& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

2. Niyetli keler ma`ha`l 3. Boljawlι keler ma`ha`l
1-Anιq keler ma`ha`l. Anιq kelerma`ha`l is-ha`rekettin` so`ylew waqtιnan keyin anιq iske asasatug`ιnlιg`ιn bildiredi a,e,y so`z jasawshιlarιna pitken feyil so`zlerine –man, -men, -mιz, -miz, -san`, -sen`, -sιz,-siz, -dι, -di betlik qosιmtalarιnιn` jalg`anιwι arqalι jasaladι. bara-man, bara-san`, -bara-mιz, -bara-dι Mιs: Bizdi atιz basιnan tabasιz. Quwrag`an dalalar jasaradι. Sho`listanlarg`a gu`l ko`geredi.
2. Boljawlι keler ma`ha`l Boljawlι keler ma`ha`l feyilleri is ha`rekettin` bolιw-bolmawιn boljap ko`rsetedi. Aqιrι ar,-er,-r jalg`awlarιna pitken feyil so`zlerge –man, -men, -mιz, -san, -sιz betlik qosιmtalarι jalg`anιwι arqalι jasaladι. mιs: ayt-ar-man, : ayt-ar-san`, : ayt-ar-mιz, : ayt-ar-sιz
3. Niyetli keler ma`ha`l Niyetli keler ma`ha`li feyili endi islenetug`ιn is-ha`rekettin` maqsetin , niyetin bildiredi. Olar tiykar feyilge –maqshι, -mekshi, -jaq jalg`awlarιnιn` so`z tu`birine tikkeley jalg`anιwι arqalι jasaladι. al betlik qosιmtalarι olardan son` jalg`anadι. Mιs: ju`rmekshi-men, aytpakshι-sιz, oynamaqshι-mιz, oylay-jaq, ayta-jaq. Bizler kinog`a barmaqshιmιz. Olar Shιmbaydan erten` qaytajaq. Da`stan su`wret salmaqshι.
&Feyildin` jasalιwι
Feyiller eki tu`rli usιl menen jasaladι:
1) Feyil jasawshι qosιmtalar 2) So`zlerdin` qosιlιwι arqalι.
Feyildin` qosιmtalar arqalι jasalιwι
Basqa so`z shaqaplarιnan to`mendegi feyil jasawshι qosιmtalardιn` jalg`anιwι arqalι jan`a do`rendi feyiller jasaladι:
1. –la/-le qosιmtasι atlιq, kelbetlik, sanlιq, ra`wish ha`m basqa da so`zlerge jalg`anιp feyiller jasaladι. basla, bazarla, qolla, dizerle feyilleri atlιqtan jasalsa, aqla, jaqsιla, u`shle, birle, jaqιnla, joqarιla feyilleri kelbetlik, sanlιq, ra`wishlerden jasalg`an.
2. –ar/-er/-r qosιmtalarι kelbetlikten feyil jasaydι: aq-ag`ar, ko`k-ko`ger, taza-tazar, jan`a-jan`ar, t.b.
3. –ay/-ey/-y qosιmtalarι kelbetlikke ha`m geypara atlιq ha`m ra`wishlerge jalg`anιp, do`rendi feyil jasaydι. Tar-taray, ken`-ken`ey, mol-molay, qara-qaray, uzιn-uzay, ko`p-ko`bey, t.b.
4. –a, -e qosιmtasι atlιqtan feyil jasaydι: ot-ota, tu`n-tu`ne , oyιn-oy (ι) na, jιyιn-jiy (ι) na, san-sana, tis-tise, t.b.
5. –qar, -ker, -g`ar, -ger qosιmtalarι atlιq so`zlerge qosιlιp, do`rendi feyil jasaydι: bas-basqar, es-esker, suw-suwg`ar, an`-an`g`ar, t.b.
6. –lan, -len qosιmtasι atlιq ha`m kelbetlikten feyil jasaydι: qarιw-qarιwlan, kewil-kewillen, shad-shadlan, esersoq-esersoqlan, kishpeyil-kishpeyillen, t.b.
7. –ι, -i qosιmtasι o`nimsizlew qollanιlιp, kelbetlik, ra`wish ha`m eliklewish so`zlerden feyil jasaydι. Mιsalι: ken`-ken`i, bay-bayι, juwas-juwasι, kem-kemi, burq-burqι, bek-beki
8. –ιq, -ik qosιmtasι atlιq, kelbetlik, sanlιq ha`m ra`wishten feyil jasaydι: boz-bozιq, dem-demik, da`m-da`mik, jol-jolιq, ot-otιq, orιn-ornιq, bir-birik, kesh-keshik
9. –sι/-si, -sιn/-sin, -sira/-sire, sιt/-sit qosιmtalarι ma`nilik jaqtan bir-birine jaqιn. Olar atlιq, kelbetlik, almasιq ha`m ra`wishlerge jalg`anιp, feyillerdi jasaydι. Mιsalι: Adamsι, balasιn, ju`reksin, arsιn, jersin, batιrsιn, qιzιqsιn, awιrsιn, qιyιnsιn, menmensin, o`zimsin, arsιn, ko`psin, qansιra, uyqιsιra, ha`lsire, jetimsire, jag`ιzsιra, kemsit, siyreksit, t.b.
10. –ra/-re, ιra/-ire qosιmtalarι atlιq, kelbetlik ha`m eliklewish so`zlerden feyil jasaydι. Bul qosιmtalar geypara seske eliklewish so`zlerden do`rendi feyil jasap kelgende, tiykarg`ι tu`bir menen qosιmtanιn` arasιnda n` sesi estiledi ha`m jazιladι. Mιsalι: tumawra, quwra, jaltιra, jarqιra, jιltιra, gu`rkire, man`ra, mo`n`re, t.b.