Taqdimoti mavzu: Xirurgiyada lazer nuri qo`llanilishining asosiy prinsiplari Lazerli xirurgiya

1902-guruh talabasi
Olimova Zilolaning
Lazer fizikasi fanidan
tayyorlagan
Taqdimoti
MAVZU: Xirurgiyada lazer nuri qo`llanilishining asosiy prinsiplari
Lazerli xirurgiya
Lazerli xirurgiya- lazer yordamida xirurgik amallarni bajarishdir. Lazer nuri juda ingichka bo‘lganligi uchun terini juda tor kesishi mumkin. O‘ta yuqori temperatura qon tomirlarini payvandlab, qon ketishini an‘anaviy xirurgiyaga nisbatan ancha kamaytiradi. Kam quvvatli lazer teridagi ortiqcha dog‘larni yo‘qotishi mumkin. Yuqori temperaturali lazerlar shuningdek, rak va ko‘z kasalliklarini davolashda qo‘llaniladi.
Yuqori intensivlikli lazer qurilmalari CO2, YAG-lazer va argon lazer yordamida
olinadi.
CO2- lazer asosan teri toshmalarini yo‘qotishda,YAG-lazer- terini yoshartirishda
qo‘llaniladi. Shuningdek, CO2-, YAG-lazer sistemalari birgalikda ham qo‘llaniladi. Bunda
lazer nurlanishining quvvati 1-10 Vt oralig‘ida bo‘ladi.
Klinik amaliyotda neodimli va CO2-lazerlar qo‘llaniladi. CO2-lazer qo‘llanilganda
atrofdagi teriga kam zarar yetkaziladi, neodimli lazer esa eng yaxshi gemostatik effektga ega.Bu usul operatsiyadan keyingi qo‘shimcha effektlarni keltirib chiqarmaydi va yaxshi
kosmetologik effektlarga ega. Metodning samaradorligi 80–90% atrofida bo‘ladi.
Kataraktani olib tashlashda
CO2 lazeri orqali ko`zdagi kataraktani yoki tanadagi zararli o`simtani kuydirib yo`q qilish mumkin
01
04
ADD TITLE HERE
ADD TITLE HERE
Lazerning har bir impulsi shoxpardaning ionizatsiyalangan to`qmasida mikroplazmali pufakcha hosil qiladi.
Ushbu mikroplazmali pufakchalar tovush tezligida kengaya boshlaydi (rasmdagi qizil strelkalar) va kavitatsion pufakchalar hosil bo`ladi. Ya’ni bu pufakchalar yorilganida birdaniga katta miqordagi energiya ajraladi.
Shu orqali lazer nuri yordamida shox pardadagi katarakta olib tashlanadi.
Co2 lazeri
Karbonat angidrid lazeri 1970-yillardan hozirgi kungacha faol foydalanilgan birinchi jarrohlik lazeridir. Lazerning sirt ta'siri biologik to'qimalarni chuqur kuyishsiz aksizlash imkonini beradi.
Shuningdek CO2 lazeri ko'zlar uchun xavfsiz , chunki nurlanish shox parda va linzalardan o'tmaydi.
Albatta, kuchli yo'nalishli nur shox pardaga zarar etkazishi mumkin, ammo himoya qilish uchun oddiy shisha yoki plastik ko'zoynak bo'lishi kifoya. Karbonat angidrid lazerlari infraqizil diapazonda tarqaladi, toʻlqin uzunligi 9,4 dan 10,6 mikrometrgachani tashkil etadi.
Lazerlar ko`z kasalliklarida
Oftalmologiya (ko`z kasalliklarini davolash) da lazerlar quyidagi maqsadlarda foydalaniladi:
shox pardaning refraktal jarrohligida
keratoplastikada
kataraktal xirurgiyada
Bugungi kunda lazerlarni tibbiyotda qo’llash sohasi juda keng. Bular jarrohlik, oftalmologiya, stomatologiya, neyroxirurgiya, kosmetologiya, urologiya, ginekologiya, kardiologiya va boshqalar. Siz tasavvur qilishingiz mumkinki, bir paytlar lazer skalpelga yaxshi alternativa bo’lgan, ammo bugungi kunda u saraton hujayralarini olib tashlash, turli a’zolarda juda aniq operatsiyalarni bajarish va saraton kabi dastlabki kasalliklarda jiddiy kasalliklarni aniqlash uchun ishlatilishi mumkin.
Lazer nurining keratoplastikada qo`llanilishi
Keratoplastika - ko`zga shoxpardani ko`chirib o`tkazish jarrohlik amaliyoti.
Femtosekundli lazerlarni qo`llashning afzalliklari:
shoxpardani katta aniqlikda kesish
jarrohlikdan keyin kesilgan joylarning tez bitishi
germetik ravishda shoxpardani o`rnatish
Ortodontik davolanish natijasida tish go’shtining giperplaziyasi, mexanik tirnash xususiyati tobora keng tarqalgan. Ma’lumki, shilliq pardalarni stimulyatsiya qilish tishning patologik qoplamasiga olib keladi. To’qimalarning reaktsiyasi doimiy bo’lib, ortiqcha to’qimalarni olib tashlash odatda talab qilinadi. Lazerli jarrohlik - bu ortiqcha to’qimalarni olib tashlash, shilliq qavatning normal ko’rinishini tiklashning samarali usuli.
Lazer nurining elektromagnit maydoni yordamida mikrozarralarni boshqarish mumkinligi haqidagi nazariya ancha yillar avval paydo bo`lgan. 2018-yilda esa Artur Eshkin lazerli pinsetni biologik sistemalarda qo`llab ko`rdi. Bu ixtirosi uchun unga Nobel mukofoti berildi.
Lazerli pinset yordamida inson tanasidagi oqsillar yoki hujayralarga ta’sir ko`rsatib ularni “terib olish” mumkin. Kichik o`lchamdagi sharsimon obyektlar lazer nuri yordamida hosil qilingan elektr maydon gradiyenti boylab harakatlanadi.
Lazerli pinset