Risklarni baholash usullari

Risklarni baholash usullari
1 Risk- potensial foyda yoki zaraz bo’lib, umumiy holda har qanday vaziyatga biror hodisani yuzaga kelish ehtimoli qo’shilsa, unda risk paydo bo’ladi. Risk – bu noaniqlikning maqsadga ta’siri.
Iхtiyoriy mеtоdikаdа risklаrni idеntifikаtsiya qilish lоzim, ulаrning to’ldiruvchilаri – vаriаntlаri sifаtidа (tаhdidlаr vа zaifliklаr).
Risklаr qiymаtlаrining bаhоsi qаrаlmаydi, u tаyanch dаrаjа mеtоdikаsining bа’zi turlаri uchun mаqbul. Risklаr sinflаrining ro’yhаti bir qаtоr bоshqаrmаlаrdа mаvjud,
spеtsiаlizаtsiyalаshgаn risklаrni tаhlil qilish DT(dаsturiy tа’minоt). Risklаrni bаhоlаshdа quyidаgi tоmоnlаr(аspеktlаr, jihаtlаr)ni qаrаb chiqish tаvsiya etilаdi:
– risklаrni o’lchаsh mumkin bo’lgаn, shkаlаlаr vа kritеriyalаr;
– hоdisаlаrning ehtimоlliklаr bаhоsini;
– risklаrni o’lchаsh tехnоlоgiyasi.
2. O’zbekistonda tashkilotlarda axborot xavfsizligi yaxshi darajada yo’lga qoyilmagan. Kun ora qaysidir tashkilotning veb-sayti buzilib kiriladi. Shuning uchun O’zbekistonda kiberxavfsizlikka yaxshiroq e’tibor berish kerak.
Risk bu -ichki yoki tashqi majburiyatlar natijasida tahdid yoki hodisalarni
Yuzaga kelishi yo’qotilishi yoki boshqa salibiy ta’sir etishi mumkin bo’lgan voqea.
Risk- bu manbaga zarar keltiradigan ichki yoki tanqi zaiflik ta’sirida tahdid qilish ehyimoli.
Risk bu-voqea sodir bo’lishi ehtimoli va ushbu hodisaning axborot texnologiyalari aktivlariga ta’siri. Risk ,tahdid,zaiflik va ta’sir o’rtasidagi bog’lanish quydagicha:
RISK=Tahdid*Zaiflik*Ta’sir
Hoodisaning axborot aktiviga ta’siri bu -aktivdagi yoki manfaatdor tomonlar uchun aktivning qiymatidagi zaiflikning natijasi.
AT riski quydagicha kengaytirish mumkin:
RISK=Tahdid*Zaiflik*Aktiv qiymati.Risk quydagi ikki faktorning mujassamlashganidir:
• Zararli hodisani yuzaga keltirish ehtimoli
• Zararli hodisaning oqibatlari.
Xavf tahlili davomida xavf darajasi quydagi ko’rsatkichlar bo’yicha hisoblanadi
• Resurs qiymati
• Bog’langan tahdidlarni hisobga olgan holda turli xil resurslarning xavf darajasi
• Resurslarning saqlanish zaifligi
• Risklarni boshqarish xavsizligi aniqlash,tahlil qilish
• Qabul qilinishi mumkin bulgan bo’lmagan xaflarni kamaytirish uchun iqtisodiy maqsadda muvofiq bo’gan himoya choralarini aniqlash
• Muayyan korxonaning axborot xavsizlik tizimini tahlil qilish (mavjud axborotni himoya qilishvositalari va usullarini ko’rib chiqish ).
• Mavjud xavsizlik tizimining xafini baholashni amalga oshiring natijalarini jadvalag kiriting

Risklarni baholash usullari

1. Risk- potensial foyda yoki zaraz bo’lib, umumiy holda har qanday vaziyatga biror hodisani yuzaga
kelish ehtimoli qo’shilsa, unda risk paydo bo’ladi. Risk – bu noaniqlikning maqsadga ta’siri.
Iхtiyoriy mеtоdikаdа risklаrni idеntifikаtsiya qilish lоzim, ulаrning to’ldiruvchilаri – vаriаntlаri sifаtidа
(tаhdidlаr vа zaifliklаr). Risklаr qiymаtlаrining bаhоsi qаrаlmаydi, u tаyanch dаrаjа mеtоdikаsining
bа’zi turlаri uchun mаqbul. Risklаr sinflаrining ro’yhаti bir qаtоr bоshqаrmаlаrdа mаvjud,
spеtsiаlizаtsiyalаshgаn risklаrni tаhlil qilish DT(dаsturiy tа’minоt).
Risklаrni bаhоlаshdа quyidаgi tоmоnlаr(аspеktlаr, jihаtlаr)ni qаrаb chiqish tаvsiya etilаdi:
–
risklаrni o’lchаsh mumkin bo’lgаn, shkаlаlаr vа kritеriyalаr;
–
hоdisаlаrning ehtimоlliklаr bаhоsini;
–
risklаrni o’lchаsh tехnоlоgiyasi.
2. O’zbekistonda tashkilotlarda axborot xavfsizligi yaxshi darajada yo’lga qoyilmagan. Kun ora qaysidir
tashkilotning veb-sayti buzilib kiriladi. Shuning uchun O’zbekistonda kiberxavfsizlikka yaxshiroq
e’tibor berish kerak.


Xulosa
Уровэн риска bo’limidan kurinib turibdiki
Ba’zi bir dasturlar qizil darajada risk xafi yuqori daraja ,qizilni xavfisligini 6 ball bilan baholanadi.
Google Chrome Yandex programmalarida risk sariq ,o’rta daraja xavfliligi fanda 4 bilan baholanadi.
Kompyuterda qolgan dasturlar esa Yashil yani past xavfi mavjud emas :AIMP, expler.ex, EST NOD 32 Antivirusi , Microsoft Office ,Teligram Desktop , va boshqalar.Yashil rangdagilar esa xavfli darajasi 2 ball bo’ladi:
Risk yuqori bo’lgan fayllar va programmalari Karatin orqali cheklov quyishimiz mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   https://www.anvir.net
   
2. 
   https://hozir.org
   

3. https://studfile.net