" toshkent davlat transport universiteti " kafedra: tyet yozgi amaliyot hisoboti Bajardi

3.1. jadval. Kuchlanish ostida bo’lgan tok o’tkazuvchi qismgacha yaqnnlashish mumkip bo’lgaj masofa, m.

Kuchlanish, kV	Odamlar va ular qo’llaydigan asbob hamda moslamalardan vaqtincha tusiq, tok o’tkazuchi qism-largacha bo’lgan maso­fa	YUk, yuk changallovchi moslamalar, stroiplar, ishchn yoki transport holatida bo’lgan yuk ko’tarish mashina va mexanizmlar bilan tok o’tkazuvchi qismlar orasidagi masofa.
1 gacha bo’lgan havo elektr uzatish tarmog’i uchun	0,6	1,0
Boshqa elektr usku-nalari uchun	cheklanmaydi, (tegish mumkin emas)	1,0
6-35	0,6	1,0
110	1,0	1,5
150	1,5	2,0
220	2,0	2G5
330	2,5	3G5
400-500	3,5	4,5
750	5,0	6,0
800*	3,5	4,5
1100	8,0	10,0

* — O’zgarmas tok.

Ushbu jadvalda hamda bundan keyingi Qoida tekstlarida 3 kV kuchlannshli elektr uskunalari b kV kuchlanishli elektr uskunalariga tenglashtirila-di, kuchlanishn 20 kV esa 35 kV ga, 60 kV esa 110 kV ga tenglashtiriladi.

3.1.4. Ushbu elektr uskunalarda xizmat qilmaydgan xodimnn elektr uskunaga navbatchi yoki tezkor ta’mirlash xodimi yoxud, yakka o’zi ko’rib chiqish huquqiga ega bo’lgan xodim hamrohligiga ijozat beri kirgizish mumkin.

Nazoratchi xodim elektr uskunada ishlashga ruxsa ztilgan ishchi xavfsizligini to’la ta’minlashi, hamda tok o’tkazuvchi qismga mutlaqo yaqinlashmaslik haqida ogoxlantirishi kerak.

3.1.5. Kuchlanishi 1000 voltdan yukori bo’lgan elekt uskunalarni ko’rib chiqish paytida tok o’tkazuvchi qismlari 3.1 jadvalda ko’rsatilgandan kam masofaga yaqin- lashishga qarshi qo’yiladigal to’siqlar bilan jihozlanmagan* xona va hujralarga kirish man etiladi.

Kuchlanishi 1000 Voltgacha bo’lgan elektr uskunani ko’rib chiqishda shchit, elektr uskuna, o’lchov asbobi joylashgan shkaf, boshqaruv pulti va boshqa uskunalar eshigini ochishga ruxsat etiladi

Elektr uskunani ko’rib chiqish jarayonida biron-bir ishnn bajarish man qilinadi.

3.1.6. 6-35 kV kuchlanishli elektr uskunada yega tutashish sodir bo’lsa xodimlarnn yopik taqsimlovchi elektr uskunada 4 metrdan, ochiq taqsimlovchi elektr uskuna va elektr uzatish tarmoqa 8 metrdan kam masofaga yaqinlashishga faqat tarmoqni tezda o’chirish, iste’molchini boshka tarmoqdan ulash, hamda kuchlanish tasiriga tushib qolgan shaxsni qutqarish uchun ruxsat etiladi, Bunday hollarda, elektr uskuna­da ishlatiladigan himoya vositalaridan foydalanish kerak.

3.1.7. Kuchlanishi 1000 Voltdan yuqori qo’l pri­vodli ajratgich (raz’edinitel), uzgich (otdelitel) va uchirgich (vыklyuchatel) uskunalarini o’chirish va yoqishda dielektrik qo’lqopdan foydalannsh kerak,

3.1.8. Saqlagich qo’yish va olishda ushbu tarmoqdan kuchlanishni olish shart.

Kuchlanishni olib tashlovchi kommutasion apparatlar o’rnatilmagan elektr qo’shilmada_g saqlagichni kuchlanish ostida olish va qo’yish, щu tarmoqqa ulangan iste’molchi uchirilgan taqdirda ruxsat eti­ladi.

Ikkilamchi zanjirlarda, yoritgich tarmog’ila hamda kuchlanish transformatorida saqlagichni quvvatni olmasdan va kuchlanish ostida almashtirishga ruxsat etiladi.

3.1.9. Kuchlanish ostida saqlagichni almashtirish kerak bo’lib qolsa, quyidagi himoya vositasidan foydalanish zarur:

1000 v kuchlanishdan yuqori bo’lgan elektr uskunada dielektrik qo’lqop va himoya kuzoynagini qo’llagan holda ombir (shtanga)dan;

1000 v kuchlanishgacha bo’lgan elektr uskunada-izolyasiyalangan ombir yoki dielektrik qo’lqop va himoya kuzoynagidan foydalaniladi.

3.1.10. Kommutasion apparatlar bilan jizhozlanmagan 1000 v kuchlanishgacha bo’lgan shchit va yig’ilmalarda o’rnatilgan saqlagichlar (predoxranitellar) ustma-ust_g fazalar vertikal joylashgan bo’lsa, saqlagichni olish va qo’yish iste’molchidan quvvatni olmasdan turib, kuchlanish ostida almashtirishga ruxsat etiladi. Bunday paytda ko’zni himoya qilish vositasi o’rniga yuzni himoya qilish vositasidan foydalanish tavsiya qilinadi.

3.1.11. Ish olib borilayotgan elektr uskuna hujrasidan tashqari, xonada qolgan barcha xona, hujra, shchit va yig’ilmalarning eshiklari qulflangan bo’lishi kerak.

3.1.12. 1000 V kuchlanishdan 1000B kuchlanishdan yuqori bo’lgan elektr uskuna (yopiq_g komplekt, ochiq taqsimlovchi elektr uskunaning xona va hujralari), hamda 1000 V kuchlanish­dan yuqori bo’lgan elektr uskuna tashqarisida joy­lashgan 1000 V kuchlanishgacha bo’lgan shchit va elektr uskuna shchit va yig’ilmalarning kalitlari navbatchi hnsobida bo’lishi shart, Navbatchi bo’lmagan elektr uskunalarida kalitlar ma’muriy-texnik xizmatchi hisobida bo’lishi mumkin.

Har bir kalit nomerlangan bo’lishi darkor:

Kalitlarning bir komplekti zahirada saqlanishi kerak.

Kalitlar tilxat bilan qo’yidagi xodimlarga berilishi kerak:

yakka uzi kurib chiqish huquqiga ega bo’lgan xodimlarga — barcha xonalarning kalitlari:

tezkor-ta’mirlovchi xodimlar ichidan ajratilgan ishlashga ijozat beruvchi shaxsga, ish rahbari va ishboshiga, nazorat qiluvchiga – faqat ish olib borilishi uchun ajratilgan xona kaliti beriladi.

3.1.13. Har kuni nsh tugagandan so’ng va elektr uskuna ko’rib chiqilgandan keyin kalitlar albatta qaytarib topishrilishi kerak. Navbatchi bo’lmagan elektr uskunada ish olib borilganda ushbu elektr uskuna joylashgan xona kaliti, ko’rnb chiqilgandan yoki ish batamom tutallangandan so’ng, uzog’i bilan keyingi ish kunidan kechiktirmasdan topshirilishi kerak.

Elektr uskuna joylashgan xona kalitini uzok muddatga berish elektr tarmog’i korxonasining taqsimlovchi elektr uskunalarida tezkor o’chirish-yoqish ega bo’lgan iste’molchi xodimiga hamda yakka ko’rib chiqish huquqiga ega bo’ltan navbatchiga, tezkor — ta’mirlash va ma’muriy-texnik xodnmlarga berish zaruratini korxona bosh muxandisi belgilaydi.

Kalitni olish va qaytarish jarayoni istalgan shakldagi ish jurnali yoki tezkor-dispetcherlik jurnallarida qayd qilinishi kerak.

3.1.14. Elektr tokiga tushib, jarohatlanganni qutkarish uchun elektr uskunadan kuchlanishii olish ruxsatsiz bajarilishi mumkii.