0‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini zamonaviy moder- nizatsiyalash bosqichida mamlakatning xalqaro valyuta-kredit munosabatlarini tashkil qilish va tartibga solish borasida katta yutuqlarga erishildi

4 6 13 2 11

6.1-rasm. Ta’minlanmagan hujjatlashtirilgan akkreditivlar vositasidagi xalqaro hisob-kitoblarni amalga oshirish tartibi⁶⁶ 7-eksportyoming banki hujjatlami importyoming bankiga jo‘natish uchun qabul qilib oladi;

8- eksportyoming banki hujjatlami importyoming bankiga to‘lov uchun jo'natadi;
9-importyoming banki akkreditiv so‘mmasini to‘lab beradi;
10-importyoming banki eksportyoming bankini 9-operatsiya bajarilganligi to‘g‘risida yozma ravishda xabardor qiladi;
11-importyoming banki hujjatlami importyorga beradi;
12-eksportyoming banki akkreditiv so‘mmasini eksportyoming joriy hisobraqamiga o‘tkazadi;
13-eksportyoming banki eksportyoming joriy hisobraqamidan ko‘chirma beradi.
Yuqoridagi shakldan kurinadiki, hujjatlashtirilgan akkreditivlarda tovarlar bilan bog‘liq hujjatlar importyorga faqat to‘lov amalga oshirilgandan keyin beriladi. Bundan tashkari, importyoming banki to‘lov uchun kafil hisoblanadi. Shu sababli, ta’minlanmagan hujjatlashtirilgan akkreditivlar eksportyorlar uchun xalqaro hisob- kitoblaming kulay shakli xisoblanadi.
Rivojlanayotgan mamlakatlarda xo‘jalik yurituvchi subyektlaming tashqi iqtisodiy faoliyatini amalga oshirishda xalqaro hisob-kitoblaming ta’minlangan akkreditiv shaklidan keng foydalaniladi. Buning sababi shundaki, ushbu davlatlar xalqaro Bazel qo‘mitasining ekspertlari va boshqa nufuzli xalqaro tashkilotlar tomonidan yuqori riskli zona sifatida e’tirof etiladi. Shu sababli, ushbu mamlakatlar bilan bo‘ladigan xalqaro iqtisodiy munosabatlarda ular to'lovlar kafolatlangan va to'lov kafolatini ta’minlash imkoniyati yuqori bo'lgan xalqaro hisob-kitob shakllarini qo'llaydilar. Hujjatli akkreditiv xalqaro hisob-kitoblaming ana shunday xususiyatlarga ega bo'lgan shakli hisoblanadi.
Hujjatlashtirilgan akkreditivlaming ta’minlanganlik shaklida to'lov so'mmasi alohida hisobraqamda deponent qilinadi yoki oldindan eksportyoming bankiga yetkazib beriladi. Rivojlangan xorijiy mamlakatlaming bank amaliyotida esa, hujjatli akkreditivlaming ta’minlanmaganlik shaklidan keng ko'lamda foydalanilmoqda. Bunda akkreditiv so'mmasi alohida balans hisobraqamida deponent qilinmaydi, to'lov uchun kafillikni esa, importyoming banki o'z zimmasiga oladi.
Bu yerda:
1-tashqi savdo shartnomasini imzolash;
2-eksportyor tovarlami importyorga jo‘natadi;
3-eksportyor tovarlar bilan bog'liq bo'lgan barcha hujjatlami importyorga jo'natadi;
4-eksportyoming banki tovarlar bilan bog'liq bo'lgan hujjatlami qabul qilib oladi;
5-eksportyoming banki tovarlar bilan bog'liq bo'lgan hujjatlami importyoming bankiga jo'natadi;
6-importyoming banki hujjatlami inkassoga qabul qiladi;