“ Biologiya fanida isbot va dalillarga asoslangan topshiriqlar tuzish. ” mavzusidan ma’ruza matni

organizmni necha foizi 90 tonnani tashkil qiladi? 

---

YECHIMI: Fitoplankton→zooplankton→ mayda baliq→yirik baliq 
1)12 --------- 36% 
x ---------- 100% 
x= 33,3(3) tonna bu konsument (istemol qiluvchilarni) larni massasi. 
2) Bu yerda konsumentlar.Zooplankton→mayda baliq→yirik baliq. 
Yirik baliq = X. 
Mayda baliq = 10x 
Zooplankton = 100x 
100x+10x+x = 33,3(3)
x= 300 yirik baliq massasi. 
3) Fitoplankton massasi 300•1000 = 300 000 kg. 
300 000/1000=300 tonna 
4) 300 t --------- 100% 
90----------x = 30% o‘simlikjavob:90 tonna o‘simliklarning 30% izini 
tashkil etadi. 
4-MASALA. Urgʻochi koʻrshapalakning ogʻirligi 5 g dan oshmaydi. Uning 
ikki yangi tugʻilgan bolasi har birining vazni 1 grammdan. Bir oyda bolalarni sut 
bilan boqish natijasida ularning har birining vazni 4,5 g ga etadi. Ekologik piramida 
qoidasiga asoslanib, urg‘ochi ko‘rshapalak o‘z naslini boqish uchun bu vaqt ichida 
qancha hasharotlar iste’mol qilishi kerakligini aniqlang. O‘txo‘r hasharotlarning 
urg‘ochi ko‘rshapalak tomonidan yo‘q qilinishi natijasida saqlanib qolgan 
o‘simliklarning massasi qancha? 
 5-MASALA. Qurbaqa bir kunda 5g ekinlarning zararkurandalarini yeydi. 10 
qurbaqa 1 gektar maydonda yashaydi. Yoz mavsumida 10 gektar maydonda 
qurbaqalar qancha zararkurandalarni yo‘q qilishini hisoblang.(may oyidan sentabr 
oyining oxirigacha – 150 kun) 
6-Masala. O‘ylab javob bering,11 ta odamdayetim qovurg‘alarsonini 
hisoblab toping? 
Yechimi: 
Nazariy jihatdan hisoblab ko‘rsak: har bir odamda 12 juft 
qovurg‘alar bo‘ladi. Ulardan: 1-7 chin qovurg‘alar, 7 juft 
8-10 soxta qovurg‘alar, 3 juft 

---

11-12 yetim qovurg‘alar, 2 juft 
2juft=4 ta (bitta odamda) 
4x11=44 tayetim qovurg‘alar 
JAVOB: 11ta odamda yetim qovurg‘alar soni 44 ta.