Texnologik mashinalar va jihozlar kafedrasi
Download 0.9 Mb. Pdf ko'rish
|
lentali konveyer yuritmsini loyihalash
|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT TO’QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT INSTITUTI TEXNOLOGIK MASHINALAR VA JIHOZLAR KAFEDRASI MAVZU : Lentali konveyer yuritmasini loyihalash Bajardi: Safarov B.
Tekshirdi: Nurullaeva X. Toshkent 2013 Kirish Yopiq korpus ichiga joylashgan, yetaklanuvchi val burchak tezligini kamaytirib uning aylantiruvchi momentini oshiradigan uzatma reduktor deb ataladi. Uzatmani alohida yopiq korpus ichiga joylashtirish yig’ish aniqligini oshiradi hamda uni yaxshi moylanishini, FIK oshishini, yeyilishini kamayishini taminlaydi, chang va namlikdan muxofaza qiladi. Reduktor tugallangan mexanizm bo’lib, mashinalar yuritmalarining tartibiga kiradi. U dvigatel va mashina ishchi organlariga turli xil muftalar, ochiq uzatmalar yoki boshqa ajraluvchi qurilmalar yordamida ulanadi. Reduktor korpusida vallarga qo’zg’almas qilib biriktirilgan tishli g’ildiraklar joylashtirilgan. Vallar esakorpusdagi maxsus urindiqlarda joylashtirilgan podshipniklarga tayanadi. Reduktorlarda asosan dumalash podshipniklari qo’llaniladi. Podshipnik o’rindiqlari podshipnik qopqoqlari bilan berkitiladi. Sanoatda keng qo’llaniladigan silindrsimon g’ildirakli reduktorlar bir pog’onali, ikki pog’onali va uch pog’onali qilib yasaladi. Ularning asosiy parametrlari, masalan , uzatish nisbati, o’qlararo masofasi, reduktor ostidan vallar o’qigacha bo’lgan masofa standart qiymatga ega bo’ladi. Reduktorlarning belgisiga (markasiga) asosan ularni konstruksiyasi va asosiy parametrlaridan biri aks etgan bo’ladi. Лентали конвейр юритмаси Berilgan: F=2,2 kH V=1.1m/c D=250 mm min
/ 84 250 . 0 14 . 3 1 . 1 60 60 4 . 2 1 . 1 2 , 2 ayl D V n kvt V F P u U = × × = = = × = × = p Yuritmani kinematik hisobi 1. Yuritmani umumiy Foydali Ish Koeffisientini hisoblash 913
. 0 99 . 0 98 , 0 97 , 0 = × × = × × = ред под um h h h h t 2. El. dvigatelni tanlash uchun talab etiladigan quvvatni hisoblash kvt P P um chiq tal 6 , 2 913
. 0 4 , 2 = = = h kvt P P P dv tal dv 3 = > 3. El. dvigatelni markalarni tanlash % 8 . 5 % 7 . 4 % 4 . 4 % 3 . 4 8 112 4 6 112 4 100 4 2 90 4 750
1000 1500
3000 = = = = = S S S S M A MA S A L A n c 4. min
/ 706
) 058
. 0 1 ( 750
) 1 ( 750 min
/ 953
) 047
. 0 1 ( 1000
) 1 ( 1000 min
/ 1434
) 044
. 0 1 ( 1500
) 1 ( 1500 min
/ 2871
) 043
. 0 1 ( 3000
) 1 ( 3000 ayl S n ayl S n ayl S n ayl S n dv dv dv dv = - = - = = - = - = = - = - = = - = - = 5. Yuritmani umumiy uzatish sonini hisoblash 1 , 8 84 706 3 . 11 84 953
17 84 1434 1 . 37 84 2871
= = = = = = = = = = = = u dv um u dv um u dv um u dv um n n U n n U n n U n n U 6. Umumiy uzatish sonini aniq pog’onalаrga taqsimlash red Т um U U U × = 5 =
U 6 , 1 5 1 , 8 2 . 2 5 3 , 11 4 , 3 5 17 8 , 6 5 1 , 37 = = = = = = = = = = = = red um T red um T red um T red um T U U U U U U U U U U U U 7. Har bir val uchun quvvat (P), aylanishlar soni (n), burovchi moment (T), burchak tezligi ( w
I val: 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7 , 99 30 953 14 . 3 30 26 953 6 , 2 9550 9550
min 953
6 , 2 - - = × = × = = × = × = = = = = s n Nm n P T n n kvt P P dv tal p w II val: 1 1 2 1 2 1 1 2 1 2 3 , 45 2 , 2 7 , 99 9 . 54 99 , 0 97 . 0 2 , 2 26 min 6 , 421 2 , 2 953
49 , 2 99 , 0 97 . 0 6 , 2 - - = = = = × × × = × × × = = = = = × × = × × = s U Nm U T T U n n kvt P P Т п Т Т Т п Т w w h h h h III val: 1 2 3 2 3 1 2 3 2 3 06 , 9 5 3 , 45 1 , 247 9 . 0 5 9 , 54 min
84 5 6 , 421
4 , 2 99 , 0 98 . 0 49 , 2 - - = = = = × × = × × = = = = = × × = × × = s U Nm U T T U n n kvt P P р п р р под р w w h h h 3 2 1 3 2 1 n n n T T T > > < < 3 2 1 3 2 1 P P P > > > > w w w
Bir pog’onali qiya tishli silindrsimon yopiq uzatmaning hisobi Berilgan 5 min
84 min
6 . 421 1 . 247 9 . 54 1 3 1 2 3 2 = = = = = - - U n n Nm T Nm T 1. Ruxsat etilgan kuchlanishlarni aniqlash 1.1 Ruxsat etilgan kontakt kuchlanishni aniqlash ] [
[ HO HL H K d d × = bu yerda: HL K -uzatmani ishlash muddatini hisobga oluvchi koeffisient bo’lib, uning qiymatini 1ga teng deb olamiz ] [ HO d -ruxsat etilgan kontakt kuchlanishning oquvchanlik chegarasi MPa HB r o HO 581
67 5 . 285 8 . 1 67 8 . 1 ] [ ' = + × = + × = d 5 . 285 2 302 269 ' = + =
o HB MPa K HO HL H 877
877 1 ] [ ] [ = × = × = d d Keyingi hisoblarda kontakt kuchlanishning hisobiy qiymati ishlatilib, uning qiymatini quyidagicha aniqlaymiz
656
) 581
877 ( 45 . 0 ) ] [ ] ([ 45 . 0 ] [ 2 = + × = + × = d d d 1.2 Ruxsat etilgan egilishdagi kuchlanishni aniqlash ] [ ] [ FO FL F K d d × = G’ildirak uchun MPa HB r o FO 294
5 . 285 03 . 1 03 . 1 ] [ ' 2 = × = × = d MPa K FO FL F 294
294 1 ] [ ] [ 2 2 = × = × = d d Shesternya uchun MPa FO 310
] [ 1 = d
3 2
3 ] [ ) 1 ( a H H U K T U K a y d b w × × × × + × = bu yerda: a K -hisobiy koeffisient bo’lib, to’g’ri tishli uzatma uchun 5 .
= a K ga
teng, qiya tishli uzatma uchun esa 43 = a K ga teng.
U-uzatmaning uzatish soni ] [ H d -ruxsat etilgan kontakt kuchlanishning MPa hisobida 3 T -sekin aylanuvchi g’ildirak valining burovchi momenti HB K -yuklanishni tish yuzasiga notekis taqsimlanishni hisobga oluvchi koeffisienti tish yuzasining notekisligi HBga, tish eni koeffisienti
y va uzatma g’ildiraklarining tayanchi nuqtasiga joylashishiga nisbatan olinadi. a y -tish eni koeffisienti bo’lib, uzatma g’ildiraklarini tayanchga nisbatan joylashishiga qarab tanlanadi. mm U K T U K a a H H 6 . 100 4303360
247100 258
4 . 0 5 656
1 10 1 , 247
6 43 ] [ ) 1 ( 3 3 2 2 3 3 2 2 3 = × = = × × × × × × = × × × × + × = y d b w Standart bo’yicha mm a 100
= w ga teng. 3. Tishli g’ildiraklarning dastlabki o’lchamlari 3.1 G’ildirak bo’luvchi aylana diametrini hisoblash. mm U U a d 6 , 166 6 5 100 2 1 2 2 = × × = + × × = w 3.2 G’ildirak eni mm a b a 40 100 4 . 0 2 = × = × = w y
b 45 5 40 1 = + mm a m n 25 . 1 ) 2 1 ( ) 02 . 0 01 . 0 ( = ¸ = ¸ = w Standart bo’yicha mm m 25 . 1 = deb qabul qilamiz. bu yerda: m K -hisobiy koeffisient bo’lib, to’g’ri tishli uzatma uchun 6,8ga teng, qiya tishli uzatma uchun 5,8 ga teng bo’ladi.
5.1 Qiyalik burchagining eng kichik qiymatini aniqlash ° =
ø ö ç è æ ×
= ÷÷ ø ö çç è æ = 8 40 25 . 1 4 arcsin 4 arcsin
2 min
b m b
5.2 Uzatma umumiy tishlar soni 158
25 . 1 99 . 0 100 2 cos 2 min
= × × = × × = m a z y b w 6. Yetaklovchi va yetaklanuvchi tishli g’ildirak tishlar soni 132
26 158
26 3 . 26 6 / 158 ) 1 /( 1 2 1 = - = - = = = = + =
z z U z z y y 7. Uzatmaning geometrik o’lchamlari a) Tish bo’luvchi aylana diametri mm z m d mm z m d 6 . 166 99 . 0 132
25 . 1 cos 8 . 32 99 . 0 26 25 . 1 cos 2 2 1 1 = × = × = = × = × = b b b) Tish ostidan o’tgan aylana diametri mm m d d mm m d d f f 47 . 163 125
. 3 6 . 166
5 . 2 67 . 29 125 . 3 8 . 32 5 . 2 2 1 2 1 = - = - = = - = - = c) Tish ustidan o’tgan aylana diametri mm m d d mm m d d a a 1 . 169 5 . 2 6 . 166 2 3 . 35 5 . 2 8 . 32 2 2 1 2 1 = + = + = = + = + =
mm a mm d d a 100
7 . 99 2 6 . 166 8 . 32 2 ) ( 2 1 = = + = + = w w 63 . 1 2000 8 . 32 7 . 99 2 371
. 1 8 . 32 45 1 1 1 1 = × = = = = =
v d b bd w y 9. Ilashishda hosil bo’ladigan kuchlar 9.1 Aylanma kuch N d T F t 2530
6 , 166 10 8 , 210 2 2 3 2 3 = × × = × = 9.2 Radial kuch ° = 20 a N tg F F t r 920
99 . 0 36 . 0 2530 cos
20 = × = ° × = b 9.3 Bo’ylama kuch N tg tg F F t a 354
8 2530
= ° × = × = b 10. Kontakt kuchlanishni hisoblash 376
= K MPa K K K b d U F K H H H t H 1 , 609 1 09 , 1 07 , 1 40 6 , 166 6 2530
376 ) 1 ( 2 2 = × × × × × × = × × × × + × = u a b d Chiqqan qiymat quydagi oralig’da bo’lishi kerak MPa H H 8 . 688 4 . 590 ] )[ 05 . 1 9 . 0 ( - = - = d d Yassi tasmali uzatma hisobi 1. Yetaklovchi shkivning aylanishlar soni 953
) 047
. 0 1 ( 1000
) 5 1 ( 1 = - = - = c n n 2. Yetaklovchi val momenti 26 42 . 2992
78000 953
14 . 3 10 6 . 2 30 30 3 1 1 = = × × × = = =
P P T p w 3. Yetaklovchi shkiv diametri mm d mm T d 180
2 , 178 10 97 . 2 6 6 1 3 1 1 = = × × = = 4. Yetaklovchi shkiv diametri mm d mm i d d 400
390 ) 015 . 0 1 ( 2 . 2 160
) 1 ( 2 1 2 = = - × = - × = e 5. Uzatish nisbati 0 0 1 2 25 , 2 3 . 177
400 ) 015 . 0 1 ( 180
400 ) 1 ( = = - = - = e
d i 6. O’qlararo masofa 1160
) 400
180 ( 2 ) ( 2 2 1 = + = + = d d a 7. Kichik shkivning qoplanish burchagi 6 , 168 37 . 11 180
1160 180
400 60 180 60 180
1 2 0 1 = - = - - = - - = a d d a
mm a d d d d a L 3230
047 , 0 6 , 910 2320 1160
4 ) 180 400 ( ) 400 180
( 14 . 3 5 . 0 1160
2 4 ) ( ) ( 5 . 0 2 1 2 2 1 = + + = × - + + + × + × = - + + + = p 9. Tasmaning chiziqiy tezligi s m n d V 9 . 8 60 953 18 . 0 14 . 3 60 1 1 = × × = = p 10. Aylana kuch, N 1 , 292 9 . 8 10 6 . 2 3 = × = = V P F t mm N P mm z 3 5 . 1 3 0 0 × £ = = = d d 11. 7.1 jadvalda δ ni tanlaymiz. mm mm z d 5 , 4 180
025 . 0 5 . 4 3 5 . 1 025
. 0 0 1 = × = × = × = × £ d d d 12. Qoplanish burchagi koeffisiyenti. 96 . 0 034
. 0 1 ) 6 . 168 180
( 003
. 0 1 ) 180
( 003
. 0 1 0 1 = - = = - - = - - = a a
13. Tasmaning tezligiga ta’sir qiluvchi koeffisiyenti. 01 . 1 031
. 0 04 . 1 9 . 8 0004 . 0 04 . 1 0004 . 0 04 . 1 2 2 = - = = × - = - = V C v 14. Ish davomiyligini hisobga oluvchi koeffisiyenti 7.5 jadvaldan p C ni aniqlaymiz. 0 . 1 =
C 15. Burchak koeffisiyentini hisobga oluvchi koeffisiyenti. 1 0 = С 16. Ruxsat etilgan yuklama mm N C C C C p P V 9 . 2 1 0 . 1 01 . 1 96 . 0 3 ] [ 0 0 = × × × × = = a r 17. Tasmaning eni mm b mm z F b t 40 5 . 33 9 . 2 3 1 , 292 ] [ = = × = ³ r
N b F 324
5 . 4 40 8 . 1 0 0 = × × = = d s 19. Tarmoqlardagi tortilishi Yetaklovchi uchun N F F F t 470
1 , 292 5 . 0 324 5 . 0 0 1 = × + = + = Yetaklanuvchi uchun N F F F t 178
1 . 292 5 . 0 324 5 . 0 0 2 = × - = - = 20. 1
kuchdan hosil bo’lgan kuchlanish MPa b F 6 . 2 180
470 5 . 4 40 470 1 1 = = × = = d s 21. Egilishdagi kuchlanish MPa d E i i 75 , 3 180
5 . 4 150 1 = × = = d s
MPa v v 08 . 0 10 9 . 8 1100 10 6 2 6 2 = × × = = - - r s
MPa v i 43 . 6 08 . 0 75 , 3 6 . 2 1 max = + + = + + = s s s s
1 7
2 23 , 3 9 . 8 - = = =
L V l
C C H C i C H i H i 1250
48 , 1373922064 000 1717675400 7 .
3600 2 43 . 6 1 46 . 1 10 7 3600 2 10 1 46 . 1 5 . 0 31 . 1 5 . 1 5 . 0 2 . 2 5 . 1 5 . 0 5 . 1 6 7 6 6 7 6 1 0 3 3 max
= = × × × × × × = × = = = - × = - = - = - l s s 25.Uzatma validagi yuklama N F F B 967
2 6 , 168 sin
324 3 2 sin 3 1 0 = × = = a Vallarning tahminiy hisobi 1. Birinchi val uchi konsol qismining diametri quydagicha aniqlanadi: mm T d 19 20 2 . 0 10 26 ] [ 2 . 0 3 3 3 1 1 = × × = = t Bu yerda: T -burovchi moment, Nmm ] [
-buralishdagi ruxsat etilgan kuchlanish 1
ning aniqlangan qiymati standart bo’yicha yaxlitlanib, val qolgan qismlarining diametri aniqlanib, valning eskizi chizib olinadi. mm d 19 1 = 2. Ikkinchi val uchun konsol qismining diametri mm T d 25 20 2 . 0 10 6 , 54 ] [ 2 . 0 3 3 3 2 2 = × × = × = t mm d 25 1 = 3. Uchinchi val uchun konsol qismining diametri mm T d 30 20 2 . 0 10 1 , 247 ] [ 2 . 0 3 3 3 3 3 = × × = × = t d sh1
d sh2
dv mm d 30 1 = Gildirak konstruksiyasini o’lchamlari Gubchak: 60 48
5 , 1 2 , 1 ( 64 40 6 , 1 6 . 1 ¸ = ¸ = = × = =
g val g d l d d Disk qalinligi: mm b C 12 40 25 . 0 25 . 0 2 = × = ³
d d m d d z m d a f 2 5 . 2 cos 2 2 2 2 2 2 + = - = × = a
Tishli g’ildiraklar bu tishli gardish, gubchak va ularni biriktirib turadigan diskdan iborat bo’lib, bu elementlarning o’lchamlarini formulalar yordamida aniqlash mumkin. G’ildirakning tishli gardishi
e d C 25° tashqi kuchga chidamli, ya’ni mustahkam, bikrligi yuqori bo’lishi kerak, buning uchun gardishning qalinligi silindrsimon tishli g’ildiraklar uchun S>2.5m olinadi.
Tishli g’ildiraklarning gubchagi g’ildirakning valiga o’tqazilib ko’rinishi simmetrik yoki nosimmetrik bo’lishi mumkin. Gubchakning uzunligi valning diametriga hamda g’ildirakning materialiga bog’liq bo’ladi. G’ildirakning diski gubchakni gardish bilan biriktiradi, qalinligi g’ildirakni qanday yo’ bilan tayyorlanishiga bog’liq. Korpus elementlari o’lchamlari Korpusda podshipnik uchun mo’ljallangan uyalarni ochishda o’qdosh- ligini ta’minlash uchun qutining asosi bilan qutining qopqog’i o’zaro ko- nussimon yoki silindrsimon shtiv bilan biriktirilib, uyalar qayta ishlana- di. Shtivlarda ichki rezba bo’lishi mumkin, bu esa kerak paytda shtivni olib tashlashni osonlashtiradi. Shtivning o’lchamlari: mm e mm c mm d 60 .. 30 6 , 1 10 = = = Reduktor korpusi va qopqog’i devorining qalinligi mm mm a mm a w w 8 3 1 100
02 . 0 1 02 . 0 mm 8 5 . 3 1 100
025 . 0 1 025
, 0 1 1 = = + × = + = = = + × = + = d d d d Yuqori korpus va qopqog’ining belbog’ining qalinligi. mm b mm b 12 8 5 . 1 5 . 1 12 8 5 . 1 5 . 1 1 1 = × = = = × = = d d Pastki korpus qalinligi. mm mm 18 19 8 35 . 2 35 . 2 = = × = = r d r Uzatmalar ishlash jarayonida g’ildiraklarni yog’lash uchun ishlatilgan moylar asta-sekin ifloslanib, o’zining moylash xususiyatini yoqotadi. Shuning uchun bu moylarni vaqti-vaqti bilan almashtirib turish kerak. Korpusning qopqog’idagi darchadan moy quyiladi. Moy hajmini tek-shirish uchun hamda ishlatilgan moyni to’kish uchun korpus asosining yon tomonida teshik ochiladi. Moyni to’kish uchun ochilgan teshik si-lindrsimon yoki konussimon bo’lishi mumkin. Silindrsimon probka ish-latilsa moylar tirqishdan chiqib ketmasligi uchun rezinali moslama ish-latiladi, konussimon probkalarda bu moslamalar ishlatilmaydi.
13 28 4 . 25 5 , 1 16 1 1 = = = = mm b mm D mm d mm b 3 32 20 4 2 2 2 = = = = Moyni to’kishni tezlashtirish uchun teshiklar korpus asosining yuziga nisbatan 1-2 gradus qiyalik bilan ochiladi. Moy hajmini o’lchagich moslamalar har xil ko’rinishda bo’ladi.
Korpusni yig’ish uchun har xil diametrli boltlar ishlatiladi. 1. Yopiq uzatmalarni fundamentga mahkamlash uchun ishlatiladigan fundament boltlar diametri 1
ni
w a , 2 e d qiymatlariga nisbatan tanla- nadi. 100
= w
M 16
16 26 16 28 0 0 = = = = 1. Fundament bolt o’rnatilgan o’yiqchaning o’lchamlari 1 d ga
bog’liq bo’lib; bolt bilan mahkamlansa ) ( 5 , 2 1 01 d + =
h . Bolt o’rnatilgan teshikchaning balandligi d 5 . 2 1 = h olinadi. 2. Yopiq uzatma qopqog’ining asosi bilan mahkamlash uchun diametri 3
bo’lgan bolt ishlatiladi. Boltlar orasidagi masofa 3 3 ) 10 8 ( d L ¸ = olinadi, bolt o’rnatilgan teshukchaning balandligi d 5
1 3 = h M12
3. Podshipnik qopqoqlarni mahkamlash uchun diametri 4
bo’lgan bolt ishlatiladi. Boltning diametri va soni podshipnik tashqi diametriga nisba- tan tanlanadi. 4. Korpus qopqog’idan moy quyish uchun hamda uzatmani ishlash jara- yonida kuzatish uchun maxsus darcha ochiladi. Bu darchani qopqoq yor- damida berkitib diametri 5
bo’lgan bolt yordamida mahkamlanadi. M10 Podshipnik tanlash Podshipniklar val hamda o’qlarning shiplariga o’rnatilib, tayanch vazifasini o’taydi. O’q yoki val orqali tayanchga tushadigan kuchni bevosita podshipnik qabul qiladi. Mashinaning ishlash sifati podship- niklarga ko’p jihatdan bog’liq. Shuning uchun podshipniklarni tanlash, loyihalash va ish jarayonida ularni kuzatib turish masalalariga alohida e’tibor berish lozim. 1. Yetaklovchi va yetaklanuvchi g’ildirak vallariga juda yengil seriyali bir qatorli zoldirli radialpodshipnik tanlaymiz.
0 . 18 2 . 33 5 , 2 21 80 35 0 1 = = = = = = kN C kN C mm r mm B mm D mm d r 4 , 11 5 , 22 2 17 62 25 0 2 = = = = = = Shponka tanlash I val 3 2 10 9 , 54 × = T mm d 25 = mm l 50 =
t 4 1 = mm h 7 =
b 8 =
MPA MPa t h b l d T ez ez 120
100 ] [ 35 ) 4 7 )( 8 50 ( 25 10 9 , 54 2 ) )( ( 2 3 1 2 ¸ = £ = - - × × = - - × = d d II val 3 3 10 18 , 247 × = T mm d 30 = mm l 60 =
t 3 , 3 1 = mm h 8 =
b 10 =
MPa t h b l d T ez ez 120
100 ] [ 70 ) 3 , 3 8 )( 10 60 ( 30 10 1 , 247 2 ) )( ( 2 3 1 3 ¸ = £ = - - × × = - - × = d d 2 d-t 1 d-t d h 2 1 t t B Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Tojiboyev R.N, Jo’rayev A.J “Mashina detallari” 1990 yil 2. Sulaymonov I “Mashina detallari” 1981 yil 3. Дунаев П.Ф, Леликов О.Р “Детали машин” 1990 г 4. Чернявский С.А, Боков К.Н, Чернин И.М, Ицкович Г.К, Козинцов В.П “ Курсовое проектирование деталей машин” 1981 г Download 0.9 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|