Sport inshootlari fanining maqsad va vazifalari tavsifi. Sport inshootlari haqida qisqacha tarixiy ma`lumot inshootlari tasnifi va toifalanishi

Sport inshootlari fanining maqsad va vazifalari tavsifi. Sport inshootlari haqida qisqacha tarixiy ma`lumot inshootlari tasnifi va toifalanishi
Reja:
1. Kirish.
2. Qadimgi dunyo, o‘rta asr va yangi davr sport inshootlari haqida tarixiy inshootlari to‘g‘risida ma’lumot.
3. Sport maydonlarini rivojlanish bosqichlari va ularning tavsifi.
4. Ochiq va yopiq sport inshootlaridagi sport turlari (futbol, voleybol, basketbol, qo‘l to‘pi, tennis, gimnastik shaharcha) maydonlarining o‘lchamlari

KIRISh
O‘zbekistonda xalqaro sport tadbirlari (musobaqalari) Mustaqillikka qadar qariyb o‘tkazilmagan bo‘lsa, so‘nggi yillarda respublikamiz eng yirik xalqaro musobaqalarni yuksak tashkiliy darajada o‘tkazishga qodir bo‘lgan mamlakat sifatida shuhrat qozondi.

Zamonaviy sport inshootlarining bunyod etilishi diyorimizda eng yirik xalqaro musobaqalarni o‘tkazish imkoniyatini bermoqda. Sport inshootlari jismoniy tarbiyaning moddiy texnikaviy asosi hisoblanadi. Ular maxsus qurilgan inshootlar bo‘lib, barcha sport turlaridan jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari o‘tkazishga mo‘ljallangan bo‘ladi.
«Sport inshootlari» fani sport pedagogikasi bosqichida uning bir bo‘lagi hisoblanadi. Bu bosqichda ilm o‘rganish uchun sport gigienasi, biomexanika, pedagogika, jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyatidan ma’lum darajada bilimlarga ega bo‘lish lozim. Tanlangan mutaxassislik bo‘yicha talabalar kelajakda o‘z malakasini oshirish uchun, o‘z navbatida, sport inshootlaridan foydalanish, qurilishdagi me’yoriy qoidalarni bilishlari lozim.
Jismoniy tarbiya mazmuni bu fanning asosiy o‘rnini aniqlab beradi va bo‘lajak mutaxassisga o‘zi tanlagan sport turidan sport inshootlarini ijtimoiy tajribalarini va rivojlanishini o‘rgatadi.
“Sport inshootlari” fanining maqsadi:
- sport inshootlari haqida kerakli nazariy bilimlarni egallash va amalda ularni qo‘llay bilish mahoratini o‘rganish;
- sport inshootlaridan foydalanish va uni rivojlantirish muammolarini hal etishni bilish, hal etishga tayyor turish, ijodiy faoliyat tajribasini shakllantirish;
- yuqori mehnat madaniyatini tarbiyalash, jamoat mehnati natijasida bunyod etilgan boyliklarga to‘g‘ri munosabatda bo‘lish.
«Sport inshootlari» fanining vazifalari:
- sport pedagogikasi faoliyati uchun eng maqbul sharoit yaratish, uni topish, tushuntirish;
- jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari o‘tkaziladigan joydan unumli va maqsadga muvofiq holatda foydalanish.
Harakat faoliyatini maqsadga muvofiq yo‘naltirish uchun nazariy bilimlar tizimini mashg‘ulot o‘tkaziladigan joyga to‘g‘ri muvofiqlashtirish;
- sport inshootlarini to‘g‘ri tushunish;
- kishilarning harakat faoliyatini o‘tadigan joylar shart-sharoitini yaxshilash;
- jamiyat mehnati bilan bunyod etilgan moddiy va qimmatbaho boylik bo‘lmish sport inshootlarini me’moriy shakl sifatida asrash;
- sog‘lomlashtirish, jismoniy tarbiya va sportga xizmat qiladigan ijtimoiy tashkilotni jismoniy tarbiya tizimining tarkibiy qismi deb bilish;
Sport inshootlari fani bo‘lajak mutaxassislarga murabbiy va
o‘qituvchi bo‘lishida ijtimoiy tajriba beradi. O‘quv materiali mazmuni har xil jihozlar, qurilmalardan foydalanish, ularni tayyorlash qoidalari va usullari, harakat va mashqlarga mustaqil joy tayyorlash, sport inshootlarining atrof-muhitga ta’sirini to‘g‘ri hisobga olishni o‘rgatadi.
«Sport inshootlari» – ilmiy-o‘quv fani bo‘lib, boshqa fanlar bilan o‘zaro ta’sir etishi natijasida jismoniy tarbiya mutaxassislariga malaka oshirish, o‘sish uchun kerakli shart-sharoit yaratadi.
Ta’lim yo‘nalishi 511200 – Jismoniy madaniyat va bolalar sporti bo‘lgan va tahsil olayotgan talabalar keyinchalik o‘z mutaxasisligi bo‘yicha ko‘rsatadigan faoliyatlarida o‘quv muassasalarida o‘quv –moddiy baza (sport inshootlari) holatini yaxshilashlari zarur bo‘ladi. Mzkur ma’ruza kursi talabalarning sport inshootlarini ishlatilishi, loyihalashtirish, qurilishi, bilimlari asosi,hamda mahoratini tashkili, boshlang‘ich chaqiriqqacha tayyorgarlik o‘qituvchisi majburiyatini, pedagogik faoliyatini bajarishi uchun yo‘naltirilishi zarur. Ma’ruza o‘quv muassasalarida tarbiya va gigiena talablari bilan bog‘langan bo‘lishi shart.
Amaliy mashg‘ulotlar o‘quv guruxlar bilan Sport inshootlari, Oliy o‘quv yurtlari, o‘rta o‘quv muassasalari, mahalliy garnizon xududida olib boriladi. Har – bir amaliy mashg‘ulotga talablar kafedra tomonidan ishlab chiqilgan topshiriq orqali olinadi.
Mashg‘ulot zarur me’yoriy – texnik hujjatlar, adabiyotlar va o‘quv moddiy bazasi modellari bilan ta’minlanadi. Amaliy mashg‘ulot davomida (topshiriqlar ishlab chiqadi) inshoot va maydonni loyihalashtirish rejalari, eskiz va o‘quv joylari elementlari modellari topshiriqlari ishlab chiqadi. Har xil materiallar va ish hajmining hisob talabini bajarish;
Inshoot elementlari va jihozlari o‘rnatish, ishonchliligi, sport inventarlari muddati analiz qilinadi;
Tirlar, maydonlar, shaharchalar, to‘siqlar yo‘lagi, kross va marsh brosok o‘tkazish joylarini tanlash, granata uloqtirish joyi joylashishi rejalashtiriladi; qurilish ishlari ketma-ketligi aniqlanadi. Amaliy mashg‘ulotlar uchun joy kafedra tomonidan aniqlanadi.
Talabalarning mustaqil ishi tavsiya qilingan adabiyotlarni o‘rganish va kafedra topshirig‘ini bajarishi mustaqil tayyorgarlik soati singari darsdan tashqari vaqtda olib boriladi. Kurs yakunida ob’ektlarni ishlatishda xavfsizlikni ta’minlash tadbirlarini olib borish, qurilish ishlarini ob’ektlarni aniqlash, hisoblarni olib borish, maxsus adabiyotlardan foydalanishni bilish, Sport inshootlari va ularni ishlatishga talablar va loyihlashtirishning asosi haqida talabalarning bilimlari tekshirilib baholanadi.
O‘zbekistonda xalqaro sport tadbirlari (musobaqalari) Mustaqillikka qadar qariyb o‘tkazilmagan bo‘lsa, so‘nggi yillarda respublikamiz eng yirik xalqaro musobaqalarni yuksak tashkiliy darajada o‘tkazishga qodir bo‘lgan mamlakat sifatida shuhrat qozondi. Zamonaviy sport inshootlarining bunyod etilishi diyorimizda eng yirik xalqaro musobaqalarni o‘tkazish imkoniyatini bermoqda.
Sport inshootlari jismoniy tarbiyaning moddiy texnikaviy asosi hisoblanadi. Ular maxsus qurilgan inshootlar bo‘lib, barcha sport turlaridan jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari o‘tkazishga mo‘ljallangan bo‘ladi.
«Sport inshootlari» fani sport pedagogikasi bosqichida uning bir bo‘lagi hisoblanadi. Bu bosqichda ilm o‘rganish uchun sport gigienasi, biomexanika, pedagogika, jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyatidan ma’lum darajada bilimlarga ega bo‘lish lozim. Tanlangan mutaxassislik bo‘yicha talabalar kelajakda o‘z malakasini oshirish uchun, o‘z navbatida, sport inshootlaridan foydalanish, qurilishdagi me’yoriy qoidalarni bilishlari lozim.
Jismoniy tarbiya mazmuni bu fanning asosiy o‘rnini aniqlab beradi va bo‘lajak mutaxassisga o‘zi tanlagan sport turidan sport inshootlarini ijtimoiy tajribalarini va rivojlanishini o‘rgatadi.
“Sport inshootlari” fanining maqsadi:
- sport inshootlari haqida kerakli nazariy bilimlarni egallash va amalda ularni qo‘llay bilish mahoratini o‘rganish;
- sport inshootlaridan foydalanish va uni rivojlantirish muammolarini hal etishni bilish, hal etishga tayyor turish, ijodiy faoliyat tajribasini shakllantirish;
- yuqori mehnat madaniyatini tarbiyalash, jamoat mehnati natijasida bunyod etilgan boyliklarga to‘g‘ri munosabatda bo‘lish.