1-Амалий машғулот. Сенсорик баҳо бериш тўғрисида асосий тушунчалар. Ишнинг мақсади

Тери орқали сезиш (тери анализатори)
Қишлоқ ҳўжалик маҳсулотларига сенсорик баҳо беришда тери анализаторлари таркибига кирувчи ретсепторлар ҳам мухим аҳамият касб этади. Айниқса қуритилган қишлоқ хўжалик маҳсулотларига сенсорик бахо беришда улар таркибидаги намликни аниқлашда тактил ретсепторлар жуда катта рўл ўйнайди.
Терида уч хил: оғриқни, ҳароратни, сийпалаш ва босимни сезувчи (тактил) ретсепторлар бор.
Теридаги ҳароратни сезувчи ретсепторларнинг сони 300 минг атрофида бўлиб, улардан 30 мингтаси совуқни, қолганлари иссиқни сезади. Совуқни сезувчи ретсепторлар терининг юза, иссиқни сезувчилари эса нисбатан чуқурроқ қаватида жойлашган.
Сийпалашни ва босимни сезувчи ретсепторлар 500 минг атрофида. Бу ретсепторларнинг сезувчанлиги терининг турли қисмиарида бир хил эмас. Бурн учида, лаб терисида, қўл бармоқлари учида ва оёқ ости юзасида сезувчанлик жуда ривожианган бўлади.
Тери ретсепторларининг муҳим хоссаларидан бири ташқи муҳит таъсирларига мослашишдир.

Б

А

4-расм. (А)Тери ретсепторлари ва уларнинг тузилиши(Б).
Б. 1- оғриқни сезувчи ретсептор; 2-сийпалашни сезувчи ретсептор;
3-совуқни сезуйчи ретсептор; 4- иссиқни сезувчи ретсептор; 5-босимни сезувчи ретсептор.
Ешитиш анализатори.
Кишлоқ ҳўжалик маҳсулотларини сақлаш ва қайта ишлаш жараёнларида маҳсулотларига сенсорик бахо беришда эшитиш анализаторининг ўзи кам ахамиятга эга бўлсада лекин улар теридаги тактил ретсепторлар билан биргаликда ишлатилганда муҳим аҳамият касб этади яни агар сиз бирор маҳсулотга тактил (уриб кўриш, эзиш,) каби таъсирлар кўрсатганингизда пайдо бўладиган товуш хусусиятига кўра маҳсулот сифати тўғрисида маълум бир фикр айтишимиз мумкин бўлади.
Е


Б

А
шитиш аъзоси бўлган қулоқ бош суягининг чакка қисмида жойлашган. У уч қисмдан: ташқи, ўрта ва ички қулоқдан иборат.