1- ma’ruza kirish
Elektr texnologik qurilma va tizimlarni vazifasi, klassifikatsiyasi va
Download 1.47 Mb. Pdf ko'rish
|
18-Ma'ruza
1.2. Elektr texnologik qurilma va tizimlarni vazifasi, klassifikatsiyasi va
ularga qo’yiladigan talablar. 1. Elektr tokining pirovard issiqlik ta‘siriga asoslangan qurilmalar. Bu gurux qurilmalariga uy ro‘zg‘or kizdirish jixozlari, bevosita va bilvosita kizdirish karshilik pechlari, suyuklik va gazlarni kizdirish qurilmalari - turli kurinishdagi elektr kozonlari va elektrokaloriferlar, shuningdek kizdiruvchi elementlar vazifasini ishkorlar yoki oksidlar eritmalari bajaruvchi, elektrodli vannalar. Metallarni elektroshlak usulida kayta eritish va elektroshlak usulida payvandlash qurilmalarinnng ishlash prinsipi, elektrodlar orasidagi muxitni (bushlikni) tuldiruvchi shlaklarda elektr toki ta‘sirida ajralib chikadigan issiklik energiyaisdan foydalanishga asoslanadi. Kontaktli payvandlash qurilmalarida elektr energiyasi ikki detalning tutash nuktalaridagi utish karshiligida issiklik energiyasiga aylanadi. Ushbu jarayon fakatgina tokning impulsli rejimida amalga oshirilib, mazkur kurinishidagi 4 payvandlash qurilmalarining sxemasi va elektr ta‘minotining uziga xos xususiyatlarini belgilaydi. Induksion kizdirish qurilmalarining ishlash prinsipi sanoat chastotasi va undan yukori chastotadagi uzgaruvchan tok elektr energiyasini avval uzgaruvchan magnit maydon energiyasiga, bu energiyani esa yana elektr energiyasiga va sungra oxirgi kurinishdagi energiyani kizdiriluvchi materialda issiklik energiyasiga aylantirishga asoslanadi. Ushbu usuldan fakat tok utkazuvchan materiallarni kizdirishda foydalaniladi. Dielektrik materiallarni kizdirishda esa moddalarni polyarizatsiyalash jarayonida yukori chastotali elektr maydon energiyasini issiklik energiyasiga aylantirishga asoslangan qurilmalardan foydalaniladi. Ishlash prinsipi elektr yoyida ajralayotgan issiklikdan foydalanishiga asoslangan qurilmalarga metallarni va utga chidamli materiallarni eritish, fosfor va boshka metallarni olshi uchun belgilangan elektr yoy pechlari va rudnotermik pechlar, shuningdek metallarni kayta eritish va rafinatsiya qilish uchun belgilangan vakkum - yoy pechlarini misol qilish mumkin. Bunday qurilmalar sifatida metall va nometall ( metall bulmagan ) materiallarga plazmali va plazma yoy ususlida ishlov beruvchi qurilmalarni kursatish mumkin. Mazkur qurilmalarda metallarni kayta eritish, yuzalarga ximoya koplamalarini berish va shu kabi boshka jarayonlarni amalga oshirish mumkin. Elektr yoy payvandlash qurilmalarida ajralib chikayotgan issiklik enegrgiyasining asosiy mikdori (quvvati) yoyning t a ya n ch nuktalariga ( katod va anod ―do‖ lariga) to‗g‗ri kelishi bilan birga elektr yoy payvandlash jarayonining borishiga elektr yoyining ― ustun ― kismi xam uz ta‘sirini kursatadi. Elektron - nurli va lazer qurilmalarida issiklik enegiyasi razryad kanalidagi suyuklikdan katta kuchdagi tokning impuls rejimida okishi natijasida ajralib chikadi. 2. Elektr tokining pirovard elektrokimyoviy ta‘siriga asoslangan qurilmalar. Bunday qurilmalar toifasiga eritma yoki korishma bilan tuldiriladigan elekroliz vannalari, yuzalarga ‗imoyalash yoki dekorativ koplamalar beruvchi qurilmalar, shuningdek galvanoplastika usulida maxsulot olish qurilmalari va elektrolitlarda elektrokimyoviy - mexanik ishlov berish qurilmalari kiradi. 3. Elektromexanik qurilmalar. Bunday qurilmalarda ishlov berilayotgan materiallardan impuls rejimidagi tokning okib utishi mexanik kuchlar hosil bulishiga olib keladi. Mazkur qurilmalarning maxsus sinfini ultratovush tasirida ishlovchi qurilmalar tashkil kilib, ultratovush generatorlaridan berilayotgan yukori chastotadagi mexanik tebranishlar ta‘sirida texnologik jarayonlar amalga oshiriladi. 4. Elektrokinetik qurilmalar. Ularning ishlash prinsipi elektr maydon energiyasini xaraktadagi zarrachalar energiyasiga aylantirishga asoslangan. Bunday qurilmalar toifasiga elektron - ion texnologiyalarga asoslangan elektr filtrlari. poroshok materiallari va emulsiyalarni ajratish qurilmalari, elektr buyoklash va okava suvlarni tozalash qurilmalari kiradi. 5 Elektrotexnologiya asoslari ni yukoridagi tartibda guruxlarga bulish yukori darajada shartli ravishda amalga oshirilgan, chunki kuplab texnologik jarayonlar bir paytning uzida bir necha energiya uzgarishi asosida amalga oshiriladi. Bu esa uz urnida elektrotexnologik jarayonlarining imkoniyatlarini yanada kupligini isbotlaydi. Download 1.47 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling