1- ma’ruza kirish

 
 
 
 
 
Rasm 12.5. Suvni elektroosmos usuli bilan tozalaydigan qurilmani alohida 
katakchasini sxemasi. 
O‗rta  bo‗limdan  suv  5-nchi  quvurdan  qurilmaning  ikkinchi  yacheykasiga 
uzatiladi  va  hokazo.  qurilmaning  oxirgi  yacheykasidan  suv  tozalanib  chiqadi. 
Eritma  tarkibidagi  Na
2
SO
4
,  CaSO
4
,  CaHSO
3 
va  boshqa  tuzlar  N

,  Sa

,  Na

 
kationlarga  va  ON
-
,  SO
4
-
,  HSO
3
-
  anionlarga  dissotsiyasiyalanadi.  Kationlar  katod 
tomon harakatlanadi, anionlar – anod tomon. Katod bo‗limlarida suv ishqorlanadi, 
anod  bulimlarida  esa  sho‗rlanadi.  Katod  va  anod  bo‗limlaridan  suv  6  va  7-chi 
quvurlardan  chiqariladi. qurilma  uchun  diafragmalar  keramikadan, pergamentdan, 
zamshadan va shunga o‗xshash narsalardan tayyorlanadi.  
Suvni  elektroosmotik  tozalaydigan  qurilmalar  soatiga  20,  80  va  200  litr 
suvni  tozalashga  mo‗l-jallangan  bo‗ladi.  YAcheykalarga  kuchlanishi  110  va  220 
volt bo‗lgan elektr toki keltiriladi. O‗nta yacheykadan iborat qurilmada kuchlanish 
quyidagicha  taqsimlanadi:  to‗rt  yacheykadan  iborat  birinchi  guruhda  55  V 
kuchlanish  pasayadi,  uch  yacheykali  ikkinchi  guruhda  –  70  V,  ikki  yacheykali 
uchinchi guruhda – 110 V va bir yacheykadan iborat to‗rtinchi guruhda  – 220 V. 
Har  guruhda  yacheykalar  ketma-ket  ulanadilar,  guruhlar  esa  –  parallel.  Elektr 
energiyasini sarfini (kVt

soat) empirik formula bilan taxminan hisoblash mumkin: 
                                 W

2,5qU

10
-3
,                                                     (10.17) 
bunda: q-quruq qoldiqni miqdori, tozalanayatgan suvni 1 litriga mg miqdorida; U-
bitta yacheykadagi kuchlanish, V.  
Bir  kubometr  suvni  tozalash  uchun  suvni  qattiqligiga  qarab  15  kVt

soatgacha 
energiya  sarflanadi.  200  l

soat  quvvatga  ega  suvni  elektroosmotik  tozalash 
qurilmasining o‗lchamlmri 2,5

2,0

1,5 m.