Toshkent tibbiyot akademiyasi 1-davolash fakulteti 104-”B” guruh talabasi turmuhammedova mohinabonuning tibbiy biologiya fanidan tayyorlagan

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI 1-DAVOLASH FAKULTETI 104-”B” GURUH TALABASI TURMUHAMMEDOVA MOHINABONUNING TIBBIY BIOLOGiYA FANIDAN TAYYORLAGAN

MUSTAQIL ISHI

Xivchinlilar sinfi (flagellata) Xivchinlilar sinfi vakillari hayvohlarni o'simliklar dunyosi bilan bog'lab turuvchi eng qadimgi guruhdir. Xivchinlilarning ba'zilari (masalan, evglenasimonlar va fitomo- nadalar) yashil suv o'tlarigajuda ham o'xshaydi. Xivchinlilarga xos bo'lgan umumiy xususiyatlardan biri ulaming o'zlarida bitta yoki bir nechta xivchin tutishidir. Xivchinlar harakat organoidlari hisoblanib, ular bazal tanachadan o'sib chiqadi. Xivchin ingichka ipsimon yoki tasmasimon ko'rinishda bo'lib, protaplazma o'simtasi hisoblanadi. Elektron mikroskopda xivchinlar tekshirilganda, ular murakkab tuzilishga ega ekanligi aniqlangan. Ko'ndalang kesimi kuzatilganda, xivchin qobiq bilan o'ralganligi va bu qobiq protaplazma qobig'ining davomi ekanligi ma'lum bo'ldi. Xivchin matriksidagi 9 juft periferik va 1 juft markaziy fibrillalar bo'lib, ular sitoplazmadagi bazal nacha bilan tugaydi. Xivchinlilar tanasi pellikula bilan qoplangan va har bir turga xos bo'lgan doimiy shaklga ega. Oziqlanish va assimilyatsiya usullari xilma-xil bo'lib, ayrim turlanda assimilyatsiya miksotrof, boshqalarida esa geterotrofdir. Ko'payishi jinssiz (mitoz bo'linish) va bo'linish yo'li bilan yuzaga chiqadi.

MAVZU: XIVCHINLILAR ODAM PARAZITLARI: TRIPANASOMA, LEYSHMANIYA, TRIXOMONADA VA LYAMBLIYA

Tripanosomalar avlodi (Trypanosoma). Tripanosomalaming quyidagi turlari yaxshi o'rganilgan. 1) Afrika uyqu kasalligi qo'zg'atuvchisi- Trypanosoma gambiense; 2) Shagas kasalligi chaqiruvchisi - Trypanosoma cruzi. Trypanosoma gambiense - Afrikada tarqalgan og'ir «uyqu kasalligi» deb atalgan xastalikni chaqimvchi parazit. XX asrning birinchi yarmida Afrikada shu kasallikdan bir milliondan ortiq kishi halok bo'.lgan. Kasallik tana haroratining ko'tarilishi bilan boshlanadi, so'ngra asta-sekinlik bilan markaziy nerv tizimining qattiq shikastlanishi kuzatiladi. Bemor uxlab qolishi yoki aksincha uxlay olmaslik hollari kuzatiladi. Kasallik o'z vaqtida davolanmasa, o'limga olib kelishi mumkin. Parazitlar bemorlaming qoniga, limfa bezlariga, keyinchalik orqa miya suyuqligiga o'tib oladi