Tiqxmmi milliy taqiqot universtetining Qarshi irrgattsiya va agrotexnologiyalar instituti Chorvachilik mahuslotlarni qayta ishlash texnologiyasi 108-guruh o’quvchisi

TIQXMMI Milliy taqiqot universtetining Qarshi irrgattsiya va agrotexnologiyalar instituti Chorvachilik mahuslotlarni qayta ishlash texnologiyasi 108-guruh o’quvchi Mamanazarov Asliddin Hayvonot olami fanidan mustaqil ish Makro va mikro elementlari fizologiyasi.

7-mavzu: Makro va mikro elementlar fiziologiyasi.

• 7-mavzu: Makro va mikro elementlar fiziologiyasi.
• Reja:
• 1.Mineral moddalarning hayvonlar organizmi uchun ahamiyati.
• 2.Makroelement (natriy, kaliy, kalsiy, xlor, oltingugurt, fosfor, magniy) larning hayvonlar organizmi uchun ahamiyati..
• 3.Mikroelement (temir, mis, kobalt, yod, marganets, rux, stronsiy, seziy, brom, ftor) larning hayvonlar organizmi uchun ahamiyati.
• 4.Mineral moddalar almashinuvining boshqarilishi.
• 5.Olingan ma’lumotlarning tahlili va xulosalari.

Ayni vaqtda, masalan, jigarda jami hujayra oqsillarining yarmi 3-5 kun davomida parchalanib ketishi, lekin xuddi shuncha oqsil yangidan sintezlanib turgani uchun hujayralar kichrayib qolmasligi, y o ’qolib ketmasligi ma’lum bo’ldi. Oqsillargina emas, balik yog’lar, uglevodlar va boshqa murakkab organik birikmalar ham parchalanib turadi va keyin qaytadan sintezlanadi. Organizm skeletining mineral tarkibiy qismlari ham o ’z - o ’zidan yangilanib turadi.Moddalar almashinuvini o'rganishda Balans usuli ham keng Qo ’llanadi, ya’ni qabul qilib olgan oziqa tarkibiy qismi hazm b o ’lib ketgach ajratadigan ketgach, ajratiladigan qoldiqlaridagi azot miqdorini aniqlash yo’li bilan.
Oqsillar tarkibiga uglerod,vodorod, kislorod bilan bir qatorda azot, oltingugurt, ayrim hollarda esa fosfor ham bo ’ladi. Eng ko’p tarqalgan oqsillar -albumin va globulinlarning tarkibida o ’rtacha 54% uglerod, 7% vodorod, 16% azot, 1% oltingugurt, 0,22% kislorod mavjud. Turli oqsil molekulalarining shakllari ham bir xil -cho ’ziq, sharsimon va boshqa shakllarda. Organizmga ozuqa bilan birga doimo tashqaridan oqsillar kirib turishi kerak.
Organizmda yog’lar va uglevodlardan oqsillar sintezlanm aydi.Chunki oqsillarning tarkibida mavjud bo ’lgan azot moddasi, yog’lar va uglevodlarning tarkibida uchramaydi. organizmdagi oqsillarning miqdori, yuqorida aytilganidek, nisbatan
Organizmda temir yetishmasa va yuqorida qayd qilingan fermentlarning sintezlanishi buziladi. Tirik vazni 5 - 10kg keladigan cho ’chqa bolalarining temirga bo ’lgan sutkalik ehtiyoji 20mg.ga teng. Ularning yoshi kattalashib borgan sari tem irga b o ’lgan ehtiyoji kamayib boradi.
sigirlarning 1kg.Jigarida 30mg.gacha, buzoqlarnikida
45mg.gacha mis b o ’lishi to ’g ’risida ma’lumotlar bor. Organizmda mis erkin, ya’ni ion holatda va ko’proq
miqdorda oqsillar bilan birikkan holda uchraydi. Eritrotsitlarning tarkibidagi oqsil gemokuprinning tarkibida 0,34% gacha mis saqlanadi.
Organizmda kobalt yetishmasligi qo ’ylarda, echkilarda va buzoqlarda “ suxotka” akobaltizim kasalligi kelib chiqishiga sabab bo’ladi. Hayvonlar yyetarli miqdorda kobalt olib tursa,katta qorinda ko’proq B12 vitamin sintezlanadi. Hayvonlarning kobaltga bo ’lgan sutkalik ehtiyojil - 2mg.ni tashkil qiladi
Chochqalar yodning kamchiligiga ayniqsa sezgir bo ’ladi.
Hayvonlarning yodga bo ’lgan sutkalik ehtiyoji ular iste’mol qiladigan quruq ozuqaning lkg.ga nisbatan olganda lmg.ni tashkil qiladi.
Brom. Hayvonlarning organizm ida uncha ko’p b o ’lmaydi. Bu element asosan gipofiz gormonlari tarkibiga kiradi. Bosh miya yarim sharlarining p o ’stlog’ida kuzatiladigan tormozlanish jarayonlariga ta ’sir qiladi.
Ftorning
yetishmasligi natijasida tish emali yemiriladi. Bundan tashqari, ftor ayrim ferm entlarning ta ’sir qilishiga tosqinlik qilib, modda almashinuvini pasaytirishi mumkin
Organlarni ajratib olish, ya’ni izolyatsiya qilish usulidan ham moddalar almashinuvini o ’rganishda foydalansa bo’ladi. Jumladan, tekshirilayotgan muayan moddani, suyuqlikni izolyatsiya qilingan jigardan oqizib o ’tkazish va jigardan oqib chiqayotgan suyuqlikning tarkibini tekshirish yo’li bilan tekshirilayotgan moddaning jigarda qanday o ’zgarishlarga uchraganligi to ’g’risida
fikr yuritilsa bo ’ladi. Keyingi paytlarda moddalar almashinuvini o ’rganishda radiaktiv izotoplar usuli ayniqsa keng qo ’llanilmoqda.
Xulosa;
Men shuni bilib oldimki agar Hayvonlarda stronsiy yetishmaganda ularda stronsiyga aloqador raxit kasalligi paydo b o ’ladi.
Butun organizmdagi ruh miqdori taxminan 2-3mg.% ga yaqin bo ’lsa kerak. Organizmga ruh mutlaqo kiritilmasa,hayvonlar o ’sishdan to ’xtaydi, rivojlanishdan qoladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
R.X.Xaitov, B.Z.Zaripov, Z.T.Rajamurodov “Hayvonlar fiziologiyasi”. Toshkent “O‘qituvchi” -2005 yil.
V.Husainova, E.Toshpo‘latov. “Qishloq xo‘jalik hayvonlari fiziologiyasi”. Toshkent “O‘zbekiston” – 1994 yil.
Mavzuga oid ilmiy maqolalarning ma’lumotlari.
Internet ma’lumotlari:
www.Ziyonet.uz
www.vetjurnal.uz
www.goldenpages.uz
www.zootehniya.ru
8-mavzu: Suvda va yog‘da eruvchi vitaminlar fiziologiyasi
Reja:
1.Vitaminlarning hayvonlar organizmi uchun ahamiyati.
2.Suvda eruvchi (B1, B2, B3, B6, B12, B15, Bt, PP, N, S, rutin, inozit, xolin, paraaminobenzoat kislota, folat kislota, lipoat kislota) vitaminlar fiziologiyasi.
3.Yog‘da eruvchi (A, D, E, K) vitaminlar fiziologiyasi .
4.Avitaminoz, gipovitaminoz, va poliavitaminoz.
5.Olingan ma’lumotlarning tahlili va xulosalari.
Vitaminlar haqidagi gipotezaning ta ’rifi 1911 -yilda Londo nda ishlayotgan polyak olimi
Kazimir Funk tomonidan berildi. U guruch kepagidan beri-beri kasalligini davolay oladigan oq kristal moddani ajratib oldi va bu moddani hayot uchun zarur bo ’lgan kimyoviy modda deb qarab, uni “Vitam in”deb atadi. “Vita” lotincha hayot, “amin” tarkibida azot ( N H 2) saqlovchi kimyoviy birikma dem akdir, shunday qilib, “vitam in” hayot amini degan ma ’noni anglatadi.
Bi-riboflavin, B3 -, B4 -, B(,-peridoksin, antidermatit faktor, B2 -siankobalamin, xavfli kamqonlikka qarshi faktor, tarkibida kobalt mikroelementini saqlaydi,
B^-karnitin, PP-nikotin kislota, antipellagrik faktor, H-biotin,Pantotenat kislota, Paraaminobenzoat kislota, Folat kislota, Lipoat kislota inozit, xolin va boshqalar