Sel togʻ vodiylari, soylar va jarlardan oqib keladigan, katta vayrongarchilik kuchiga EGA

---

Sel
Sel — togʻ vodiylari, soylar va jarlardan oqib
keladigan, katta vayrongarchilik kuchiga ega
boʻlgan qisqa muddatli loyqa yoki loyqatosh
aralash kuchli suv oqimi. Qorlarning jadal
erishi, kuchli jala yogishi natijasida
togʻlarda"n boshlanadigan kichik dare va
soylar havzalarida sodir boʻladi. Kavkaz,
Oʻrta Osiyo, Qrim, Karpat, Sharqiy Sibir
togʻlarida kuzatiladi. Sel tarkibiga qarab
loyqatoshli, loyqali, suvtoshli,
Bu maqolada ichki havolalar juda kam.
Ko‘proq o‘rganish

---

suvshoxshabbali turlarga; fizik turiga koʻra
qovushoq va noqovushoq turlarga boʻlinadi.
Oʻrta Osiyoda sel togʻ olditogʻli zonalarda
koʻp uchraydi. Oʻzbekistonda Fargʻona
vodiysi, Chirchiq-Ohangaron havzasi
daryolarining togʻli qismlari; Kirgʻizistonda
Talas, Chu, Norin daryolari hamda Issiqkoʻl
havzalari, Chatqol va Olay togʻlarining yon
bagʻirlari; Tojikistonda Zarafshon, Surxob,
Obixingov, Varzob, Vaxsh, Panj va boshqa
daryo havzalari; Turkmanistonda Katta
Bolxan va Kopetdogʻ yon bagʻirlari xavfli sel
mintaqalari hisoblanadi.
Sel xalq xoʻjaligiga katta zarar yetkazadi;
aholi punktlari, gidrotexnika inshootlari, yoʻl,
koʻprik va h.k.ni vayron qiladi, qishloq

---

xoʻjaligi ekinzor, bogʻ va yoʻllariga loyqa
aralash tosh, toshshagʻal chiqarib tashlaydi,
tuproq qatlamini yuvib ketadi. Selga qarshi
kurashish uchun tashkiliyxoʻjalik, agrooʻrmon
melioratsiyasi va gidrotexnika tadbirlari
kompleksidan iborat seldan himoya vositalari
qoʻllaniladi
[1]
.
Sel ombori
1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.
Yana qarang
Manbalar

---

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-
2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, (htt
ps://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sel
&action=edit) Vikipediyaga yordam
berishingiz mumkin. 
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.
"https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?title=Sel&oldid=3366653" dan 
olindi

---

Bu sahifa oxirgi marta 29-Noyabr 2022, 14:20 da
tahrir qilingan.
•
Matndan 
CC BY-SA 3.0
litsenziyasi boʻyicha
foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa).