3. Awιspalι yamasa Ha`zirgi keler ma`ha`l feyili so`ylew waqtιnda bolιp atιrg`an is-ha`rekettin` keleshekte de dawam etetug`ιnlιg`ιn bildiredi. Ha`zirgi ma`ha`l feyilinin` bul tu`ri a, e, y, qosιmtalarιna pitken feyil so`zlerge di, dι, man, men , san`, sen`, sιz, -siz, -mιz, -miz jalg`awlarιnιn` jalg`anιwι arqalι jasaladι. mιs: oqιy-san`, kele-sen`, isley-sen`, isley-siz, bara-dι, ala-san`, ku`te-miz, ala-sιz.
Ha`zirgi ma`ha`l feyilleri u`sh bette , birlik ha`m ko`plik sanlarda qollanιladι.
Anιq ha`zirgi ma`ha`l feyillerine I bet birlik sanda –man, -men, ko`plik sanda –mιz, -miz; II bet birlik sanda –san`, -sen`, ko`plik sanda –sιz, -siz; III bette joq. Betlik jalg`awlarι atιr, otιr, jatιr, ju`r, tur so`zlerine tikkeley jalg`anadι. Mιs: atιr-man, atιr-sιz, tur-san`, otιr-mιz, ju`r- miz
Dawamlι ha`zirgi ma`ha`l feyilleri birlik ha`m ko`plik sanlarda betlengende feyil tiykarιnan keyin –ιw, -iw, -w ha`m –maq, -mek, -baq, -bek, -paq, -pek, jalg`awlarιnan keyin –da, -de, -ta, -te jalg`awlarι jalg`anadι. Onnan son` birlik ha`m ko`plik sanlardag`ι betlik jalg`awlarι qosιladι. Mιs: bar-ιw-da-man, bar-ιw-da-san`, bar-ιw-da-mιz, , bar-ιw-da-sιz
Betlik jalg`awlarι –a, -e, -y qosιmtalarιna pitken awιspalι yamasa ha`zirgi keler ma`ha`l feyillerine birlik ha`m ko`plik sanlarda tikkeley jalg`anadι. Mιs: bara-man, bara-san`, bara-mιz, bara-sιz, bara-dι.
Keler ma`ha`l.
keler ma`ha`l feyilleri is-ha`rekettin` so`ylep turg`an waqιttan son` bolatug`ιnlιg`ιn bildiredi. Olar ne qιladι? Ne isleydi? Degen sorawlarg`a juwap beredi. Mιs: Oqιwshιlar mektepke baradι (ne qιladι?) . Bizler oynaymιz
keler ma`ha`l feyilleri ma`nisi ha`m jasalιwιna qaray u`sh tu`rge bo`linedi 1.Anιq keler ma`ha`l
Do'stlaringiz bilan baham: |
