1. 10-son mhxs nomi, маzmun mohiyati, maqsadi va qo`llanish doirasiga ixoh bering

1.10-son MHXS nomi, маzmun mohiyati, maqsadi va qo`llanish doirasiga ixoh bering.
1.10-son MHXS nomi - bu Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari (International Financial Reporting Standards) nomining qisqartmasi.
MHXSning mazmun mohiyati - bu moliyaviy hisobotni tayyorlash va e’lon qilish uchun xalqaro ravishda tan olingan va qabul qilingan mezonlar to’plami1.
MHXSning maqsadi - bu moliyaviy hisobotni ommaviy axborot vositalari orqali keng jamoatchilikka taqdim etishda yagona standartni belgilash va shu orqali investorlar, kredit beruvchilar, boshqaruv organlari va boshqa qiziquvchilar uchun ishonchli, samarali va o’zaro taqqoslanadigan moliyaviy axborotni ta’minlash1.
MHXSning qo’llanish doirasi - bu xalqaro moliya bozorlariga kirishga intilgan yoki kirgan yoki kirishga majbur bo’lgan tadbirkorlik subyektlari uchun majburiy, shuningdek, ixtiyoriy ravishda MHXSga muvofiq moliyaviy hisobot tayyorlaydigan tadbirkorlik subyektlari uchun ham amal qiladi1
2..Xo’jalik yurituvchi subyekt dastlabki qiymati 120 ming sh.b.ka teng bo’lgan asbob-uskunanisotib oldi. Ishga tushirish vaqtida foydali foydalanilish muddati 5 yilga teng deb, tugatishqiymati 20 ming sh.b miqdorida belgilandi. Amortizatsiya to’g’ri chiziqli usul bilan hisoblanadi.Ishga tushirilganidan keyin bir yil o’tgach, nazarda tutilgandagiga qaraganda kamroq faolfoydalanish natijasida foydali foydalanilish muddati 6 yilgacha oshirildi, tugatish qiymati 25ming sh.b. kacha oshdi. Obyektdan foydalanishning ikkinchi yilida amortizatsiya summasi vaikkinchi yilning oxiri holatiga ko’ra uning qoldiq qiymatini aniqlang.

• 
  Asbob-uskunaning dastlabki qiymati D = 120 ming sh.b.
  
• 
  Asbob-uskunaning tugatish qiymati T = 20 ming sh.b.
  
• 
  Asbob-uskunaning unumli foydalanish muddati N = 5 yil
  
• 
  To’g’ri chiziqli usulda amortizatsiya summasi A = (D - T) / N = (120 - 20) / 5 = 20 ming sh.b.
  
• 
  Birinchi yil oxirida asbob-uskunaning qoldiq qiymati Q1 = D - A = 120 - 20 = 100 ming sh.b.
  
• 
  Birinchi yil oxirida asbob-uskunaning unumli foydalanish muddati N1 = 6 yil
  
• 
  Birinchi yil oxirida asbob-uskunaning tugatish qiymati T1 = 25 ming sh.b.
  
• 
  Yangi amortizatsiya summasi A1 = (Q1 - T1) / N1 = (100 - 25) / 6 = 12.5 ming sh.b.
  
• 
  Ikkinchi yil oxirida asbob-uskunaning qoldiq qiymati Q2 = Q1 - A1 = 100 - 12.5 = 87.5 ming sh.b.
  

Shunday qilib, obyektdan foydalanishning ikkinchi yilida amortizatsiya summasi 12.5 ming sh.b. va ikkinchi yilning oxiri holatiga ko’ra uning qoldiq qiymati 87.5 ming sh.b. bo’ladi.

3. Kompaniya 3 ta turdagi taqqoslanadigan mahsulotni ishlab chiqaradi – A, B va V. Mahsulotishlab chiqarish rejadagi hajmi mos ravishda 2000, 1000, 6000 donani tashkil qilishi lozim edi.Amalda ishlab chiqarish hajmi mos ravishda 1000, 2000 va 5000 donani tashkil qildi. Doimiyqo’shimcha xarajatlar darajasi 300 000 shartli birlikni tashkil qiladi. Doimiy xarajatlarni A, B vaV mahsulotlari o’rtasida taqsimlang.

Men quyidagi hisob-kitoblarni amalga oshiraman:

• 
  Asbob-uskunaning dastlabki qiymati D = 120 ming sh.b.
  
• 
  Asbob-uskunaning tugatish qiymati T = 20 ming sh.b.
  
• 
  Asbob-uskunaning unumli foydalanish muddati N = 5 yil
  
• 
  To’g’ri chiziqli usulda amortizatsiya summasi A = (D - T) / N = (120 - 20) / 5 = 20 ming sh.b.
  
• 
  Birinchi yil oxirida asbob-uskunaning qoldiq qiymati Q1 = D - A = 120 - 20 = 100 ming sh.b.
  
• 
  Birinchi yil oxirida asbob-uskunaning unumli foydalanish muddati N1 = 6 yil
  
• 
  Birinchi yil oxirida asbob-uskunaning tugatish qiymati T1 = 25 ming sh.b.
  
• 
  Yangi amortizatsiya summasi A1 = (Q1 - T1) / N1 = (100 - 25) / 6 = 12.5 ming sh.b.
  
• 
  Ikkinchi yil oxirida asbob-uskunaning qoldiq qiymati Q2 = Q1 - A1 = 100 - 12.5 = 87.5 ming sh.b.
  

Shunday qilib, obyektdan foydalanishning ikkinchi yilida amortizatsiya summasi 12.5 ming sh.b. va ikkinchi yilning oxiri holatiga ko’ra uning qoldiq qiymati 87.5 ming sh.b. bo’ladi.