###### Kriptografiya haqida asosiy tushunchalar «Kriptografiya»

####### 15. Parollarga bo’ladigan xujimlar.

Parollarni saqlash va parollarga bo’ladigan xujmlar. Ixtiyoriy account yoki tizmga kirish uchun yaratiladigan.Parollar murakkab bo’lishi lozim ularning raziryadligi 9 va undan ortiq bo’lishi kerak .Ichidagi simvollar sonlarda Harflarda va simvollardan tashkil topishi kerak Parollarni himoyalash uchun parollar menijiri ishlatiladi parollar menijiri bu dasturiy taminot bo’lib faydalonuvchiga uning parollarini saqlash uchun xizmat qiladi nbunday dasturiy taminotlardaParollarni shifrlanganholda saqlovchi fayillaryoki malumotlar bazasi bo’ladi.paydo bo’lgan inson jamiyatining xar xil kompyuter tizmlarga bog’liqligi kun sayin oshib bormoqda.

Bugungi kunda kompyuter va Internetda parolsiz ishlashni tasavvur qilib bo‘lmaydi. Kompyuterga kirishda, turli saytlar va forumlarda ro‘yxatdan o‘tishda, elektron pochtamizni ochishda va boshqa ko‘plab holatlarda parol ishlatamiz.

Qandaydir ahamiyatsiz, bir marta kiriladigan saytda, masalan, o‘yinlar yuklab olish uchun ro‘yxatdan o‘tadigan bo‘lsangiz, istalgan parolni kiritishingiz mumkin. Lekin jiddiy saytda, doimiy akkaunt ochish uchun ishonchli parol topish kerak.

Aks holda parol yomon niyatli kimsalar tomonidan buzib ochilishi va olingan ma’lumotlar bizning nomimizdan birovlar bilan suhbatlashish, turli xatlar yuborish va hatto moliyaviy jinoyatlar uchun ham ishlatilishi mumkin.

Hammasi juda oson. Parol buzishning eng keng tarqalgan yo‘li – barcha ehtimoliy variantlarni terib chiqishdir. Uni «brutfors» (inglizcha «brute force» – «qo‘pol kuch») deb ataydilar. Dastlab standart parollar («123456», «111111», «789456», «qwerty», «asdf», «йцукен» va boshqalar) tekshiriladi, keyin barcha belgilar turli ketma-ketlikda qo‘yib chiqiladi.

Albatta, bu ishlar qo‘lda emas, maxsus dasturlar yordamida qilinadi. Bu dasturlar qisqa muddatda ko‘plab turli kombinatsiyalarni tekshirishga qodir.