1- мавзу: Ўзгармас ток электр занжирлари

кетма-кет уланган қаршиликларда кучланиш тушувлари қаршилик қийматларига пропорционал бўлади.

Қаршиликлардаги кучланишларни уларнинг қисқичларидаги потенциаллар фарқи орқали ифодалаш мумкин (2 - расм)

• Ушбу тенгламаларнинг чап ва ўнг томонларини ҳадма-ҳад қўшсак:

• (4)

• Демак, кетма-кет уланган қаршиликларда кучланиш тушувлари йиғиндиси занжир қисқичларидаги кучланишга тенг бўлар экан.

• (4) ифоданинг чап ва ўнг томонларини токка бўлсак

• (5)

• ёки

• (6)

• бу ерда

• Шундай қилиб, қаршиликларни кетма-кет уланганда унинг умумий қаршилиги алоҳида қаршиликлар йиғиндисига тенг бўлади.

• - занжирнинг умумий (эквивалент) қаршилиги.

• Қаршиликларни параллел улаш.

• Икки ва ундан ортиқ қаршиликлар параллел уланганда уларнинг учлари иккита қисқичга бирлаштирилади (3- расм)

• 3- расм

• Бу ҳолда

• Физика курсидаги Кирхгофнинг I қонунига кўра А қисқич учун унга кираётган I ток ундан чиқаётган , , токлар йиғиндисига тенг:

• (7)

• ёки

• (8)

• бу ерда

• - эквивалент қаршилик.

• (8) тенгламани U га бўлсак:

• (9)

• ёки

• Қаршиликлар параллел уланганда уларнинг эквивалент (умумий) ўтказувчанлиги ҳар бир тармоқ ўтказувчанликлари йиғиндисига тенг бўлади.

• ни топамиз:

• (9) дан

• Агар тармоқлардаги қаршиликлар тенг бўлса,

• (11)

• бу ерда n - тармоқлар сони.

• Мавзу: Ўзгарувчан ток занжирлари
• 2.1. Асосий тушунчалар
• Электр юритувчи кучи (ЭЮК), кучланиши, токнинг қиймати ва йўналиши синусоидал қонун асосида даврий ўзгарувчи электр занжирлари ўзгарувчан ток занжирлари дейилади. Ҳар қандай электр занжир қаршилик R га, индуктив L га ва сиғим С га эга бўлиши мумкин. Синусоидал ЭЮК, кучланиш ва токли генератор, мотор, трансформатор ва электр узаткичларнинг фойдали иш коэффициентлари (ФИК) носинусоидалникига қараганда юқори (қувват исрофи кам), уларни ҳисоблаш эса анча осон бўлгани учун техникада синусоидал ЭЮК лардан кенг фойдаланилади. Ўзгарувчан ток манбалари сифатида синхрон генераторлар ишлатилади. Улар ўзгармас ток генераторларига нисбатан арзонроқ, ишда ишончлироқ, катта қувват ва юқори кучланишларда ишлатилиши мумкин. Генератор кучланиши трансформатор билан керакли қийматгача кучайтирилиши ва унинг энергиясини узоқ масофаларга тежамли узатилиши мумкин.
• Ўзгарувчан токли қурилмалардаги асосий камчилик–уларнинг қувват коэффициенти ( ) нинг пастлигидир.

•