1-5 Amaliy mashg'ulot Operatsion tizimlar docx

touch — Faylning ko’rilgan yoki o’zgartirilgan vaqtini joriy vaqtga o’zgartiradi.
●
wget — Web URL yordamida sahifani yoki faylni ko’chirib oladi.
●
zip/gzip/tar — Turi arviv fayllarini siqish yoki ochish uchun dasturlar.
 Tizimni boshqarish buyruqlari
●
apt — apt ning o’zidan buyruq sifatida foydalanib bo’lmaydi. APT ya’ni Advanced
Packaging Tool ning imkoniyalaridan to’liq foydalanish uchun: add- apt-repository
(qo’shimcha paket repositorylarini qo’shish uchun), apt-get (paketlarni o’rnatish uchun), va
apt-cache (repositorylaringizdan qidirish uchun) buyruqlaridan foydalanishingiz mumkin.
Agar sizning distributivingiz apt dan foydalanmasa YUM, RPM yoki boshqa alternativlardan
foydalanishingiz mumkin.
●
bg/fg — Aktiv topshiriqni fonga va fondagi topshiriqni aktiv holatga o’tkazish uchun

---

ishlatiladi. Topshiriqlar to’g’risida batafsil jobs buyrug’i bilan tanishing.
●
df — Tizimda qancha joy band va qancha joy bo’shligini ko’rsatadi.
●
free —RAM xotiraning qancha qismi band va ishlatilayotganini ko’rsatadi.
●
ip — Tarmoqqa tegishli foydali ma’lumotlarni, masalan IP manzil, tarmoq
interfeyslari, tarmoq o’tkazuvchanligi, va boshqa ko’rsatadi. Shuningdek tarmoqni sozlash
uchun ham ishlatiladi.
●
jobs — Joriy topshiriqlar va ularning holatini ko’rsatadi. Topshiriq ishlayotgan
protsess yoki protsesslar guruhi hisoblanadi.
●
kill/killall — Siz kill buyrug’ini protsessning ID si bilan birga qo’llab uni
o’chirishingiz mumkin(odatda ps buyrug’i bilan birga ishlatiladi) Siz qidiruv shartlariga mos
protsesslarni killall buyrug’i yordamida o’chirishingiz mumkin.
●
mount/umount — Turli fayl tizimlarini o’zingizning asosiy fayl tizimingizga
bog’lash(montirovka) uchun ishlatishingiz mumkin. Ko’pincha qattiq disklar yoki USB xotira
qulilmalarini kompyuter bilan aloqasini ta’minlash uchun ishlatiladi.
●
ps — Joriy holatda ishlab turgan jarayonlar ro’yxatini ko’rsatish uchun ishlatiladi.
Odatda joriy foydalanuvchi ishga tushirgan protsesslarni ko’rsatadi, lekin parametrlar
yordamida protsesslarning turli ko’rinishini saralab olishingiz mumkin.
●
sudo/gksudo —sudo barcha buyruqlarni huddi superfoydalanuvchidek ishga
tushirishga imkon beradi (masalan sudo [buyruq1]). Agar siz grafik dasturlarni super
foydalanuvchi imtiyozlari bilan ishga tushirishni hoxlasangiz gksudo buyrug’idan so’ng dastur
nomini yozib foydalaning.
●
top — Joriy protsesslarni ro’yxatini ularning CPU markaziy protsessor resursidan
qanchalik darajada foydalanishiga ko’ra saralab ko’rsatadi. ps buyrug’idan farqli ravishda
ma’lumotlarni joriy vaqt rejimida yangilab turadi. Aslida Topshiriqlar boshqaruvchisi(Task
Manager)ning terminaldagi ekvivalenti hisoblanadi.
●
uname — Tizim to’g’risidagi ma’lumotlarni ko’rsatib beradi. Qanday parametrlar
bilan ishlatishingizga bog’liq ravishda kernel nomi va versiyasi, qurilma va operatsion tizim
ma’lumotlarini ko’rsatadi.
●