1. 1-mavzu: Kompyuter tizimlarining tuzilish turlari. Kompyuter arxitekturasida va

PARALLEL DASTURLASH VAZIFALARI

2. Kompyuter apparat ta’minoti


Kompyuter apparat ta’minoti - bu kompyuterlar va kompyuter tarmoqlari ishlaydigan qurilmalarning umumlashtirilgan nomi.
Apparat ta’minoti odatda quyidagilarni o’z ichiga oladi: markaziy protsessor; operativ xotira; periferiya qurilmalari (K/Ch qurilmalari); tarmoq qurilmalari.

1.1.2-rasm. Kompyuter apparat ta’minoti.
Kompyuter apparat ta’minoti hisoblangan tizim bloki quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Ona plata:

1. 
   Chipset - bu o'zaro bog'liq bo'lgan mikrosxemalar to'plami.
   
2. 
   Markaziy protsessor
   
3. 
   BIOS — ona plataning ROM dagi dasturiy ta’minot.
   
4. 
   Protsessorni sovutish uchun kuller
   
5. 
   operativ xotira va kesh
   
6. 
   Shinalar — PCI, PCI-E, USB, FireWire, AGP (eskirgan), ISA (eskirgan), EISA (eskirgan)
   
7. 
   Saqlash qurilmalari kontrollerlari: IDE, SCSI, SATA, SAS yoki boshqa turdagi.
   
8. 
   Signalni monitorga uzatuvchi video kontroller
   
9. 
   Ovoz kontrolleri
   
10. 
    Tarmoq interfeysi (tarmoq platasi)
    

Quvvatlantirishmanbai (блок питания)
sovutish tizimi – qo’shimcha sovutish elementlari (ventilyatorlar)
Protsessor – bu hisoblash tizimi ichidagi ma’lumotlarni qayta ishlaydigan blok.
Protsessor quyidagilarni bajaradi: arifmetik funksiyalar (qo’shish, ko’paytirish va boshqalar), mantiqiy funksiyalar (almashtirish, taqqoslash, kodlarni niqoblash va boshqalar), kodlarni vaqtincha saqlash (ichki registrlarda), mikroprotsessor tizimining tugunlari orasida kodlarni yuborish va boshqa ko’plab vazifalar.

1.1.3- rasm. Protsessor.
Kompyuter xotirasi (axborotni saqlash qurilmasi, xotira qurilmasi) - bu ma’lum bir vaqt davomida hisob-kitoblarda ishlatiladigan ma’lumotlarni saqlash uchun kompyuterning bir qismi, fizik qurilma yoki vosita.
Xotira turlari: Registr – registr xotira; Kesh – kesh xotira; RAM (ОЗУ) – Tezkor xotira qurilmasi; ROM (ПЗУ) – doimiy xotira qurilmasi.

1.1.4-rasm. Tezkor xotira.
Registrlar. Odatda registrlarning o’lchamlari bir xil; Registrlarga yozish va o`qish juda tez amalga oshiriladi, buning sababi ular markaziy protsessorning ichida joylashganligidir; Eng asosiy registr bu – buyruqlar hisoblagichidir, u qaysi buyruq bajarilishi kerakligini (oldindan) ko`rsatadi. Bu registr odatda hech qanday hisoblashni amalga oshirmaydi, buyruqlar hisoblagichi nomi noto`g`ri qo`yilganiga qaramasdan butun dunyoda shu nom bilan ataladi; buyruqlar registri esa hozirgi vaqtda qaysi buyruq bajarilayotganini ko`rsatadi.

1.1.5-rasm. Registrlar.