1-амалий машғулот Иншоотларнинг дискрет ҳисобий схемаларини танлаш

1-расм.

Ҳисоблаш натижалари билан иншоотнинг хақиқий ишлаш ҳолати орасидаги фарқнинг яна битта сабаби, қурилишда ҳар хил жинсли материалларнинг /бетон, ғишт, арматура ва х.к./ қўлланишидадир. Ҳисоблаш жараёнида бу материалларнинг ўзаро таъсирини эътиборга олиш мумкин эмас. Шу сабабларга кўра ҳисоблаш ва экспериментал натижаларда фарқ бўлади.

Такрорлаш учун саволлар
1. Иншоотларнинг статик ҳисобий схемалари қандай танланади?

2. Иншоотларнинг динамик ҳисобий схемалари қандай танланади?

3. Реал иншоот ва унинг ҳисобий схемаси орасида қандай фарқ бўлади?

4. Иншоотларни натурал шароитда синашлар орқали қандай масалалар ечилади?

2-амалий машғулот
Бино каркаси элементларининг геометрик характеристикаларини аниқлаш
Амалий машғулот режаси:

1. “Икки қаватли темирбетон каркасли саноат биносини сейсмик кучлар таъсирига ҳисоблаш” мавзусида курс ишини бажариш тартиб қоидалари билан таништириш.

2. Бино каркаси элементларининг геометрик характеристикаларини аниқлаш.
Таянч иборалар:

Статик схема, динамик схема, бино, иншоот, балка, рама, ўқлар, пластина, ҳисобий схема, масса, бино вазни, устун, бетон, ораёпма, ригел, оғирлик маркази.
Икки қаватли темирбетон каркас(синч)ли саноат биноси учун сейсмик кучлар таъсирига ҳисоблаш
Ҳисоблаш учун берилган маълумотлар:

Синч В30 синфли бетондан ишланган (Е2,6 · 10⁴ МПа).

Ригелларнинг кўндаланг кесими тавр шаклига эга.

Деворлари керамзит-бетон панеллардан иборат. Ойна-деразалари лентасимон шаклда. қурилиш ҳудудининг сейсмиклиги– 9 балл, Тошкент ш.

қурилиш майдонини ташкил этувчи тупроқнинг зилзилавий тоифаси–II.

6,0 м; Н₁4,385 м; Н₂4,72 м.

Устунлар қадами – L 6,0 м.

Четки устунлар кесими – 0,4х0,4 м.

Ўрта устунлар кесими – 0,4х0,5 м.

Ораёпма сатҳида тўпланган юк вазни – Q₁ 32,95 · 10⁵ Н.

Том ёпма сатҳида тўпланган юк вазни – Q₂ 12,3 · 10⁵ Н.
Ҳисоб ишларини ригел ва устун кесимларининг инерция моментларини аниқлашдан бошлаймиз:

2.2-расм. Ригелнинг кўндаланг кесими.

Аввал ригелнинг оғирлик марказини аниқлаймиз:

Сўнгра ригелнинг оғирлик марказидан ўтувчи х-х ўқига нисбатан кесимнинг инерция моментини ҳисоблаймиз:

Четки қатор устунлар кесимининг инерция моменти:

а) б)

2.3-расм. Кўндаланг раманинг статик(а) ва динамик(б) ҳисоблаш схемалари.

Четки қатор устунлар кесимининг инерция моменти:

Ўрта қатор устунлар кесимининг инерция моменти: