1- ma’ruza kirish

4.10-rasm. VYOP larning prinsipial elektr sxemasi va uning almashtirish 
sxemasi 
4.10 - rasmda: 1-shinali tok o‗tkazgich, r
sh
; 2-vыklyuchatel; 3-ballast qarshilik, r
b
; 
4-egiluvchan  kabel,  r
gk
;  5-vakuum  yoy  pechi,  r
d
;  6-  kristal-lizatorga  ulanuvchi 
shinali tok o‗tkazgich, r
t
;  
 
Pech kuch zanjirining to‗la qarshiligi : 
r=r
sh
+r
gk
+r
k
+r
t
 
 
EYOP larining elektr manbalari quyidagi xususiyatlarga ega:  
 
1.  Zarur  bo‗lgan  issiqlik  quvvatini  ta‘minlovchi,  o‗nlab  kiloamper  tokning 
kattaligini belgilovchi yoyning kichik qiymatdagi qarshiligi. 
 
2. Quvvatni keng diapozonda (1 : 8) boshqarish imkoniyati.  

---

33 
 
 
3.  Pechp  quvvatini  belgilangan  darajada  va  yuqori  stabillik  bilan  ushlab 
turish imkoniyati (2 foizdan og‗magan holda ).  
 
4.  YUqori  ishonchlilikga  ega  bo‗lishning  mu‘imligi,  chunki  pechning 
kutilmaganda manbadan uzilishi eritilayotgan mahsulotdan mahrum bo‗lishga olib 
keladi.  
 
Bugungi  kunda  EYOP  larining  manbasi  sifatida  GPN  -  550  tipidagi 
mashinali  o‗zgartirgichlar  qo‗llanilib  kelinmokda.  Uning  quvvati  645-675  kVt  , 
nominal toki 6500 va 14000 A, salt yurish kuchlanishi 85 - 40 V. 
 
YAngi  chiqarilayotgan  qurilmalar  tarkibiga  quyidagi  tipdagi  agregatlardan 
biri  kiradi:  boshqarilmaydigan  ventillardan  tuzilgan  to‗g‗rilagich;  tiristorlar 
asosidagi to‗g‗rilagichlar; parametrik tok manbalari. 
 
Agregatlarning  birinchi  turi,  boshqarilmaydigan  ventillar  asosidagi