” fakulteti Ro’yxatga olindi


 Kanada respublikasining jahon xo’jaligida tutgan o’rni


Download 0.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/26
Sana05.01.2022
Hajmi0.62 Mb.
#233107
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   26
Bog'liq
MO-61guruhi talabasi Ilhomov Eldor

2. Kanada respublikasining jahon xo’jaligida tutgan o’rni 

Nisbatan  kiska  vakt  ichida  ham  rivojlangan  davlatga  aylandi.  Mamlakat 

ekonomikasining  asosi  asosan  ogir 

sanoat  bulib  koldi,  birok  kishlok 

xujaligi ham katta ahamiyatini saklab 

koldi. 

Davlat 


monopolistik 

kapitalizmining  rivojlanishi,  ishlab 

chikarishlarning 

markazlashtirilishi 

energiya  bilan  ta’minlanganligi  va 

texnika  tarakkieti  yutuklaridan  foydalanish  darajasi  jixatdan  Kanada  birinchi  urta 

kapitalistik  davlatlar  katoriga  kiradi.  Shu  bilan  birga  xar  ikkala  mamlakat  ham 

iktisodiy va siesiy jixatdan AQSH bilan Buyuk Britaniya juda boglikdir. Kanadada 

Amerika  kapitali  sanoat  karxonalarining  yarmidan  kuprogini  nazorat  kilib  turadi. 

CHet el kapitali ta’sirida bu mamlakat xujaligining strukturasi tarmoklar buyicha 

tashkil  topib,  bu  struktura  xujalikning  asosan  xom-ashe  yetishtirib  berishi 

ixtisoslashganligi va tog-kon sanoati tarmoklarining xissasi ortib boraetganligi bilan 

ajralib turadi.  

Bu mamlakatning ekonomikasida eksportning yetakchi roli juda anik sezilib 

turadi. Kanada mamlakati mexnat taksimoti sistemasida avvalo sanoat xom-ashesi 

hamda  oziq-ovqat  yetishtirib  berishi  bilan  ajralib  turadi.  Chet  el  sanoati  ishlab 

chikarish karxonalarining joylashuviga aktiv ta’sir kursatib, territoriyalarning ayrim 

kismlarida.  Masalan,  Kanadaning  AQSHga  chegaradosh  kismlaridan  ishlab 

chikarish  karxonalarining  nixoyatda  kuplab  tuplanib  kolishiga  sabab  bulmokda. 

Kanadaning  energetikasi  asosan  mamlakatning  garbiy  kismidan  kazib  olinadigan 

neftva tabiiy gazga asoslangan. Yakinda Arktika zonasida neft koni topildi. Elektr 

stansiyalar orasida gidroelektr stansiyalari kup, ularning ba’zilari kuvvati jixatdan 

dunedagi  –  eng  yirik  elektr  stansiyalar  katoriga  kiradi.  Rangdor  metallurgiya 

mamlakatning  uzidagi  boy  xom-ashe  va  arzon  elektr  energiyasiga  asoslanadi  va 

birinchi navbatda tashki bozorga muljallangan.  

 



11 

 

Rangli  metallurgiya  Kanada  mamlakatida  ayniksa  yukori  darajada  rivoj 



topgan, bu yerda maxalliy xom-ashedan tashkari, chetdan keltiriladigan xom-ashe 

ham  keng  foydalaniladi.  Masalan,  alyuminiy  ishlab  chikarish  butunlay  chetdan 

olinadigan  –  voksitga  asoslanadi,  shu  bilan  birga  tayerlangan  alyuminiyning 

hammasi  eksport kilinadi. Keyingi  vaktlarda  ayniksa Kanadada  tez  sur’atlar bilan 

usib  boraetgan  mashinasozlik  tarmoklari  ichida  transport  (avtomobillar,  kemalar, 

temir  yullarning  yuradigan  sostavlari  va  kishlok  xujalik  mashinasozligi  aloxida 

ajralib  turadi.  Tula  siklimi-karxonalar  bilan  bir  katorda  yigma  zavodlar  chetdan 

keltiriladigan detallardan foydalanuvchi, Amerika firmalarining firmalari ham keng 

tarkalgan.  

Kanadada  yegochsozlik  va  sellyuxoza  kogoz  sanoati  uning  territoriyasi 

dastlab ishga solinaetgan boskichlardaek 

vujudga  kelgan.  Uning  rivojlanishiga 

juda  boy  xom-ashe  bazasidan  tashkari, 

arzon 


suv 

yullarining 

va 

elektr 


energiyasining  mavjudligi,  shuningdek, 

tashki  savdoning  extiejlari  ham  yerdam 

berdi.  Ishlab  chikariladigan  kogoz, 

kogoz  massasi  va  yegoch  taxtaning 

deyarli hammasi eksport kilinadi. Masalan AQSHda va Buyuk Britaniyada gazetalar 

Kanada  kogoziga  bosiladi.  Oziq-ovqat  sanoatining  tarmoklari  xilma-xil  bulib, 

mamlakatda  ham  gusht,  sabzavot  va  meva  konserva,  gusht  maxsulotlari,  un  va 

boshka maxsulotlar tayerlab beradigan tarmoklardan iborat.  




Download 0.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling