Tafakkur. Intеllеkt va krеativlik 1-topshiriq. Tafakkur operatsiyalarini mazmuniga ko‘ra joylashtiring

7- MASHG’ULOT TAFAKKUR. INTЕLLЕKT VA KRЕATIVLIK
1-TOPSHIRIQ.Tafakkur operatsiyalarini mazmuniga ko‘ra joylashtiring.

№	Tafakkur operatsiyalari					#	Mazmuni
1	Analiz					A	bir turkum ichidagi narsalarning bir-biriga o‘xshashligiga va boshqa turkumdagi narsalardan farq qilishiga qarab narsalarni turkumlarga ajratish tizimi
2	Sintez					B	butunning uning qismlariga va elementlariga bo‘lgan munosabati aniqlanadi
3	Taqqoslash					C	ob’ektiv dunyodagi narsa va hodisalarning bir-biriga o‘xshashligi va bir-biridan farqi aniqlanadi
4	Abstraktsiya					D	tafakkurda aks etgan bir turkum narsalarning, o‘xshash muhim belgilarning shu narsalar to‘g‘risidagi bitta tushuncha qilib, fikrda birlashtirish
5	Umumlashtirish					E	hodisalarni ichki bog‘lanish va munosabatlardan qat’iy nazar bir tomonlama ta’kidlashdan iborat fikr yuritish
6	Konkretlashtirish					F	ayrim narsalar, faktlar, hodisa va fikrlar muayyan tartibda makondagi, vaqtdagi tutgan o‘rniga yoki mantiqiy tartibda joylashtiriladi
7	Klassifikatsiyalash					G	moddiy dunyodagi narsa va hodisalarning muhim xususiyatlarini farqlab olib, ana shu xususiyatlardan narsa va hodisalarning muhim bo‘lmagan ikkinchi darajali xususiyatlarini fikran ajratib tashlaymiz
Javoblar		1-	2-	3-	4-		5-	6-	7-	8-

2-TOPSHIRIQ.Tafakkur sifatlarini ko‘rsating

№	Variantlar	Belgi uchun joy
1	Ko‘rgazmali-harakat tafakkur
2	Tafakkur mazmundorligi
3	Tafakkurning chuqurligi
4	Ko‘rgazmali-obrazli tafakkur
5	Tafakkurning kengligi
6	konkret tafakkur
7	obrazli tafakkur
8	Hukm
9	Tafakkurni mustaqilligi
10	yaqqol-predmetli tafakkur
11	Xulosa chiqarish
12	sermahsul tafakkur
13	Tafakkur ixchamligi
14	Tushuncha
15	Abstrakt tafakkur
16	Tafakkurning tezligi
17	nazariy tafakkur

3-TOPSHIRIQ.Berilgan izohlarga mos raqamlarni jadvalning “raqamlar” qismigaga yozing.

№	Tushunchalar	№	Tushunchalar	Tafakkur	Raqamlar
1	sintez	6	abstraksiyalash	Tafakkur operatsiyalari
2	Induktiv	7	umumlashtirish
3	taqqoslash	8	Analiz	Tafakkurning mantiqiy shakllari
4	hukm	9	Xulosa
5	tushuncha	10	Deduktiv

4-TOPSHIRIQ.MAVZU BO‘YICHA TEST TOPSHIRIQLARI
1. Tafakkur jarayonining mohiyati jism va hodisalar o‘rtasida ... aloqa va munosabatlarni o‘rnatishdan iborat:

a) sababsiz;

b) o‘zgarishli;
v) sababiy-oqibat;
g) tafakkur mohiyatiga tegishli bo‘lmagan aloqalar.

2. Nazariy va empirik tafakkurni shunga ko‘ra farqlaydilar:

a) masalalarning tipiga ko‘ra;

b) umulashtirishlarning xususiyatiga ko‘ra;
v) sub’ektning faolligiga ko‘ra;
g) yetakchi analizatorga ko‘ra.

3. Asosiy tafakkur operatsiyalari:

a) analiz, sintez, tasavvurlar, hukmlar;

b) taqqoslash, analiz, sintez, umumlashtirish, bilim;
v) analiz, sintez, abstraktsiyalash, umumlashtirish, xulosa;
g) taqqoslash, analiz, sintez, abstraktsiya, umumlashtirish, aniqlashtirish, tasniflash, tizimlashtirish.

4. Tafakkurning mantiqiy shakllari – bu:

a) hukm, xulosa, tushuncha;

b) hukm, analiz, sintez;
v) taqqoslash, umumlashtirish, bilim;
g) xulosa, tasniflash, analogiya.
5-TOPSHIRIQ. O’z-o’zini nazorat va muhokama qilish uchun savollar
1. Tafakkurning asosiy xususiyatlarini aytib bering.
2. Tafakkur va nutqning o‘zaro aloqasi nimada ifodalanadi?
3. Tafakkurning qanday turlari va shakllarini bilasiz? Ular haqida gapirib bering.
4. Fikrlash operatsiyalarining xususiyatlari haqida gapirib bering.
7. Ijodkorlik va ijodkorlik tafakkuri xususiyatlari haqida gapirib bering.
8. Tafakkurning qanday psixologik nazariyalarini bilasiz?
9. Tafakkurning individual xususiyatlari va rivojlanishi haqida gapirib bering.
6-TOPSHIRIQ
1.Intеllеkt va krеativlik haqida tushuncha
2.Intellekt va kreativlik nazariyalari.
3.Intеllеkt sohasida psixologik diffеrеnsiatsiya – irsiyat, jins, madaniyat, muhit.
4. Intellektni o’lchash metod va metodikalari. Intellekt sohasidagi buzilishlar.
5. .Intеllеkt va krеativlikning psixologik asosi haqida qisqacha xulosa.


7-TOPSHIRIQ
Mavzuga oid 10 ta test tuzing.
Test talablari: Test tadan kam bo’lmasin, “hammasi to’g’ri” degan javoblar keltirilmasin.
8-TOPSHIRIQ
Intеllеkt va krеativlik mavzusidagi atamalar (kamida 10ta)ni konspektlashtiring.
ADABIYOTLAR RO’YHATI
1.Goziеv G’. «Umumiy psixologiya» I-II tom.Toshkеnt-2002y.
2.Pеtrovskiy A.V. «Umumiy psixologiya» «O’qituvchi». 1992y.
3.Psixologiya V.Karimova. Toshkеnt,2002y.
4. M.E.Zufarova(P.I.Ivanov) Umumiy psixologiya 2008y.
5.Boymurodov N. Amaliy psixologiya. T-2008y.


Internet saytlari:
www.ziyonet.uz
– ZiyoNet ta’lim portal
www.tdpu.uz
– Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti o’quv yurti sayti
www.pedagog.uz
– Pedagogika yo’nalishiga oid kitoblar sayti