Sawda kárxanası marketing rejesin ekspertlik bahalar járdeminde tańlawdıń matematikalıq táminatı

---

Sawda kárxanası marketing rejesin ekspertlik bahalar járdeminde tańlawdıń
matematikalıq táminatı
Sawda invest kárxanası qurılıs ónimlerine tiyisli bolǵan tovarların satıw
ushın Nókis, Xojeli hám Końırat qalaların ekspertler tárepinen bazar marketing
jaǵdayları úyrenilip shıǵıp bahalawlar júrgizildi hám analizlep shıqtı. Salıstırıw
ushın eki tiykarǵı kriteriya tańlap alındı: qurılıs ónimlerine tiyisli bolǵan tovarlarǵa
talap hám tovarların bahası (2.1-súwret).
Maqseti
1-dárejeli
kriteriyalar
Alternativler
2.1-súwret. Ekspert bahalawları boyınsha qoyılǵan kriteriyalar
Úsh bazardıń birewin tańlaw máselesinde salıstırıw matrisası A nıń qalay
anıqlanıwın kórseteyik.
Bas ierarxiyalıq dárejeden baslaymız hám onda tovarǵa bolǵan talap hám
onıń bahası kriteriyaları qaraladı. Bir neshe ekspertlerdiń bahalawlarına qaraǵanda
yaǵnıy ekspert bahalawshılar kóz qarasınan tovarǵa bolǵan talaptı bas kriteriya dep
qabıl etilip tovarǵa bolǵan talaptı onıń bahasınan anaǵurlım áhmiyetlirek dep qabıl
etken yaǵnıy talap kóbirek axmiyetlilew boladı. Onda oǵan qoyılǵan baha 
kórinisinde berilip, másele tómendegi jaǵdayǵa keltiriledi.
R hám L arqalı tovarǵa bolǵan talap hám onıń bahasısın belgilew arqalı
salıstırıw matrisasın tómendegishe jazıw múmkin:
R- ekspert tárepinen tovarǵa bolǵan talapqa berilgen baha;
L- ekspert tárepinen tovar bahasına berilgen baha.
Demek ol A matrisasınıń (2, 1) elementine 5 mánisin beredi a
2l
=5. Bul
avtomat túrde a
12
= 1/5 ekenin bildiredi.
BАZАRDI TАŃLАW
Tоvаrlаrgа
tаlаp
Tоvаrlаr
bаhаsı
А
B
C
A
B
C

---

Matrisanıń
 hám 
 elementleri eksper bahalawları tiykarında anıqlandı.
-qalalar boyınsha ekspert tárepinen tovarǵa bolǵan talapqa berilgen baha;
- ekspert tárepinen tovar bahasına berilgen baha.
Kelesi adım berilgen matrisa boyınsha prioritetler vektorın esaplawdan
ibarat. Matematika termininde ol bas menshikli vektordı esaplawdı bildiredi hám
ol normallastırılǵannan keyin prioritetler vektorına aylanadı. Salıstırmalı salmaq
koeffisientleri normallastırılǵan matrisa N niń sáykes jollarınıń elementleriniń
ortasha mánisi retinde esaplanadı, al onıń elementleri juplardı salıstırıw
matrisasınıń hár bir baǵanası elementin usı baǵana elementleriniń qosındısına
bóliw den anıqlanadı.
Juplardı salıstırıw matrisasınıń salıstırma salmaq koeffisientlerin tabamız.
Kriteriyalardıń salıstırmalı salmaqları R hám L hár bir baǵananıń elementin sol
baǵana elementleri qosındısına bóliw arqalı anıqlaw múmkin. Demek, A matrisasın
normallastırıw ushın 1-shi baǵana elementlerin 1+5=6, shamasına bólemiz, 2-shi
baǵana elementlerin 1+1/5=1,2 shamaǵa. Talap etilgen salıstırmalı salmaq
koeffisientleri w
R
hám w
L
endi A. normallastırılǵan matrisasınıń jollarınıń
elementleriniń ortasha mánisi retinde esaplanadı. Bunnan,
Jollar elementleriniń ortasha mánisleri :
w
R 
=(0,83+0,83)/2=0,83,
w
L 
=(0,17+0,17)/2=0,17.
Nátiyjede mınanı alamız:
w
R 
=0,83, w
L
 =0,17.
Nókis, Xojeli hám Końırat qalalarına sáykes alternativalardıń salıstırmalı
salmaqları mına eki salıstırıw matrisaların paydalana otırıp R hám L kriteriyler
shegarasında esaplanadı.
Baǵanalar elementleri summası 8, 3.5, 1.7 teń
Baǵanalar elementleri summası 1.83, 3.67, 5.5 .