Сув сарфининг аниклаш усуллари. Режа: Сув сарфи. Сув сарфининг аниклаш усуллари


Download 246.03 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana18.06.2023
Hajmi246.03 Kb.
#1571093
  1   2   3
Bog'liq
5-amaliy mashg\'ulot Diafragma orqali suv sarfini aniqlash usuli va asboblarini hisoblash.



2
 
Сув сарфининг аниклаш усуллари. 
 
РЕЖА: 
1. Сув сарфи. 
2. Сув сарфининг аниклаш усуллари. 
3. Гравитацион сувлар ва уларнинг 
жойлашиши 
бўйича 
турлари. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ер ости сувларининг харакати шимилиш еки инфильтрация намликнинг 
тупрок таркибига утишидир. Атмосфера егинларидан хосил булган сув 
курук тупрокка тушиб, дастлаб капилляр кучлар таъсирида тупрокнинг юза 


3
кисмида шимилади. Секин-аста жуда кичик бушликлар тулиб боради. Улар 
булганидан сунг томон харакат килади. Бу харакат ламинар булади. 
Юкорида айтганимиздек, тупрок ва гурунтларда нисбатан йирик бушлик ва 
ериклар булиши мумкин. Улар оркали сув турбулент харакат билан чукур 
катламларга утиши мумкин.Бу ходиса инфлюация дейилади. 
Шимилишни микдорий характерлаш учун унинг тезлиги ва йигинди микдори 
ишлатилади.Шимилиш тезлиги деганда вакт бирлиги ичида тупрокка 
шимилган миллиметр хисобидаги сув микдори тушунилади. 
Йигинди микдор эса маълум вакт ичида шимилган сувни характерлайди. 
Шимилиш тезлиги факатгина тупрок гурунтнинг та биий 
хусусиятларигагина боглик булиб колмай, балки уларнинг намлиги билан хам 
белгиланади. 
Агар тупрок курук булса, унинг шимилиш тезлиги катта булади. Тупрок 
гурунтнинг намлиги ортиши билан шимилиш тезлиги камая боради ва 
маълум вактдан сунг узгармас булиб колади. 
Шимилиш тезлигининг вакт буйича узгаришини куйидаги ифода ердамида 
аниклаш мумкин: бу ерда 
- вакт учун шимилиш тезлиги 
- бошлангич шимилиш тезлиги 
- натурал логарифм асоси 
- тупрок - гурунтларнинг физик хусусиятларини характерлайдиган 
катталик 
Музлаган тупрок юзасидаги кор эриганда хам шимилиш кузатилади. 
Майда ва йирик тог жиснларидан ташкил топган катламларда 
кузатиладиган ламинар ва турбулент режимли харакат гидростатик босим 
таъсирида вужудга келади. Сув юкори сатхдан куйи сатхга караб 
харакатланади. Табиий шароитда,агар сувли горизонтдаги сув сатхидан 
очик хавзалар сатхи пастда жойлашган бўлса, ер ости сувлари шу томонга 
караб харакатда булади,акс холда эса сувнинг тупрок томонга йуналган 
харакати кузатилиши мумкин. 


4
Айрим холларда сувли катламдаги сув сунъий завурлар еки кудукдаги сувни 
чикариш йули билан хам харакатга келтирилиши мумкин. 
Ер ости сувларининг харакати Дарси конунига буйсунади ва унинг сарфи 
куйидаги ифода билан аникланади: бу ерда 
- сув сарфи 
- шу сув утаетган катлам кундаланг киркилишининг юзаси 
- фильтрация коэффиценти 
- босим баладлиги
- ер ости сувлари окимининг йули 
Ер ости сувларининг хакикий тезлиги куйидаги ифода ердамида аникланади: 
бу ерда 
Р - бушлик коэффиценти 
К - Фильтрация коэффиценти 
агар 1=1 булганда,микдордан фильтрация тезлигига тенг булиб, см/с еки 
м/сутка ларда ифодаланади. 
Ер ости сувларининг сатхи, харорати, кимевий таркиби ва минераллашув 
даражасининг вакт буйича узгаришига кискача килиб ер ости сувларининг 

Download 246.03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling