Tuzlar Tuzlar

Zomin tumani 25-maktab

Alimqulov Sirojiddin

Tuzlar
Tuzlar – metal atomi (yoki ammoniy ioni) va kislota qoldig’idan iborat murakkab moddalar.
Tuzlarning umumiy formulasi; M_nK_m tarzida ifodalanadi
Bu yerda; M-metall atomi, n-kislota qoldig’i valentligi,K-kislota qoldig’i,m-metall valetligi

Tuzlarning turlari va nomlanishi

1. 
   O’rta tuzlar – kislota tarkibidagi vodorod atomlarini metal atomlariga to’la almashinishidan hosil bo’lgan tuzlar. NaCl K₂SO₄
   

Nomlanishi;

1. 
   o’zgarmas valentli metallar uchun metal atomi nomi va kislota qoldig’i nomi qo’shib aytiladi
   

M; NaCl - natriy xlorid MgSO₄ - magniy sulfat
Al(NO₃)₃ - alyuminiy nitrat.

2. 
   o’zgaruvchan valentli metallar uchun metal atomi nomi uning valentligi (rim raqamida qavs ichida) so’ng kislota qoldig’i nomini aytib nomlanadi.
   

M; CuSO₄ – mis(II)-sulfat FeCl₃ – temir(III)-xlorid Cr(NO₃)₃ – xrom(III)-nitrat
Nordon tuzlar – kislota tarkibidagi vodorod atomlarini qisman metal atomlariga almashinishidan hosil bo’lgan tuzlar.
M; NaHSO₄ Ca(HCO₃)₂ KHS
Nordon tuzlarni bir negizli kislotalar hosil qilmaydi.

Nomlanishi.

1. 
   metal o’zgarmas valentli bo’lsa metal nomi va kislota qoldig’i o’rtasiga gidro yoki digidro qo’shimchalari qo’shib nomlanadi.
   

M; KHSO₄ – kaliy gidrosulfat CaHPO₄ – kalsiy gidrofosfat NaH₂PO₄ – natriy digidrofosfat

2. 
   agar metal o’zgaruvchan valentli bo’lsa metal nomi valentligi rim raqamida qavs ichida va gidro yoki digidro qo’shimchalari keyin kislota qoldig’ini qo’shib nomlanadi.
   

M; Cu(HSO₄)₂ – mis(II)-gidrosulfat Cr(H₂PO₄)₃ – xrom(III)-digidrofosfat