✅turning populatsion strukturasi✅

✅TURNING POPULATSION STRUKTURASI✅

🛑Populyatsiya- kelib chiqishi bir bo’lgan, o’zaro erkin chatishib nasildor avlod beradigan bitta arealda uzoq muddatdan buyon yashab kelayotgan, shu turning boshqa populiyatsiya individlaridan ayrim belgilari bilan farq qiladigan organozimlar yig’indisiga aytiladi

🔴Populyatsiya – lot. “populus”-xalq, aholi, degan manolarga ega xisoblanadi

🔝Populyatsiya turg’un ekologik sistema hisoblanib , quydagi ko’rsatgichlar bilan tavsiflanadi:

🔵 populyatsiya individlari o’rtasida o’zaro chatishish natijasida doimiy ravishda sodir bo’lib turadigan genlar almashinuvi natijasi-genafond☑️

🟢har xil to’siq va tarqalish imkoniyatlari cheklanganligi bilan bog’liq holda boshqa populiyatsiyalardan alohidalashganligi☑️

🟠ko’payish jarayonida ishtirok etadigan yosh individlar soni

⚫️genlar dreyfi, mutatsiyalar kabi evolutsion omillarning ta’siri tufayli genlarning yangi kombinatsiyasini kelib chiqishi bilan ☑️

🟥Populyatsiyaning muhim xususiyatlaridan biri bu o’z o’zini boshqarish( gomoestaz “homoios”, stasis- turg’un)☑️

🔝POPULYATSIYANING alohida olingan individlardan farq qiluvchi xususiyatlari:☑️

🟣POPULYATSIYA INDVIDLAR SONI- o’sha populyatsiyada ma’lum bir maydondagi individlar sonini aks ettiradi.☑️

🔝Populyatsiya dinamikasi-vaqt oralig’i mobaynida individlar sonining o’zgarishi .☑️

➡️Populiyatsiyada individlar soni o’zgaruvchan bo’lsa ham lekn ular QUYI VA YUQORI meyor chegarasiga ega (egallangan areal kengligi vaoziq midoriga ) ☑️

➡️Tabiiy populiyatsiyalar soni davriy(MUNTAZAM ) va nodavriy (AHYON-AHYON) ravishda o’zgarishi mumkin.☑️

⬆️Bu har mavsumiy yoki bir necha yilda bir sodir bo’ladi.

🔘Mavsumiyga hayot sikli qisqa, ya’ni bir necha oy davom etadigan organizimlar( mayda qisqichbaqasimonlar, pashsha va chivin kabi hasharotlar, sichqonsimon kemiruvchilar)☑️

🔴Bir necha yilda bir marta (tulki, boyqush), har ikki yilda meva beradi (olma, o’rik), kedr 4 yilda meva beradi.☑️

☑️NODAVRIY: (qurg’oqchilik, qish mavsumining odatdagidek kelmasligi, bahorgi yog’ingarchilikni haddan tashqari bo’lishi kabi ) favqulodda holat yuz berganda ularning MIGRATSIYASI tufayli yuz beradi.✅

✅POPULYATSIYA ZICHLIGI:✅

📌Hudud yoki ma’lum bir maydondagi individlar soni bilan aniqlanadi. M: 1 ga yerda 100 ta daraxt, 1 ga basseynda 10000 ta baliq yoki 1000 kg biomassa, 1m3 suvda 5 million xlorella.

✅ZICHLIK bu orgnizimlarning (miqdoriga)bog’liq ma’lum bir optimumga ega, miqdrning optimum darajasidan har qanday chetlanish bolganda ham populiyatsiyanning ichki mexanizimlari ishga tushadi.
Ichki mexanizimlariga:

📌Areal kengyishida ham populiyatsiya zichligi ortmaydi

📌 populiyatsiya zichligining ortishi nasl qoldirishning pasayishi

📌o’limning ko’pyishi

📌 rivojlanish tezligining o’zgrishi

📌emigiratsiya

✅JINSIY TARKIBI:

📌Erkak va urg’ochi organizimlarning o’zaro nisbati bunga ko’ra populiyatsiyda individlar sonini kelajakda qanday bo’lishi bashorot qilish mimkin.

1️⃣A -75 % ur’ochi, 25 % erkak o’sib borayotgan populiyatsiya
2️⃣B- 50 % U, 50 % E barqaror
3️⃣C-25 %U, 75 % E

✅YOSH TARKIBI:

1️⃣A- predreptoduktiv (jinsiy yetilmgan)
2️⃣B- reproduktiv (jinsiy voyaga yetgan)
3️⃣C- postrepruduktiv( qari, ko’pyish qobilyatini yo’qoygan

✅TUG’ULUVCHANLIK:

📌Tug’uluvchanlik –invidlar sonining o’zgarishining demografik xususiyati

✅O’LIM KO’RSATGICHI:

📌Vaqt birligi ichida nobud bo’lgan organizimlar soni

1️⃣A= o’lim soni

2️⃣B=tug’uluvchanlik soni

☝️Populyatsiya –individlar sonining ortish tezligi TUG’ULUVCHANLIK va O’LIM ko’rstgichi bilan aniqlanadi.

1️⃣A/B=1 TURG’UN BOLADI
2️⃣A/B=13️⃣A/B= 1>X POPULIYATSIYA SONI KAMAYADI