Surxondaryo viloyati termiz iqtisodiyot va servis unversiteti iqtisodiy tarqmoqlar va

O’BEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM,FAN INNOVATSILAR VAZIRLIGI
SURXONDARYO VILOYATI TERMIZ IQTISODIYOT VA
SERVIS UNVERSITETI
IQTISODIY TARQMOQLAR VA
SOHALAR BO’YICHA YO’NALISHI
6-22-GURUH YO’NALISHI
BEKTASHEYEVA FARANGIZ
KREATIV FIKRLASH FANIDAN
TAQDIMOTI
Ijodiy yondashuvning maqsadi fikrlashning avtomatikligini engib o'tish va
muqobil echimlarni ishlab chiqishdir. Ijodkorlik va muammolarni hal qilish
o'rtasida bitta muhim farq bor. Muammolarni hal qilish ularni yo'q qilishni
anglatadi va yaratish dunyoga yangi narsalarni olib kirishni anglatadi. Katta
va ishtahani ochadigan muammoga qo'l urganingizda, endi o'ylashingiz shart
emas - sizda obsesyon1 bor.
Obsesyon nima?
Turli xil obsesyonlar mavjud, jumladan:
 o'lik kasallikni yuqtirishda va / yoki mikroblar bilan boshqalarni
bulg'anishiga shubha bilan qarash
 qo'rg'oshin yoki radioaktiv kabi ekologik toksinlar bilan ifloslanishdan
qo'rqish
 yaqin kishiga dahshatli narsa yuz beradi, degan qattiq qo'rquv
 dafn marosimida bezovtalanish kabi qichqirgan kabi juda xijolatli ish
qiladigan narsalarni tashvishga soling
Siz mashinangizni kimdir bilan urishingiz yoki bilmagan holda shikast
etkazishingizga ishonasiz
Agar to'satdan hech qanday muammoga duch kelmasangiz nima bo'ladi?
O'shanda nima haqida o'ylar edingiz? Nima qilding? Ijodkor har doim
dunyoga nima olib kelishni xohlasa, shu narsaga e'tiborini qaratadi. O'rmonda
yashovchi ibtidoiy qabilalar o'tayotgan samolyotni mo'jizaviy alomat deb
bilishadi. Ular uchun samolyotlar, agar xudolar bo'lmasa, unda xudolarning
aravalari. Noma'lum ko'pincha tushunarsiz ko'rinadi. Axborot etishmasligi
tufayli ijod sirli ish sifatida qabul qilinadi - xuddi shu tarzda, o'rmon aholisi
zamonaviy aviatsiya sohasida bilimga ega emaslar. Aslida, ijod - bu boshqalar
singari o'rganilishi va rivojlanishi mumkin bo'lgan qobiliyatdir: qattiq
mashg'ulotlar orqali. Ijodkor bo'lish uchun muntazam ravishda ijod qilish
kerak. Ijodkor rejimida maqsadlarga erishish algoritmi.
Bugun dunyoda yuz berayotgan to‘rtinchi sanoat tamaddunining dvigateli
— harakatga keltiruvchi kuchi kreativlikdir. Atrofga boqsangiz, har tomonda
inson ijodkorligining beqiyos va hayratlanarli namunalariga duch kelasiz:
elektron xizmatlar, virtual reallik, to‘rtburchak tarvuzlar, tuproqsiz hosil
olish... Bularning barchasi inson tasavvuri, tafakkuri mahsuli. Bugun biz
uchun odatiy tuyulgan kitob, musiqa, bino, samolyot, hatto lampalar ham
qachonlar orzu va tasavvurda bo‘lgan, keyinchalik aql-idrok samarasi o‘laroq
yaratilgan.
G‘ildirakning kashf etilishidan boshlangan yaratuvchanlik namunalari
bugun koinotda kezib yuribdi. Innovatsiyalar kundalik turmushimizda
qulayliklar yaratadi, og‘irimizni yengil, uzog‘imizni yaqin qiladi. Shu tarzda
kreativlik taraqqiyotning ajralmas bo‘lagiga aylangan. Barcha sohada ijodiy
fikrlovchi mutaxassislarga talab katta. Dunyoga mashhur dasturiy
mahsulotlar, mobil telefonlar ishlab chiqaruvchi kompaniyalar
mutaxassislaridan har kuni yangi g‘oya so‘raladi.
Ken Robinson tomonidan tayyorlangan va YouTube saytida 5 million
marta tomosha qilingan “Maktab kreativlikni barbod etyaptimi?” nomli
videolavhada ham shu xususida so‘z boradi. Harf o‘rganish jarayonidayoq
bolalarning belgilangan chiziqlar bo‘ylab yozishi, topshiriqlarni bajarishda
namunalar orqali ishlashi, adabiyot darslarida asarni qanday tushunish
kerakligi to‘g‘risida ma’lumotlar berilishi, pedagoglarning yaxshi
bajaruvchilarni yaxshi baholashi natijasida bolalar qoliplar doirasida fikrlay
boshlaydi. Oqibatda ko‘plab yoshlar topshiriq berilsa, namuna bormi, deb
so‘raydigan holga kelgan. Bu oldin mavjud bo‘lgan modellar asosida ishlashga
o‘rganib qolish natijasi. Bunday vaziyatni bartaraf etish uchun o‘quv
jarayonida ijodkorlik sifatlarini tarbiyalashga ahamiyat qaratilishi maqsadga
muvofiq. Masalan, o‘quvchilarga “Sizga bir kunda 86400 AQSh dollari berilsa,
uni nimalarga sarflagan bo‘lardingiz?” kabi noodatiy savollar berilishi
mumkin. Bu savol o‘quvchining topqirlik, bilag‘onlik, ijodkorlik, masalaga
turli nuqtayi nazardan qaray olish, yashirin jihatlarni ochish kabi xislatlarini
rivojlantiradi. Sababi, 86 400 bir kundagi soniyalar miqdorini anglatadi. Savol
orqali o‘quvchiga har bir soniya qimmati anglatiladi, uni behuda sarflamaslik
uqtiriladi. Agar o‘quvchi savol tagidagi mohiyatni anglamasa, unda kreativ va
evrestik sifatlar past hisoblanadi.