Sayyoramizdagi ekologik muammolar Qadamboyev Rahimboy

Sayyoramizdagi ekologik muammolar Qadamboyev Rahimboy

• Jamiyat butun tarixi davomida tabiiy muhit bilan chambarchas bog‘liq ravishda rivojlanib borgan. Tabiiy resurslardan foydalanish, ularni muhofaza qilish va qayta tiklash bilan bog‘liq faoliyat sohasi tabiatdan foydalanish deb ataladi. Tabiatdan foydalanish oqilona va nooqilona tarzda amalga oshirilishi mumkin.

• Tabiatdan oqilona foydalanilganda, tabiiy boyliklar me’yorida iste’mol qilinib, ularni muhofazalash va qayta tiklashga, atrof tabiiy muhitning sog‘lom holatini saqlashga kerakli darajada e’tibor beriladi.

Ekologik muammo tabiatdan nooqilona foydalanish natijasida tabiiy muhit sifatining yomonlashishidir. Ekologik muammolar hududiy ko‘lami jihatidan 3 pog‘onaga bo‘linadi: –

global (sayyoraviy);
– regional (mintaqaviy);
– lokal (mahalliy).
Global ekologik muammolar butun geografik qobiqning holatiga ta’sir ko‘rsatadi va ularni yechish borasida jahondagi barcha davlatlarning harakatlarini birlashtirish lozim.
Regional ekologik muammolarning oqibatlari bitta yoki bir nechta qo‘shni davlatlar hududida seziladi.
Lokal ekologik muammolar esa kichik ko‘lamdagi hududlar doirasida ro‘y beradi.

«Issiqxona samarasi» muammosi.

Atmosfera elektr energetika, metallurgiya, kimyo va boshqa sanoat tarmoqlari, transport vositalari, fazoga kosmik kemalarni uchirish hamda yong‘inlar tufayli kuchli ifloslanmoqda.

Har yili milliardlab tonna qattiq, gazsimon, aerozol chiqindilar atmosferaga chiqarib yuborilmoqda. Atmosfera tarkibida, ayniqsa, is gazi (CO), karbonat angidrid (CO2) oltingugurt oksidlari (SO2, SO3), azot dioksidi (NO) salmog‘ining oshib borishi katta ekologik muammolarni keltirib chiqarmoqda.

Ozon qatlamining yemirilishi muammosi.

Atmosferaning ifloslanishi insoniyat oldiga yana bir murakkab muammoni qo‘ymoqda.
Keyingi yillarda havoga ftor-xlorli birikmalar (freonlar)ning ko‘p chiqarib yuborilishi natijasida Yerdagi hayotning qalqoni hisoblangan ozon qatlamining tobora yupqalashib
borishi kuzatilmoqda.

Ozon qatlamining yemirilishi

Cho‘llashish muammosi.

Cho‘llashish deb, cho‘llik xususiyatlari xos
bo‘lgan hududlar maydonining kengayib borish jarayoniga aytiladi. Uning asosiy sabablari daraxt va butalarning kesilishi, chorva-mollarining tartibsiz boqilishi, suv resurslaridan nooqilona foydalanilishi hisoblanadi.
Cho‘llashish o‘nlab davlatlardagi eng unumdor yerlarni o‘z domiga tortmoqda.

Cho‘llashish muammosi

O‘rmonsizlanish muammosi.

• Insoniyat butun tarixi davomida o‘rmonlarni kesib borib, ularning maydoni qisqarishiga sababchi bo‘lgan.
• Bu holat ko‘p hududlar, shu jumladan, Markaziy Osiyoning tabiiy sharoitini sezilarli tarzda o‘zgartirib yubordi. Ammo keskin ravishda o‘rmonsizlanish jarayoni oxirgi 100 yil davomida ro‘y bermoqda.
• Ayniqsa ekvatorial mintaqadagi o‘rmonlar hamda qurg‘oqchil iqlimli tog‘li hududlardagi o‘rmonlar maydonining qisqarishi geografik qobiqdagi tabiiy muvozanat uchun jiddiy xavf solmoqda.

Chuchuk suv tanqisligi muammosi.

• Insoniyatning chuchuk suvga bo‘lgan ehtiyojini qondiradigan asosiy manba daryolar bo‘lib, ularning katta qismi aholi ancha siyrak yashaydigan sovuq va ekvatorial iqlimli hududlar bo‘ylab oqadi.
• Quruqlikning 1/3 qismidan ko‘prog‘ini egallaydigan qurg‘oqchil iqlimli hududlarda suv tanqisligi mavjud.

EKOLOGIK SIYOSAT

Ekologik siyosat – ilmiy tavsiyalarni hisobga olgan holda, tabiiy muhitni muhofaza qilish va uni sog‘lomlashtirishga, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va ularni boyitishga qaratilgan harakatlar majmuasi.

E’tiboringiz uchun rahmat!!!