& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti
Tildin` ja`miyettegi xιzmeti ku`ta` ullι. Ol adamlar arasιndag`ι qarιm qatnas quralι xιzmetin atqaradι. Til ja`miyetlik turmιsta en` a`hmiyetli xιzmetlerdi iske asιradι. Ol-ha`r qanday o`ndiriste sho`lkemlestiriwshi, ja`ma`a`t bolιp islewshi adamlardιn` pikir alιsιwιnιn`, ta`jireybe almasιwιnιn` qatnas quralι. Demek, til ha`m ja`miyet bir-biri menen tιg`ιz baylanιslι boladι, sebebi tilsiz ja`miyet te, ja`miyetsiz tilde bolmaydι. Tilsiz ja`miyetlik o`ndiristi sho`lkemlestiriw ha`m rawajlandιrιw mu`mkin emes.
Til ja`miyetlik qublιs degende, onι bir ja`miyetlik da`wirdin` yaki basqιshtιn` g`ana qatnas quralι dep ataladι. Ol barlιq ja`miyetlik basqιshlar ushιn ten`dey qatnas qurallιq xιzmet atqaradι. Sonlιqtan da belgili ja`miyetlik klasstιn` yamasa qatlamnιn` do`retpesi emes, al gu`lla`n ja`miyetlik ja`ma`ttin`, xalιqtιn` do`retpesi retinde xιzmet etedi.
Til qatnas qurallιq xιzmetti atqarιw menen birge, oylaw, sana menen de tιg`ιz baylanιslι.
Adamnιn` oyι, pikiri til arqalι bildiriledi. Usι til arqalι bizin` sanamιzda tayar bolg`an pikirimiz sιrtqa shιg`adι, ekinshi adamg`a, ja`ma`a`tke jetkeriledi. Sonlιqtan da til oydιn` sιrtqι ko`rinisi, oydι sιrtqa shιg`arιwshι qural retinde xιzmet atqaradι. Bul jag`ι da tildin` qatnas qurallιq xιzmetin belgileydi.
Demek, til, birinshiden, ja`miyettegi adamlar arasιndag`ι qarιm-qatnas jasaw bir-biri menen tu`sinisiw ha`m o`z-ara pikir alιsιwshι qural bolιp tabιlsa, ekinshiden, adam sanasιndag`ι oydι, pikirdi a`meliy jaqtan ju`zege shιg`arιwshι qural bolιp esaplanadι. Bul jag`ιnan til eki tu`rli xιzmetti-kamunikativlik ha`m ekspressivlik xιzmetlerdi atqaradι.
Tildin` adamlar arasιndag`ι qarιm-qatnastι iske asιrιwι onιn` kommunikativlik xιzmeti dep ataladι. Al , adamlar o`zlerinin` oyιn, pikirin so`zlerdin`, so`z dizbeklerinin` ha`m ga`plerdin` ja`rdemi arqalι da`l, tu`snikli etip jetkeredi. Bul tildin` ekspressivlik xιzmeti bolιp tabιladι, bulardιn` ekewide bir-biri menen tιg`ιz baylanιslι boladι. til arqalι qarιm qatnas jasaw tek a`piwayι jay so`zlerdin` yamasa ga`plerdin` jιyιntιg`ι arqalι bildirilip qoymay, tildin` ekspressivlik qurallarιnan da ken` paydalanιladι.
Sonday-aq qaraqalpaq tili qaraqalpaq xalqιnιn` qarιm-qatnas quralι sιpatιnda xιzmet atqarιwι menen birge, ol bizin` ha`r qanday oyιmιzdι da ju`zege shιg`arιwdιn` tiykarg`ι quralι bolιp xιzmet atqaradι. Qaraqalpaq tilinin` ja`miyetlik xιzmeti son`g`ι da`wirde de bir qansha ken`eydi. Qaraqalpaq xalqι o`z ana tilinde siyasiy-ja`miyetlik islerge ken` qatnasatug`ιn boldι, mekemelerde, nιzam orιnlarιnda, ilim ha`m bilimlendiriwde , a`debiyat ha`m ko`rkem o`nerde ana tilimiz ken` qollanιladι. Qaraqalpaq a`debiy tilinin` ko`rkem a`debiyat , publistikalιq, ilimiy ha`m ra`smiy is qag`azlarιnιn` stilleri ken` rawajlanadι.