdagi to‘g‘ri tenglikka aylanadi.

Javob: x=34. Noma’lum qo‘shiluvchini topish uchun yig‘indidan ma’lum qo‘shiluvchini ayirish kerak. Noma’lum kamayuvchini topish. 4- misol. y–9=16 tenglamani yeching. Yechish. Masala shartiga ko‘ra ikki son ayirmasi 16 ga teng. Kamayuvchi esa noma’lum va uni topish talab qilinadi. Ayirish amalining ma’nosiga ko‘ra, y ning qiymati 16 va 9 sonlarining yig‘indisiga teng. Demak, y=16+9, ya’ni y=25. 25 soni haqiqatan ham y–9=16 tenglamaning ildizi, chunki 25–9=16 to‘g‘ri tenglik.

Javob: x=34. Noma’lum qo‘shiluvchini topish uchun yig‘indidan ma’lum qo‘shiluvchini ayirish kerak. Noma’lum kamayuvchini topish. 4- misol. y–9=16 tenglamani yeching. Yechish. Masala shartiga ko‘ra ikki son ayirmasi 16 ga teng. Kamayuvchi esa noma’lum va uni topish talab qilinadi. Ayirish amalining ma’nosiga ko‘ra, y ning qiymati 16 va 9 sonlarining yig‘indisiga teng. Demak, y=16+9, ya’ni y=25. 25 soni haqiqatan ham y–9=16 tenglamaning ildizi, chunki 25–9=16 to‘g‘ri tenglik.