1. 1-§ Nominal hám real jalpı ishki ónim ii-bap. Ekonomikalıq ósiw 1-§ Ekonomikalıq ósiw faktorları 2-§ Ekonomikalıq ósiw túrleri

Ekanomikaliq ósiwdiń mazmunı, ólshemleri ham kórsetkishleri
Mazmunı:
Kirisiw
I-Bap. Milliy ekonomika
1.1-§ Nominal hám real jalpı ishki ónim
II-bap. Ekonomikalıq ósiw
2.1-§ Ekonomikalıq ósiw faktorları
2.2-§ Ekonomikalıq ósiw túrleri
2.3-§ Ekonomikalıq ósiw nátiyjelililigi
Juwmaqlaw
Paydalanılǵan ádebiyatlar
Kirisiw
Ekonomikalıq iskerlik arnawlı bir mámleketler kóleminde eki dárejede júz beredi. Birinshisi mikrodáreje, yaǵnıy firmalar (kárxanalar ) hám xojalıqlar dárejesindegi ekonomika bolıp, bul mikroekonomikanı quraydı. Bunıń qanday júz beriwin aldınǵı baplarda kórip shıqtıq. Ekinshisi jámiyet kóleminde, yaǵnıy mámleketlerdiń milliy sheńberinde júz beretuǵın ekonomikalıq iskerlik bolıp, bul makroekonomikanı payda etedi. Milliy ekonomika arnawlı bir mámlekettiń ishinde júz beretuǵın ekonomikalıq iskerlik bolıp, bunda firmalar, xojalıqlar hám mámleket qatnasadı. Jer júzinde qansha ǵárezsiz mámleketler bolsa sonsha milliy ekonomika bar, dep búydew múmkin. Házir dúnyada 200 den zıyat milliy ekonomika bar.
Milliy ekonomika mámleket ǵárezsizliginiń súyenishi esaplanadı. Sebebi ol ǵárezsizlikti materiallıq tárepten támiyinleydi. Milliy ekonomika arnawlı bir mámlekette jaratılǵan tavar hám xızmetler, tóplanǵan materiallıq hám nomoddiy baylıq sol mámleketke qarawlı bolıwın, yaǵnıy milliy múlkshilik bar ekenligin ańlatadı. Milliy ǵárezsizlik mámleket degi ekonomikalıq iskerlik, hátte shet elliklerge qarawlı sektordıń iskerligi de milliy máplerge qarsı emes, bálki buǵan uyqas bolıwın ańlatadı. Milliy múlktiń ekonomika daǵı ústinligi shet el múlkinen júz awdarma jasawın bildirmeydi. Milliy ekonomikada shet el múlki bolǵan kapital, tovarlar, shet elliklerdiń miyneti de qatnasadı, biraq bular qadaǵalaw astına alınıp, olar milliy máplerge ziyan jetkiziwine jol berilmaydi. Ekonomikanıń milliyligi onı basqalar ushın jabıqlıǵın bildirmeydi, kerisinshe ol ashıq boladı, sırtqı dúnya menen o 'zaro mápli baylanısqa tayanadi. Biraq milliy ekonomika tiykarınan óziniń resurslarına tayanadı, milliy dástúrler, ádetler hám kónlikpelerm ózinde sáwlelengenlestiredi. Hár bir milliy ekonomika óziniń strukturalıq dúzilisi (strukturası) hám dárejesi tárepinen basqalardan parıq etedi. Bir jerde milliy ekonomikada kirip hám import rung roli úlken bolsa, basqa jerde bunıń roli kishi boladı. Milliy ekonomika industrial, agrar hám agrar -industrial xaraktcrda boladı hám de sanaat hám awıl xojalıǵınıń ekonomikadaǵı ornı menen xarakterlenedi. Mısalı, AQSh, Angliya yamasa Gcrmaniya ekonomikası industrial bolsa, yaǵnıy sanaatqa tayansa, Orta Aziya mámleketleri ekonomikası da awıl xojalıǵı, da sanaatqa tayanadı. Sonday milliy ekonomika da boladıki, ol na sanaatqa, na awıl xojalıǵına tiykarlanadı, ol xizmet kórsetiw (servis) ga tayanadi.
Mısalı, Gonkong hám Singapur ekonomikası rawajlanǵan mámleket esaplanadı, lekin ol finanslıq xızmet hám teńiz suw kemeleri hám portı menen xizmet kórsetiwge tiykarlanadı. Milliy ekonomikalar dárejesi de parıq etedi. Shujihatdan milliy ekonomikalar joqarı rawajlanǵan, ortasha, ortashadan tómenlew dárejedegi, kem rawajlanǵan hám oǵada qalaq ekonomikalarǵa ajratıladı.